АННОТАЦИЯ

 

Дипломдық жобаның тақырыбы ««Құжаттардың электрондық архиві» БҚ». «Құжаттардың электрондық архиві» бағдарламалық қамтамасы архив меңгерушісінің бірнеше қызметтер түрлерін біріктіре отырып, автоматтандыруға негізделген. Бағдарламаның негізгі түйіні деректерді оперативті түрде көру және соның негізінде есептер құру.

Дипломдық жоба талаптарына сәйкес 6 бөлімнен тұрады: есептің қойылымы, бағдарламалық қамтаманы жобалау, бағдарламалық қамтаманы жүзеге асыру, тіршілік қауіпсіздігі, техника-экономикалық негіздеме және бизнес-жоспарлау. Сонымен қатар дипломдық жобада аннотация, мазмұны, кіріспе, қорытынды, қолданылған әдебиеттер тізімі және қосымшалар келтірілген.

Құрастырған:

Дипломдық жоба жетекшісі:

 

 

АННОТАЦИЯ

 

Тема дипломного проекта «ПО «Электронный архив документов»». Программное обеспечение предназначена для автоматизации всех видов работ заведующего архивом. Цель программы в целом состоит в возможности оперативного просмотра данных, поэтому результирующей частью программы является ее отчетная часть.

Согласно принятым требованиям дипломный проект состоит из 6 глав: постановка задачи, проектирование программного обеспечения, реализация программного обеспечения, безопасность жизнедеятельности, технико-экономическое обоснование и бизнес-планирование. А также дипломный проект содержит: аннотация, содержание, введение, заключение, список использованной литературы, приложение.

Разработал: .

Руководитель дипломного проекта: 

 

МАЗМҰНЫ

 

КІРІСПЕ…………………………………………………………….…..............	5
1 ЕСЕПТІҢ ҚОЙЫЛЫМЫ ……………………………………………….......	7
1.1 Қолданылып жатқан бағдарламаларға талдау және шолу жасау.............	7
1.2 Бағдарламалық қамтаманы құрастыруға негіздеме...................................	11
1.3 Техникалық тапсырма..................................................................................	12
2 БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚАМТАМАНЫ ЖОБАЛАУ......................................	15
2.1 Бағдарламалық қамтаманың негізгі принциптерін талдау.......................	15
2.2 Бағдарламалық қамтаманың аппараттық және бағдарламалық құралдарын таңдау және негіздеу.....................................................................	16
3 БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚАМТАМАНЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ...........................	27
3.1 Алгоритм шешімінің өңделуі......................................................................	27
3.1.1 Мәліметтер құрылымы және модульдердің сипаты...............................	27
3.1.2 Файлдық жүйенің физикалық және логикалық құрылымы...................	28
3.1.3 Сұраныстар суреттелуі..............................................................................	32
3.2 Бағдарлама және ақпараттық модульдер отладкасы.................................	33
3.2.1 Бағдарлама интерфейсінің өңделуі..........................................................	33
3.2.2 Экрандық интерфейстің идеалогиясын таңдау.......................................	34
3.3 Құжаттау........................................................................................................	34
3.3.1 Қолданушы инструкциясы........................................................................	34
3.3.2 Бағдарламалаушы инструкциясы.............................................................	38
4 ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ..............................................................................	39
4.1 Бағдарламаны қолдану арқылы еңбектің салауатты қауіпсіз шартын жасау OHSAS 18001...........................................................................................	39
4.2 Компьютер сыныбындағы микроклимат....................................................	40
4.3 Жұмыс орнын жоспарлау.............................................................................	41
4.4 Жұмыс орнының санитарлық-техникалық талаптары..............................	43
4.5 Жұмыс ортасын жарықпен қамтамасыздандыру.......................................	43
4.6 Әсер ететін шу. Шудан қорғану..................................................................	44
4.7 Компьютер сыныбындағы ауаны желдету және конденционерлеу.........	44
4.8 Электроқауіпсіздік. Статикалық энергия...................................................	45
4.9 Өрт қауіпсіздігі..............................................................................................	48
4.10 Өндірісте еңбек қорғау қызметкерлерінің тыныштық өмір салауатын құру......................................................................................................................	49
4.11 Төтенше жағдайлардың анықтамасы........................................................	50
5 ТЕХНИКА – ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕ..........................................	52
5.1 Жүйеге қосылған барлық құрылымдардың шығынын есептеу................	52
5.2 Жыл бойындағы эксплатациялық шығынды үнемдеу..............................	54
5.3 Өтелу мерзімі................................................................................................	56
6 БИЗНЕС – ЖОСПАР ......................................................................................	57
6.1 Аннотация......................................................................................................	57
6.2 Резюме............................................................................................................	57
6.3 Кәсіпорын сипаттамасы...............................................................................	58
6.4 Өнімнің сипаттамасы....................................................................................	59
6.5 Маркетинг жоспары......................................................................................	59
6.6 Өндірістік жоспар.........................................................................................	60
6.7 Ұйымдастырушылық жоспар......................................................................	61
6.8 Қаржылық жоспар.........................................................................................	63
6.9 Жұмыстардың орындалу тізбесі..................................................................	63
6.10 Жобаның тәуекелдігін талдау....................................................................	64
ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................................................	65
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ........................................................	66
ҚОСЫМШАЛАР.................................................................................................	67
Қосымша А. Бағдарламаны қабылдау актісі
Қосымша Б. Бағдарлама листингісі

 

 

КІРІСПЕ

 

Жаңа ақпараттық технологиялар облысындағы жаңа жетістіктер ақпараттық базаларды ұйымдастырудың жаңа концепцияларына алып келді. Көп өнімділікті және тиімді микропроцессорлар арқасында ақпараттық-есептеуіш ресурстары менеджерлердің, есепшілердің, жоспарлаушылардың, администраторлардың инженерлер мен басқа деңгейлі жұмысшылардың жұмыс орындарына айнала бастады. Дербес компьютерлердің негізінде автоматтандырылған жұмыс орындары мен деректерді өңдеу жүйелерінің дамуы жүруде.  

