ҚАПШАҒАЙ ТАҢБАЛЫ ТАСЫ
Категориясы: Тарих
Қапшағай таңбалы тасы - Алматы каласынан солтүстікке қарай 100 км жердегі Іле арнасының жарқабағындағы суреттер мен жазулар. Қапшағай жазу-таңбалары біздің заманымыздан бұрынғы II ғасыр мен біздің заманымыздың XIII ғасырлары аралығында ойып салынған. Жарқабақтағы біріне-бірі жалғаскан, бірінің үстін бірі баса орналасқан тастардың 18-інде жазулар бар. Олардың негізгі бөлігі - ежелгі тибет жазуы түріндегі дұғалар мен ежелгі түркі әліпбиімен жазылған моңғол тіліндегі жазулар. Ежелгі түркі жазбалары әлі аударылып оқылған жоқ. Қапшағай таңбалы тасы ескерткішінің ең белгілісі - Үш Бұрхан (Будда) суреті. Ежелгі дәуірлерде сақ тайпалары будда дінінде болып, Күн, Жер, Соғыс құдайларына табынған. Бұрхан суреттерінің астына ежелгі моңғол тілінде, мысалы, «Ман-Да Буддаға сыйынамын» деген дұға бар. Бұл жазуларға кейіннен моңғол, жоңғар шапқыншылықтары кезінде жаңа мәтіндер қосылған.
Жарияланған-2015-11-18 18:54:41 Қаралды-5821
ТОНЫКӨК ЕСКЕРТКІШІ
Ақылгөй Тоныкөктің құрметіне қойылған тас тақта өзінің бұйрығы бойынша шамамен 716 жылы қашалып жасалған. Бұл ескерткіш 1897 жылы Баин-Цокто шатқалынан табылған. Қазіргі кезде ол Моңғол Республикасының астанасы - Улан-Батор қаласынан 60 шақырым жерде орна
АЗОТ НЕ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ?
Азот – түссіз және иіссіз газ. Олар оны мүмкіндігінше «тұншықтыратын ауа», «тіршілікті қолдамайтын» және зиянды газ деп атады.
АУА
Жер атмосферасын құрайтын, негізінен азотпен оттектен тұратын газдар қоспасы. Ауа су мен жер қыртысының құрамында да болады.
ЛУБОК ДЕГЕН НЕ?
Ерте-ертеде, темір жол да, автомобиль де жоқ кезде, Русьтің айдау қара жолдарында бір селодан екінші селоға ілбіп келе жатқан офенилер - тасушылар кездесетін.
ЖАҢҒАҚ НУГАСЫ
Бұл жаңғақты мол салып шайқалған кәмпит массасынан тұрады. Жаңғақ нугасы да лимон нугасы сияқты дайындалады.