ШЫҢҒЫС ХАННЫҢ ҰЛЫ ИМПЕРИЯСЫ
Категориясы: Тарих
Шыңғыс хан империясы - XII-XIII ғасырларда Орталық Азиядағы көшпелілер тайпасынан шыққан ұлы қолбасшы Шыңғыс хан (Темучин, 1162-1227 жж.) мен оның ұрпақтары құрған мемлекеттердің ортақ атауы.
Шыңғыс хан мен немерелері дүние жүзінің төрттен үш бөлігінде екі жүз жылға жуық уақыт (1182-1368 жылдар аралығында) билік кұрды. Олардың ортақ иелігінің аумағы шығыста - Тынық мұхиттан бастап, батыста - Альпі тауларына дейін, оңтүстікте - мәмлүктер билеген Мысыр (Египет) елінен солтүстіктегі Сібір ормандарына дейін созылып жатты. Империяның астанасы 1264 жылға дейін Қарақорым қаласы болды.
Империяның негізін қият руының көсемі Есугей батырдың ұлы Темучин қалаған. Ол өзінің әскери дарыны мен қолбасшылық қабілетінің, батылдығы мен көрегендігінің арқасында негізгі жауларын бас көтерместей етіп талқандады да, орасан зор аумақты басып алды. Осы жеңістерімен бытырап жүрген тайпалардың басын біріктіруі оның атақ-абыройын көтерді. Барлык ру-тайпалар енді оны өздерінің бірден-бір билеушісі ретінде мойындады. Сөйтіп, 1206 жылғы Құрылтайда ол әлемнің әміршісі - Ұлы қаған болып жарияланды. Ақсүйектер оған Шыңғыс хан есімін берді.
Шыңғыс хан басып алған жерлерін көзі тірісінде өз ұлдарына еншіге үлестіреді. Кіші ұлы Төлеге - Моңғолия, үшінші ұлы Үгедейге - Батыс Моңғолия, Ертістің жоғарғы ағысы мен Тарбағатай аймағы, екінші ұлы Шағатайға - Шығыс Түркістан, Жетісу мен Мәуереннахрдың көп бөлігі, үлкен ұлы Жошыға - Ертістен батысқа қарай Жетісудын солтүстік бөлігі және Еділдің төменгі ағысының бойына дейінгі жерлермен қоса бүкіл Шығыс Дешті Қыпшақ тиесілі болады.
Бүгінгі Қазақстан аумағы ертеде Шыңғыс хан империясының үш ұлысының кұрамына кірген: үлкен (далалық) бөлігі - Жошы ұлысына, оңтүстік және оңтүстік-шығыс Қазақстан - Шағатай ұлысына, Жетісудың солтүстік-шығыс бөлігі - Үгедей ұлысына караған.
Шыңғыс хан империясының аумағын 1242 жылдан бастап Ұлы қағанның немерелері бөліп алып, дербес мемлекеттерге айналдыра бастайды. Империядан 1242 жылы Алтын Орда, 1256 жылы Елхандар (Илхандар) мемлекеті, 1264 жылы Юань патшалығы бөлініп шығады. Империяның орталық аймағы батысындағы Шағатай ұлысымен бірігіп, дербес мемлекетке айналады. Осы ұлыс аумағында 1346 жылы Моғолстан, ал 1370 жылы Әмір Темір мемлекеттері құрылады.
Жарияланған-2015-11-12 16:26:15 Қаралды-11176
ТОҒЫЗҚҰМАЛАҚ ОЙЫНЫ
Тоғызқұмалақ шахмат, дойбы, нард, калах тағы басқа ойындар секілді арнаулы тақтада ойналады.
ҚҰРБАН АЙТ
Ораза айттан кейін жетпіс күн өткен соң «Құрбан айт» мерекесі басталады. Бұл мерекенің «Құрбан айт» аталуының себебі - осы айтта құрбандық шалынады. Ораза айттағыдай, кұрбан айттың алғашқы күні мұсылмандар мешітке немесе алдын ала белгіленген бір орынға ж
СӘУЛЕТ ӨНЕРІНІҢ ЖЕТІСТІКТЕРІ
Тәуелсіздік кезеңінен бері Қазақстанның көптеген қалалары мен ауылдарының, әсіресе, Алматы және Ақмола облыстарының келбеті айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. Ірі-ірі әкімшілік ғимараттары мен тұргын үй кешендері, көптеген жаңа ескерткіштер пайда болды.
Кейбір бақалардың шаштары бар
Шашты бақа — қосмекенді пискунья тұқымдасына жатады. Бұл түрінің аты қиқым терілердің («шаштардың» )бір-біріне тығыз орналасқандығынан пайда болған, олар аталығында көбею кезінде пайда болады. Бұл түрінің ерекшелігі бүйілердің сүйектерін сындыруға және о
СӘБІЗ - ҚУЫҚТАҒЫ ТАС ПЕН ҚҰМДЫ ЕРІТЕДІ
Құрамында В тобындағы витаминдер, А витамині, крахмал, қант, каротин бар.