Ақпараттық технологиялардың қарқынды алға басуына байланысты Қазақстанда адамдардың ісін немесе еңбегін жеңілдету үшін арналған барлық практикалық қызмет облыстарында қазіргі заманға сай ЭЕМ-лары іске қосылған. Қазіргі таңдағы есептеу жүйелерінің қуаттылығын 80-ші жылдардагы орташа және үлкен қуатты есептеу жүйелерімен салыстыруға болады. Өндірістерде, офистерде, білім беру мекемелерінде әбден жетілдірілген математикалық және бағдарламалық қамтулармен қамтамасыздандырылған ЭЕМ-лары адамдардың күнделікті жұмысына үлкен көмек көрсетуде. Іс-тәжірибеде көрсетілгендей өндіріске ЭЕМ-ң сауатты, ойланып және жан-жақты енгізуі өзінің тиімді әсерін тигізуде, әсіресе біркелкі жұмыста үлкен үлесі бар. Мұндай жұмыс тез, тура және аз шығындармен орындалады. Компьютер тез-арада еңбек ұйымын сапалы жаңа деңгейге көтереді, және адамдар аз уақыттың ішінде өздерінің жұмысын ЭЕМ-сыз істей алмайтынына көздері жетеді.

Кез-келген қағаздармен айналысатын үлкен немесе кіші кәсіпорындар мен мекемелер қызметінде құжаттардың сақталу және таратылу жұмыстарының жүргізілу процесін талдау мен бақылау өте қажет. Оған кіретіндер тұрақты сақталынатын құжаттарды белгілеу, бөлімдік есеп, айналым құжаттарын жүргізу. Бұл жұмыстың көп бөлігі, ақпараттың өңделуі және оның ары қарай талдауы қолмен жасау керек болады.

Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, құжаттардың сақталуымен айналысатын архивтер қызметінің барлық компоненттерін  бүгінгі күні құрастырылған бағдарламалық қамтаманы біріңғай автоматтандырылған жүйеге біріктірген жөн болады. Бұл автоматтандырылған жүйенің міндетті құрама бөліктерінің бірі құжаттар айналымын біріктіру.

Дипломдық жоба анықтамалық жазба мен графикалық мәліметтерден тұрады. Анықтамалық жазба 6 бөлімнен тұрады.

Дипломдық жобаның бірінші «Есептің қойылымы» бөлімінде осы уақытқа дейін болған ақпараттық жүйелер мен автоматтандырылған жұмыс орындарына талдау жасау, құрастырылатын бағдарламалық қамтамаға негіздеме, және сонымен қатар техникалық тапсырма жазылған.

Екінші «Бағдарламалық қамтаманы жобалау» бөлімінде құастырылатын ақпараттық жүйенің мақсаты сипатталған, жүйенің құрылымдық схемасы берілген. Сонымен қатар, бағдарламалық қамтаманың бағдарламалық және аппараттық құралдарына негіздемелер жасалған.

Үшінші «Бағдарламалық қамтаманы жүзеге асыру» бөлімінде программа модулі, кнопкалық формалар берілген: процедуралар мен модульдер байланыс схемасы, файлдық жүйенің құрылымдық сипаты, деректер қорымен кестелердің байланыс схемасы, интерфейстік класстар сипаты. Бақылау мысалында бағдарламаның орындалу барысы көрсетілген. Қолданушы нұсқамасында программаның қадамдық жұмыс реті берілген. Программист нұсқамасында бағдарламаны орнату мен жұмыс істеудегі ережелер келтірілген.

Қорытындыда негізгі нәтижелер мен тұжырымдар, құрастырылған бағдарламалық өнімнің ерекшеліктері келтірілген.

Пайдаланылған әдебиеттер тізізімінде барлық дипломдық жобаның орындалу барысындағы қолданылған әдебиеттер берілген.

Қосымшаларда бағдарлама листингісі көрсетілген.

 

1. Есептің қойылымы

 

1.1   Қолданылып жатқан бағдарламаларға талдау және шолу жасау

 

Қазіргі таңдағы коммерциялық қызметтің барлығы ірі фирмалардың дамуының және жұмыс жасаудың өте маңызды факторларының бірі болып табылады. Бұл коммерциялық қызмет өндірістің талаптарымен және тауарлардың орындауларымен, шаруашылық байланыстардың күрделендіруімен, технико-экономикалық және өнімнің басқа параметрлерінің құруындағы тұтынушылар рольдерінің жоғарлауымен байланысты әрдайым өзгеру үстінде. Сонымен қатар, бұл жерде, фирмалар қызметінің мінезі және ұйымдасқан түрлерінде, халықаралық шаруашылық және саудалар байланысындағы трансұлттық бірлестіктердің мағынасының жоғарлауының өзгерулері де үлкен роль ойнайды.

Бұлардың барлығы фирмалардан осы жаңа шарттарға бейімделуін талап етеді, сонымен қатар экономикалық және ғылыми-техникалық процестерінде шыққан қайшылықтарды жеңуіне көмек береді.

