UF

ҚАҒАЗ ТАРИХЫ

Категориясы: Өнер


Адамдар қазір біз жазып, сурет салып жүрген қағаз табылғанша қаншама нәрсенің бетін шимайламады десеңізші.

Ежелгі мысырлықтар мен индустар құрма ағашының жапырағына жазыпты.

Вавилондықтар мен ассириялықтар қыш тақтайшаларға ұшы біздей істік таяқшалармен таңбалар салып, артынан отқа өртеп, күйдіріпті.

Ондай қыш тақтайшалар қыш қораптарға салынып сақталыпты. Кейбір елдердің жазуы таңбалардан емес, суреттерден тұрады. Ондай жазулар күні кешеге дейін өмір сүріп келген. Мәселен, 1849 жылы АҚШ президенті сондай суретпен жазылған хат алып, көпке дейін оқытатын кісі таба алмаған. Сүйтсе, ол үндіс тайпасының қарағайдың қабығын сыдырып, соған жазған арызы екен.

Ніл дария жағасында папирус деген өсімдік өседі. Ол «суда өсетін» деген сөзден шыққан. Оның талшықтарын қиып алып желімдеп, нығыздап қатырады да, ондай жеке-жеке парақтарды бір-біріне жалғастырып, одан шыққан ұзынша бумаға жазу жазылады. Папирус арзанға түседі, сондықтан да әр алуан елдерде папирус қолжазбалары сақталынған аса бай кітапханалар бар.

Ежелгі Пергамда жануарлардың терісін жазу жазуға болатындай қып илеу меңгерілді. Ондай тері пергамент деп аталды. Бірақ, пергамент папирусқа қарағанда қымбатқа түсетін. Шағын ғана кітап жазып шығару үшін ең кемі бір табын торпақты сойып, терісін алуға тура келетін. Ондай кітаптарды тек аса дәулетті адамдар ғана сатып ала алатын.

Алғаш рет кағаз жасаудың қайдан шыққаны әлі күнге дейін даулы, бірақ, оны біздің дәуіріміздің II ғасырында кытайлар ойлап тапты деген пікірге көбірек деп қойылады. Онда алғаш рет әбден мұқияттап жыртылған мата тінінен тезге басып қағаз жасау әдісі меңгерілгенді.

Арада бірнеше ғасыр өткен соң Европа елдері де қағаз жасау құпиясын біліп алды. Өзендердің жағасына ұн тартатын диірмен дер секілді қағаз диірмендері салынды. Ресейде алғашқы қағаз фабрикасы 1564 жылы Мәскеу тубінде салынды.

Біздің кезімізде қағаз матадан емес, ағаштан жасалады.

Қағаздың жұқа, қалың, тегіс, бұдыр ор алуан түрлері бар. Кітап басатын, газет шығаратын, журнал, дәптер жасайтын қағаздардың да түрлері бөлек-бөлек.

Қарындаш пен акварель бояулармен сурет салу, ватман, жартылай ватман деп аталатын қатты, тығыз қағаздар ыңғайлы.

Қағаздың өте бағалы түрлеріне арнаулы әдіспен тек күнге қарағанда ғана көрінетін ерекше өрнектер салынады. Ондай өрнектерді әдетте «су таңбалар» деп атайды.

  Жарияланған-2016-11-14 16:01:27     Қаралды-9487

Мәлімет сізге көмек берді ма

БІЛГЕ ҚАҒАН ЕСКЕРТКІШІ

...

Көне түркі жазулары ішінде көлемі мен мазмұны жағынан ең үлкен ескерткіш Түрік қағандығының атақты ханы Білге қағанға арналған. Арам ойлы жақын адамдары зұлымдык жасап, оны у беріп өлтірген. Қағанның құрметіне 735 жылы Орхон өзенінің жанына Кіші-Цайдам де

ТОЛЫҒЫРАҚ »

СЕЛ

...

Сел - тау өзендерінің арнасында кенеттен пайда болатын, су деңгейі күрт көтерілген және құрамында қатты материалдар (тау жыныстарының қираған өнімдері) көп уақытша тасқын. Сел ұзақ жауған күшті нөсер жауын, мұздың күрт еруі нәтижесінде, өзен арнасына тау

ТОЛЫҒЫРАҚ »

ЛИНОГРАВЮРА ҚАЛАЙ ЖАСАЛАДЫ?

...

Қазір сендер көріп отырған сурет тек аң және қара бояудан ғана тұрады. Бұл - гравюра. Бірақ ол ағаштан емес, линолеумнен ойылып көшірілген.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

МАГНИТ ӨРІСІ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

...

Магнит өрісі – магниттің айналасындағы аймақ, оның шегінде магниттің сыртқы заттарға әсері сезіледі.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

ЕҢ ЕРЕКШЕ САЛЫҚТАР

...

Бұл мақалада салықтар туралы қызықты деректер келтірілген.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

ХАКІМЖАН НАУРЫЗБАЕВ

...

Хакімжан Есімханұлы (1925-2009) - Қазақстанның тұңғыш кәсіби мүсіншісі, халық суретшісі. Ол Қостанай облысында дүниеге келген. Харьковтағы көркемөнер институтын бітірді. Алматы қаласындағы көркемсурет училищесінде тұңғыш рет мүсіншілер үйірмесін ұйымдасты

ТОЛЫҒЫРАҚ »