ЕЖЕЛГІ ҮРГЕНІШ
Категориясы: Тарих
ЕЖЕЛГІ ҮРГЕНІШ, Ғургандж, Джурджанийя - Хорезмнің солтүстігіндегі көне қаланың орны. Амударияның сол жағасында. Қаланың сілемдері қазіргі көне Үргеніш қаласының (Қарақалпақстан) шетінде жатыр. Аумағы 400 га. Арабша деректерде тұңғыш рет 8 ғасырдың басынан бастап аталады. Алайда ғалымдар қала өмірінің басын б. з. 1 ғасырына жатқызады.
10 ғасырда жазған араб географтарының (Ибн Хордадбек, Макдиси) айтуынша, Үргеніш бүкіл Хорезмде көлемі жағынан екінші қала болған. Қала айнала бекініс іргелерімен қоршалған. Қалаға кіретін төрт қақпа болған. Ежелгі Үргеніш архитектуралық өнерінің ескерткіштеріне бай. Олар: Төребек ханым, Шереф шейх, Фахраддин Рази мавзолейлері мен Үргеніш мұнарасы. Бұлардың ішіндегі ерекше көркемі - Мамун ибн Мұхамед әмірдің сарайы. Тегінде Ежелгі Үргеніштің қақпалары - сәнділігі жағынан Орта Азияда теңдесі жоқ құрылыстар. Қала әсіресе 12-13 ғасырларда қарқындап өскен. Орта ғасыр географы Якуттың жазуынша, Ежелгі Үргеніш өзі көрген барлық қалалардан әсем және бай екен.
Ежелгі Үргенішті Жошы мен Шағатай әскері едәуір қиратты. 1224 жылы Жошы ұлысына кірді. Алтын Орда құрылған соң ол осы мемлекеттің құрамында болды. 13-14 ғасырларда біршама қайта көркейді. 1388 жылы Ақсаң Темір қаланы талқандады. Ежелгі Үргеніштегі өмір 17 ғасырда біржола өшті.
1952 жылы Хорезм археологиялық және этнографиялық экспедициясы зерттеді. Қазба жұмысы кезінде қыш құмыралар, теңгелер, алуан түрлі әшекей заттар т.б. табылды. Үргеніш халқы отырықшы болып, қолөнері мен архитектуралық өнерін мықтап дамытқан. Металдан бұйымдар жасап, теңге құя білген.
Жарияланған-2019-09-09 17:04:22 Қаралды-3489
ЖЫЛ БОЙЫ КҮНДІЗ БОЛЫП ТҰРУЫ МҮМКІН БЕ?
Қабырғада күнтізбе ілулі тұр. Бір жылда қанша күн болса, онда да соншама парақ бар.
ШЫМКЕНТ
Шымкент - ежелгі қалалардың бірі. Ол еліміздің оңтүстік- шығысында Бадам мен Сайрам өзендері аралығында орналасқан. Қаланың іргесі екі мың жыл бұрын қаланған. Ерте орта ғасырда Ұлы Жібек сауда жолында жайғасқан ол XVIII ғасырда ірі қалаға айналды. 1864 жы
ЖЕЛКЕНДІ ҚАЙЫҚ СПОРТ ТАРИХЫНАН
Желкенді кемемен жүзу өнерін дүниежүзіне паш еткен саяхатшылар арасында екі есім ерекше аталады
ТІРІ «МҰРАЖАЙҒА» АЙНАЛҒАН АҒАШ
Бұл ағашты алғаш рет 1690 жылы байқап көңіл аударған Жапониядағы голландия елшісі дәрігер Е.Кемпфер болған. Е.Кемпфер байқап қана қоймай, 1712 жьшы толық сипаттап «гинкго» - деп атаған. «Гинкго" - жапон тілінде «күміс жеміс» - деген мағынаны білдіреді.
ҚУЫРДАҚТЫҢ ТҮРЛІ ТАҒАМДАРЫ
Қуырдақ - көбінесе ірі қараның ұсақтап туралған сан, қол етінен, қойдың мойын етінен, түйенің сан етінен, өкпе-бауыр, ішек-қарыннан қуырылады. Оның басқа тағамнан ерекшелігі - тез әзірленетіндігі.