Ақпараттық технологиялар облысындағы жаңа жетістіктерге байланысты, сауда және коммерция процестерін ұстап тұратын ақпараттық қызмет ұйымдарын жаңа концепцияларға жеткізді. Ақпараттық –есептеу техникалардың дамуымен және әр түрлі қолдануға арналған есептеуіш желілердің құрылуына байланысты сауда және кәсіпкерліктің жаңа ұйымдастыру формалары құрылды. Бұған кіретіндер: электрондық кәсіпкерлік, электрондық сауда. Бұның ішіндегі ең көп тараған сауда-саттықа арналған локальді есептеу жүйесі.

Рыноктык экономикада  «ақпарат» негізгі тауарлардың бірі болып табылады. Коммерциялық және кәсіпкерлік қызметтің көркемдеп дамуы муниципальдық, банктік, биржалық ақпараттық жүйелермен, көтерме және бөлшек сауда ақпараттандырылуы, сауда үйлерімен, еңбекті және жұмысты басқару қызметімен, саудадағы тауарлардың және қызметтердің деректер қорының құруымен, анықталамалық және аналитика-болжамдық ақпарат орталығының дамуымен, электрондық поштамен, мәліметті электронды айырбастауымен байланысты. Ережеге сәйкес, бұл жүйенің жұмысы әр түрлі архитектурадағы локальді есептеу жүйесінде немесе корпоративті желі атқа ие болған біріктірулерде  негізделеді.

Осы есептердің барлығын табысты дұрыс шешу үшін іс жүргізу жұмысында және еңбектің басқару рационализацияларында сайман түрінде қолданылатын компьютерлер және басқа электронды құрылғылар ерекше орын алады.

Кейінгі кезде ақпараттық машиналардың қолдануы кез-келген істің негізгі түрі болып табылады. Мысалы, нақты маркетингтік және өндірістік жобалардың дайындауына керекті уақыттың қысқаруы, реализация кезіндегі өнімге жатпайтын шығындарды азайту, бухгалтерлік, технологиялық және басқа түрдегі құжаттамаларда қателердің болмауы. Бұлардың барлығы коммерциялық компанияларға экономикалық күшті әсер береді.

Әрине, жұмыста қолданылатын компьютерлердің барлық потенциалды мүмкіншіліктерін көрсету және қойылған мақсаттарға барынша дұрыс жету үшін осы жұмысқа лайықты бағдарламалық және аппараттық құралдар қолданылады. Сондықтан, қазіргі таңда, компания жұмысына комек көрсететін компьютерлік бағдарламалар сонымен қатар айқын тауарлар және олардың сандар көлемі туралы ақпарат - коммерциялық компаниялар үшін өте қажет. Коммерциялық және кәсіпкерлік қызметтің табысты көркемдеп дамуы муниципальдық, банктік, биржалық ақпараттық жүйелермен, көтерме және бөлшек сауда ақпараттандырылуымен, тауар және қызмет көрсету рыногының мәліметтер банкісінің құрылуымен, анықтамалардың және аналитика-болжамдық ақпарат орталығының дамуымен, электрондық поштамен, мәліметті электронды айырбастауымен және басқалармен байланысты. Ережеге сәйкес бұл жүйелердің барлық жұмыстары ақпаратты деректер қорына негізделеді. Деректер қорының басқару жүйесі (ДҚБЖ) автоматизациядағы бірқатар жұмыстарға айтарлықтай көмек көрсетеді.

 

Бүгінгі күнгі коммерциялық кәсіпорындар басқарудың ақпараттық қамтамасыздандырылуы

Қазіргі уақытқа сай экономиканың негізгі ойы ресурстардың тапшылық кезінде де, шаруашылықты рационалды басқарумен қамтамасыз ету, аз шығынмен биік ақырғы нәтижелерге жету қажеттілігі, административті әдістермен өндірістің кіші эффективті басқаруын жеңу, ғылыми-техникалық прогрестің даму негізінде өндірістің  интенсивті дамуына тез өту және тағы басқалары. Логика және әлеуметті-экономикалық процес заңдылықтары сияқты талаптарға тиісті шаруашылықтың басқару жүйесі иілгіш және тиімді болуға тиіс.

Қазіргі таңдағы экономика басқаруының, әсіресе кәсіпорындардың, біріктірудің, концерндердің және басқа шаруашылық ұйымдар деңгейіндегі  қайта құрудың басты бағытының бірі болып, тәжірибедегі менеджменттің қолдануымен негізгі теориялық және методологиялық позицияларының өңделуі болады. Бұл Батыс өнеркәсіпті фирмалардың тәжрибесін апарудың механикалық процесі емес, жаңа шешімдердің шығармашылық ізденісі. Осыған қарап айтатын болсақ, тауарлық-ақшалы, рыногтык қарым-қатынастың қажетті кең қолдану туралы декларацияның орнына, белсенді және нақты жолдардың, түрлердің және әдістердің - бірыңғай, біртұтас шаруашылық жүйесіне үйлестіру жұмысы жүріп жатыр. Менеджментті Қазақстанның кәсіпорындарында практика түрінде  қолдануына, радикалды және нақты қадам мен батылдық қажет.

Барлығына мәлім болғандай, кәсіпорындардың салалық бағытына, олардың сыртқы экономикалық қызметіне қатысу дәрежесіне, заманға сай электронды-есептеу техникамен қамтамасыздануына, халық тұтынатын заттардың немесе өндіріс құралдардың шығарылу мінезіне байланысты кәсіпорын басқаруында көп спецификалық ерекшеліктер болады.

Қазіргі заманның шарттарына сай ақпараттық қамтамасыз ету ақпараттарды өңдеуге және жинауға, басқаратын шешімдердің қабыл алуына арналған қажетті, маңызды облыстарының бірі болып табылады. Кәсіпорынның  қызметі және жайы туралы ақпараттың жоғары деңгейдегі басқаруға жіберілуі және фирмалардың өзара бөлімшелерінің арасында ақпараттың өзара алмасуы заманға сай электрондық-есептеуіш техника және басқада да техникалық байланыс құралдары арқылы жүзеге асады.

Бірлесіп әрекет қылған және күнделікті байланыста болатын кәсіпорындардың сауда құрылымдардың қызметінде, ақпараттардың берілуі,  сол құрылымдардың аса маңызды және міндетті факторлардың бірі болып табылады. Осылардың ішінде ерекше мағына ақпараттардың оперативтігі және анықтығы болып табылады. Көптеген фирмалардағы фирма ішіндегі  ақпарат жүйесі  ұйымдардың технологиялық процеске байланысты есептерін шешеді. Бұл біріншіден, мамандандырылған кәсіпорындардың ішкі фирмалық каналдан түсетін кәсіпорынның кооперативті өніммен қамтамасыз ету процесіне қатысты. Бұл жерде ақпарат, басқаратын шешімдердің қабыл алуына арналған мәлімдемелердің берілуінде үлкен роль атқарады және өндірістің тиімділігін жоғарлату және өндірістің шығындарын төмендеуін қамтамасыз ететін факторларының бірі болып табылады.

Ақпараттың ең маңызды мәні, бұл өндіріс кезінде жоспарлы көрсеткіштен ауытқуы туралы хабарды дер кезінде жеткізу және сол ауытқуына байланысты тез арада оперативті шешім қабылдау.

Шешімдердің қабыл алуына байланысты жаңа ғылыми білімдер туралы мәлімдемелерден, жаңа құрылғылар туралы хабардан және  өз фирмаларының, сонымен қатар фирма бәсекешілерінің жаңа құрылғылары туралы мәлімелерден тұратын ғылыми-техникалық ақпарат басты рольді алады.  Бұл, үзілмей толтырылатын жалпы қоры, білімдер потенциалы, техникалық шешімдер фирмаға бәсекешілер арасында жоғары деңгейді қамтамасыз етеді.

Әрбір нақты ақпараттың мәні басқаратын білімдердің қажеттіліктерімен және басқаратын шешімдердің шығуымен анықталады. Ақпараттарға арнайы талаптар көрсетіледі:

• Объектімен және сапамен, қалыптастырудың ықшамдылығы және анықтығы, дер кезінде жетуі;
• Нақты қажеттіліктердің мақсаттық қанағаттандырылуы;
• Алғашқы мәлімдемелердің тура дәлдікпен және анықтап дұрыс сұрапталуы, оптимальді жүйеге келтірілуі және мәлімдемелердің өңделуі және үзілмей жиналуы.

 

 

 

Ақпараттық-іздеуші жүйелерінің мағынасы

Қазіргі заманның шарттарына байланысты цифрлық және мәтіндік ақпараттарды автоматты түрде өңдейтін жаңа техникалық құрылғыларды қолдануына негізделген Intel 486 процессорымен жабдықталған компьютерлер базасында  және біріңғай ішкі фирмалық локальді есептеу желісіне біріктірілген, аса тиімді ішкі фирмалық ақпараттық жүйесін қолданған жөн.

Басқарылатын ішкі фирмалық ақпараттық жүйесі дегеніміз - ол әр түрлі деңгейдегі шешімдерді қабыл алуына ақпараттардағы қажеттіліктерін қанағаттандыратын ақпараттар процессінің жиынтығы.

Ақпараттық жүйе ақпаратты өңдеу компонентінен, ішкі және сыртқы жіберу каналдарынан тұрады.

Басқарылатын ақпараттық жүйелер, бірліктік ақпараттық процесс, ақпараттар және ұйымдар принципін өңдеулердің және ақпарат жіберілудің, жинаудың техникалық құралдарының қолдану жолымен математикалық статистикалардағы аналитикалық әдістерді және болжамдық-аналитикалық есептердің үлгілерін қолдануымен   іске асырады.

Ақпараттық жүйедегі ғылыми-техникалық, жоспарлық, бақылаулық, есептік және аналитикалық ақпаратты алуына бағытталған ақпараттық процесс бірыңғайлы және электронды-есептеу техникасында негіздейді.

Ақпараттық жүйелердің қолдану тиімділігінің жоғарлануына ақпараттық жүйелердің сәйкестендіру жолымен жетеміз, бұл бізге ақпараттың қайталануын жоюға және ақпараттың қайта-қайта қолдануын қамтамасыз етеді, айқын интеграциялық байланыстарды орнатуға көмек береді, көрсеткіштердің санына шек қоюын, ақпараттық ағындардың көлемін азайтуын, ақпараттың қолдану дәрежесін жоғарлатуын қамтамасыз етеді.

Ақпараттық қамтамасыздандыру келесілерді болжайды:

• ақпараттың таралуы, яғни ғылыми-өндірістік есептердің шешіміне арналған ақпаратты пайдаланушыға жеткізу;       
• ақпараттың таралуына қолайлы жағдай жасау, яғни ақпараттың тиімді таралуын қамтамасыз ететін административті-ұйымдық, ғылыми-зерттеулерді және өндірістік шараларды өткізу.

Ақпарат әсіресе оның автоматтандырылған өңделуі, өндірістің тиімділігін жоғарлататын маңызды факторларының бірі болып саналады.

Тіркеу тәсілдері, өңдеулері, жинақталуы және оның тапсырылуы; бір жүйеге келтірілген ақпараттың сақталуы және оның керекті формада берілуі; жаңа сандық, графикалық және басқа ақпараттың өңделуі ақпараттың жұмыс істеуінде маңызды рольді ойнайды.

80-ші жылдары, бөлек, жеке басқарылатын ақпараттық жүйе бірыңғай ішкі фирмалық жинау, өңдеу, сақтау және ақпараттың ұсынылу жүйесіне өту шаралары болды. Ақырғы мақсатты қамтамасыз ету үшін ақпаратты өңдеу саласындағы барлық қызметінде қайта бағдарлау жүргізілді: ол барлық ішкі фирмалық басқару деңгейлердегі басқарушылардың ақпаратқа деген қажеттілігін қанағаттандыру дегенді білдіреді. Осыған байланысты оперативті басқару саласында шығатын сұрақтардың тура мәлімет беруіне басты назар аударды. Керекті ақпараттың характері мен және ақпараттың мазмұнына байланысты өзіне лайықты техникалық құралдар және ақпараттың өңдеу әдістері бойынша анықталады.        

Қазіргі таңдағы ірі ұйымдарда дайындаулар процесіне кызмет ететін және басқару шешімдерді қабылдайтын ақпаратты жүйелер құрылып және олар эффективті жұмыс істеуде, олар келесі есептерді шешеді: мәліметтерді өңдеу, ақпаратты өңдеу, интеллектуалды қызметті орындау.

Көптеген кәсіпорындарда ішкі фирмалық жүйенің есепте және есептілікте басқару эффективтілігін анықтау үшін келесі көрсеткіштерді қолданылады – алынған пайданы техникалық құралдар шығынына қатынасы және ішкі фирмалық жүйенің ақпаратпен жұмыс жасауын қамтамасыз ету.

 

1.2  Бағдарламалық қамтаманы құрастыруға негіздеме

 

Жаңа ақпараттық технологиялардың дамуы, жоғары жылдам істейтін және үлкен еске сақтау қабілеті бар күшті компьютерлердің пайда болуы басқарудың автоматтандырылған жүйесін жаңа сатыға көтеру міндеттерін қойды. Қазіргі уақытта түрлі салалардағы адам еңбегіне Pentium 4 компьютері белгілі жиілігі 2,2 GHz, 512 Mb шұғыл еске сақтау қабілетімен, 80 Gb қатты дискілер – винчестерлермен енгізілді. Тізбектік технологияның пайда болуы мен басқарудың автоматтандырылған жүйесінің мүмкіндіктері кеңейді әрі жетілдірілді. Осы жүйенің жаңа жаңартырылған нұсқалары пайда болды.

«Құжаттардың электрондық архиві» бағдарламалық қамтамасы  кез-келген құжаттармен айналысатын архив жұмысының тиімділігі оның негізгі қызметтерін нақты орындауымен анықталады. Бағдарламалық қамтама келесі қызметтерді атқарады:

а) басқару объектісінің жай-күйі жайындағы ақпаратты сараптау, жинау,

өңдеу;

б) басқаратын ықпалды тудыру, мысалы бағдарлама түрінде;

в) басқаратын ықпалды орындауға өткізу және оның орындалуын

қадағалау;

г) басқару ықпалдарын іске асыру;

д) ақпарат алмасу.

Мысалы үшін бағдарламалық қамтамаға, ол локальды есептеу тізбегі негізіне негізделгендіктен және электромагниттік алаң әсерінен жұмыс істейтіндіктен бірканалды талшықты сызықты тұтастай пайдалануға болады, себебі олар мұндай кедергіден қорғалған. Бағдарламалық қамтама есептеу технологиясының жағдайлары пайдаланылуы тиіс, олар жалпы техникалық талаптарды қанағаттандырады.

«Құжаттардың электрондық архиві» бағдарламалық қамтамасы үшін, оның құрамына кіретін және нақты міндеттерді шешуге бағытталған бағдарламалық қамтамасы ету үлкен роль ойнайды. Құжаттар архивінің бағдарламалық қамтамасыз етуі барлық қызметтерді орындауға жетерлік болу керек, ол қызметтер есептегіш техника жағдайларын қолданумен жүзеге асады және қызметтік тәртібін өз уақытында автоматтандырылған күйінде орындауға мүмкіндік беретін талап етілген мәліметтерді өңдеу процесі ұйымдастырылады.

Ол келесі қасиеттерге ие болуы керек толықтай тұтастық, сенімділік, икемделушілік, модификациялық пен құрылыс модульділігі, пайдалану тиімділігі. Жобаның бағдарламалық қамтамасыз ету құрамына қолданбалы бағдарламалар қалтасы, мәліметтер негізін басқаратын жүйелер, жүйелік бағдарламалық қамтамасыз ету. т.с.с. кіруі тиіс. Бағдарламалық қамтаманың ішінде техникалық құрылғыларының диагностикасы және енуші ақпараттың сенімділгін тексеру болуы қажет. Архивтің бағдарламалық қамтуында ақпаратты енгізгенде және өңдегенде қателіктерден сақтайтын шаралар жүзеге асуы керек, олар архив қызметінің орындалу сапасын қамтамасыз етеді. Жобаның жалпы бағдарламалық қамтуы арнайы бағдарламамен қамту бөліктерін ретке келтіруді жүзеге жүзеге асыруға мүмкіндік туғызу керек, және қызмет ету процесін тоқтатпастан бағдарламалық қамтуды әрі қарай дамыту қажет. Жалпы алғанда архивтің бағдарламалық қамтуы бірін-бірі өзара жоятын және қайшы келетін элементтерді өз ішіне енгізбеуге тиіс.

 

1.  Техникалық тапсырма

 

Бағдарламаның құруына қойылатын талаптар

Жобалау кезінде келесі талаптар назарға алынды:

• жүйе офистегі локальді есептеу желісіне қосылған стандартты Pentium IV персональді компьютерде жұмыс істеу керек;
•  ақпараттарды жабдықтау бір офисінде ғана орналастырылуы керек;
•  жүйе ақпараттық деректі рұқсатсыз қол жеткізуден қорғауды қамтамасыз ету керек;
•  қолданушылар кейбір әрекеттерді дұрыс жасамауына байланысты бағдарламаның істен шығуына әкеледі (жүйенің бұзылуы, ақпаратты деректер қорының бұзылуы, ақпараттың жоғалуы немесе бұрмалануы), мұндай жағдайды болдырмау үшін жүйенің архитектурасы бұзылу ықтималдылығын төмендететіндей таңдалуы керек;
•  жүйенің негізгі бағдарламалық құрылымы архив меңгерушісінің жұмыс орынына, офистік локальді есептеу желісіне қосылған белгілі бір арнайы бекітілген компьютерден орнатылуы керек;
•  жүйенің негізгі бағдарламалық құрылымы интуитивті анық болу керек және пайдаланушылар үшін олардың профессионалды міндеттеріне қарамай, арнайы дайындығын талап етпеу керек.   

 

 

Беріктікке  қойылатын  талаптар

1. Бағдарламалық  кешен қамтамасыз ету  керек:

• Берілген мәліметтерді дұрыс енгіздіру;
• Сұранысты  дұрыс  жіберу;
• Берілген мәліметтерді  Архивке сақтау немесе  Архивтен жою;
• Толық құрылған  тіркеу  есеп  беру қызметін  толықтыру;
• Берілгендерге  іздеу  жүйесін  құру;
• Құрылған  мәліметтерді  баспаға  шығару.

2.  Бағдарлама  кешені  келесіні  атқару  керек:

• Берілгендерді  жаңадан  енгіздірту  қызметін  атқару  керек;
• Берілгендерді  редактірлеу және  жою  қызметі орнатылу  керек;
• Жаңадан  құрылған  берілгендерді  оқуға, есеп беруге және баспаға  шығару  қызметі  орындалу  керек;
• Қауіп төнген  жағдайда  парольді ауыстыру қызметі б.к.

 

Бағдарламаны  орнату  және  эксплутациялау  үшін  жүйелік  администрациялаудың   бастапқы  білімдерін білу  қажет.  Бірінші  этапта Database Desktop  бағдарламасын  орнату  керек.  Берілген  бағдарлама  Delphi-дің   7.0  версиясында   құрылған  және  тестіленген.   Ең  алдымен,  BDE-Administrator  бағдарламасында    «алиасы»  атты -  берілгендер  қорының  бүркеніш  аттарын  құру  керек.  Бағдарламаны  орнату  туралы  мәлімет  төмендегі   қолданушыға  арналған   қосымшада  айтылады.  

 

Аппараттық    құрылғыларға  қойылатын  талап

Диплом   жобаның  алдына  қойылған  есебін жоғары  дәреже  орындау  үшін  келесі  компьютерді  қолдану керек: Intel Pentium IV 700 - (RAM 512 Mb, HDD 80 Gb, CD-ROM 52X);

-баспа құрылғысы  принтер- HDD  HPackard 610 (A4, 8ppm,600*600 dp1,2 Mb,  10 pages мин  шығарады);

     -STIK 600  UPS  тоқпен қамтамасыздандыру  блок.

Бұндай  берілген  ЭЕМ   моделін  таңдау  себебім,  өйткені  АЖО-да есепті  шығару  процессінде  ақпарттарды  өңдеу  ресурстары  және  бағдарламаны  қолдану   барысында  базаның  үкеюіне  байланысты.  Сонымен қатар  есептеуіш  жүйенің  жылдам  атқаратын  қимылын  ескергенде  ақпартты  өңдеу  жылдамдығын   қажет  етеді,  сол  себептен  осы  моделді  таңдадым.

 

Бағдарламаны  қамтамасыздандырудың  талабы

Дипломдық     жобаның  тақырыбы    ««Құжаттардың электрондық архиві» БҚ» өңделу  барысында  Delphi 7.0   бағдарлама  тілі  таңдалынды.

Осы  бағдарламаны  қолдану  барысында  кейбір  қателіктердің  тумауына  байланысты  объектілі жан-жақты   бағдарламалауда  қатты  жүйе  контекстік  көмекші  сыбырлама  қолданылды.  Ал бұл   құрылып  жатқан  бағдарламалардың  күнін  қысқартуға  әкеледі.  Бұл  бағдарламадағы  БҚ  және  файлмен   жұмыс  жасауының  өңдеу  жылдамдығын   ескергенде  өте  ыңғайлы.

Delphi-бұл  тіл және  CASE- технология құрылғысынан  құрылған  RAD   классы (Rapid  Application   Development «Қосымшаны  тез  құруға  арналған  орта»)  бар  бағдарламалау  ортасы.

Delphi  тілі  Windows  қосымшасын  құру  үшін  бірнеше  мысалға  С++ - та  жұмыс  істейтін  адамдар  қажет  еді, ал  қазір Delphi-нің  көмегімен   Windows  қосымшасын  құру  үшін  бір  адам  ғана  қажет.

Windows  интерфейсі  CASE- технологиясын   толығымен  интегралды  ортадағы  барлық  өмір  цикл  фазасында  құрылған  қолданбалы   жүйе  мен  жобалау жүйесін  қамтамасыздандырады.

Delphi  өте  көп  мүмкіндіктерден  тұрады,мысалға  форманы  жобалаудан  бастап, барлық  белгілі  форматтағы  БҚ-мен жұмыс  жүргізеді.  Delphi  ортасының   көмегімен  Windows  жалпы  мақсатында  қолданылып  жатқан  компонентерді бағдарламалау  қажеті  жоқ.  Мысалға  оларға  таңба,  пиктограммалар  және   диалогты   панелдер  жатады.   Windows  ортада  жұмыс  істеу  барысында кейде  бірдей  объектілердің   қолданылып  жатқанын  байқаймыз. Диалогты  панелдер (мысалы,  Choose  File  және Save File )  көп  қолданылатын  компонентерге  жатады. әрине  осылардың барлығы  Delphi-нің  арқасында. Тағыда  бір  айтып  кетер   Delphi    визуалды  және  визуалды  емес  объектілер,  түймелер,  объектілер  ішіндегі  берілгендерімен, меню және  құрылып  қойған  диалогты  панелдерден  тұрады. Осы  объектілердің көмегімен  мысалы, бағдарламаны  қолданбай  тышқанның  түймесін  екі  шертіп  берілгендерге  қол  жеткізуге  болады.  Осының барлығы  CASE- технологиясының қазіргі заманғы бағдарламалық  қосымшаның  қолдану  себебінен. 

 

2  Бағдарламалық қамтаманы жобалау

 

2.1  Бағдарламалық қамтаманың негізгі принциптерін талдау

 

Бағдарламалық қамтама жүйесінің негізгі принциптеріне және мақсаттарына келесілер жатады:

1. Мақсаттылығына байланысты ақпараттың мазмұнына және оның характеріне талаптарын анықтау;
2. Орталықтандырылған және қайта орталықтандырылған басқарудағы ақпараттың сақталу, қолданылу және ұсыну жүйесін өңдеу;
3. Бүкіл кәсіпорынның және әрбір жұмыс бөлімшелерінде техникалық құралдарға деген қажеттіліктерін анықтау (соның ішінде компьютерлік техникалар);
4. Бағдарламалық қамтамасын құру, мәліметтер қорын жасау және оны қолдану;
5. Цифрлық ақпаратты жинау және өңдеу, маркетинг, жоспарлау, бақылау бағдарламаларының құру процесінде көп варианттық есептер жүргізу;
6. Автоматтандырылған өңдеу және мәтіндік ақпаратты беру;
7. Кәсіпорындардың және оның бөлек бөлімшелеріне көшіргіш құрылғылармен, телекстермен, барлық байланыс құралдармен және коммуникациялармен қамтамасыздандыру;      
8. Административті-басқару жұмысын компьтерлік техникаларын қолдану негізінде автоматтандыру.

Ақпараттық-іздеу жүйелерінің маңызды мақсаттарының бірі келесілер:

• Басқарудың және өндірістік бөлімшелердің жоғары деңгейде қаражаттық есеп беру мәліметін жинау және өңдеу қызметін белгілеу, ол сапаны жоғарлату және кәсіпорын бойынша финанстік ақпараттың дер кезінде түсуі мақсаттарында жүргізіледі;
• Алғашкы мәліметтің жинау, өңдеу және сақтау жүйелерінің негізгі бағыттарын анықтау;
• Ақпаратты өңдеу технологиясының дамуының негізгі бағытын анықтау;

Әрбір басқарушының өзіне керекті нақты ақпараттың қажеттілігін анықтау - өте қиын жағдай  және оның шешімі, басқарушының тәжрибесінен және функциясынан тәуелді болады, және де оның басқару шешімін қабылдаудағы өкілеттілігіне байланысты. 

Автоматтандырылған басқарылатын ақпараттар жүйесі, ақпаратты тез өңдеу негізінде қолданылады, олар жоспарланған көрсеткіштер, ауытқулар туралы ақпаратты беру қызметін атқарады.

Электронды есептеу машинасын тиімді қоданылуы келесі шарттардан тәуелді болады:

• есептеуіш машинасының өзінің шығарылуы;
• олар үшін бағдарламалық қамтамасыздандыруды құру;
• қолдану ортасын дайындау. 

Электрондық техникамен жабдықтануы басқаруға, қағаздарға кететін шығындарды азайтуға, жобалы-конструкторлық жұмыстардың тиімділігін жоғарлатуға көмек береді және де тиімді ішкі фирмалық жобалауды қамтамасыздандырады.

Қазіргі таңдағы шарттарға байланысты электронды техниканы екі негізгі бағытта қолданған жөн:

• Кеңселік істе – секретарь-машинисткаларды және іс жүргізушілерді ауыстыру үшін;
• Бухгалтерлік істе – жазбаша қаражаттық құжаттарды дайындау үшін, банктермен және қаражаттық мекемелермен кассасыз байланысты жүзеге асыру үшін.

 

2.2   Бағдараламалық қамтаманың аппараттық және бағдарламалық құралдарын таңдау және негіздеу

 

Жалпы бағдарламалық қамтаманы таңдау

Автоматтандырылған жүйелерге және ЭЕМ-ға арналған бағдарламалық қамтамасыздандыруды бірыңғай кешенге ұйымдасқан бағдарламалық құралдардың жиынтығы деп атайды және олар күнделікті қолдануға арналған ЭЕМ-мен жабдықталған жұмыс орында арнайы функциялардың, есептердің орындауын қамтамасыз етеді.

Қазіргі таңдағы бағдарламалық құралдар, автоматтандырылған жүйені қамтамасыздандыратын бағдарламалық құрам ең алдымен екі категорияға бөлінеді:

1. Жүйелік бағдарламалық құралдар;
2. Пайдаланушылық бағдарламалық құралдар.

Жүйелік бағдарламалық қамтамасыздандырудың сипатталуы,   бағдарламалық құралдардың қолданылуы жүйелік тағайындаумен байланысты. Жүйелік бағдарламалар, қолданушыларға сол есептеуіш жүйе жағынан қызмет көрсету процесінде есептеу жүйесі ретінде қызмет көрсетеді.

Пайдаланушы бағдарламалық құралдардың сипатталуы, қолданушының есептерін қамтамасыз ету және ұйымдастыру жолымен, қызмет етуімен байланысты. Осы категорияның бағдарламалық құралдарының өзі: арнайы және қолданбалы болып бөлінеді, сәйкесінше ол бағдарламалық қамтамасыздандырудың арнайы және қолданбалы компоненттерін құрастырады.

Арнайы бағдарламалық құралдар, автоматтандырылған жүйенің арнайы есептерін шешуіне бағытталған, яғни басқа жүйеде емес сол жүйеде шығатын есептерін шешеді және де осы жүйеде сәйкесінше қолданады.

Ал қолданбалы бағдарламаның  сипатталуы, олар пайдаланушы ретінде қолданылып әр түрлі жұмыс облыстарында кездесетін арнайы есептер бөлімін шешуге бағытталады, бұл жерде қолданушы осы бағдарламаның құрастырушысы емес, ол қандайда бір өзгертусіз бағдарламаны дайын түрде қолданады.    

Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыздандыру жалпы және арнайы тағайындалған бағдарламалық құралдарына және кәсіпшілік деңгейге бөлінеді. Бағдарламалық құралдардың жалпы тағайындауына мыналар жатады:  мәтіндік редакторлар, баспа жүйесі, графикалық жүйе, деректер қорының басқару жүйесі, интеграцияланған жүйе. Бағдарламалық құралдардың арнайы тағайындауына мыналар жатады: авторлық жүйелер, эксперттік жүйелер, мультимедиа жүйелері, гипермәтіндік жүйелер. Бағдарламалық құралдардың кәсіпшілік деңгейі мамандардың автоматтандырылған жұмыс орнынан, ғылыми зерттеулердің автоматтандырылған жүйесінен, автоматтандырылған жобалау жүйелерінен, техникалық процестің автоматтандырылған басқару жүйесінен тұрады.

Бағдарламалық қамтамасыздандырудың құрамына кіретіндер: стандартты, типтік және арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету.

Стандартты категориясына жататын бағдарламалық құралдардың  сипатталуы, бұл бағдарлама бір бағдарламалық жүйеден басқа жүйелерге кедергісіз тасымалдана алады және қосымша өзгертусіз қолдана алады. Олар дербес компьютер жағынан пайдаланушыға стандартты қызмет көрсетуге арналған  арнайы бағдарламалық комплекстен тұрады. Әдетте мұндай бағдарламалық құралдарға жүйелік тағайындау құралдары жатады, ал ең алдымен – ол операциялық жүйелер. 

Стандартты бағдарламалық қамтамасыздандыруға операциялық жүйе жатады. Операциялық жүйе есептеу жүйесінде есептеу процесін ұйымдастыратын бағдарламалық комплекс болып табылады.

Дипломдық жобада құрастырылған бағдарлама Windows XP операциялық жүйесін қолдануымен алдын ала ескерілген, өйткені бұл жүйені қолдануға ыңғайлы, қазіргі дербес компьютерлерде тиімді жұмыс істейді, әр түрлі болатын жылжымалы және кеңейтілген жүйені оңай құруға мүмкіндік беретін стандартты технологиямен жұмыс істей алады, аппаратты құрылғыларды автоматты түрде анықтау және қалпына келтіруге болады, мұндай жүйе қолданушыға құрылғыларды оңай құруын және қалпына келтіруін қамтамасыз етеді. 

Типтік бағдарламалық құрылғылары стандартты бағдарламалық құрылғы сияқты, тек айырмашылығы қолдануға қойылған кезде нақты жүйенің құрамында нақты бір қолданушының күйіне келтірілуі керек. Бұл қолданушыға арналған және ақпаратты өңдеудегі типтік есептерді шешуге арналған бағдарлама комплексі. Олар компьютердің функционалдық мүмкіншіліктерін кеңейтуге, мәліметтердің өңдеу процесін басқаруға және бақылауға арналған.

Арнайы бағдарламалық құрылғылар автоматтандырылған жүйенің арнайы есептерімен өңделеді. Олар нақты бір ақпаратты жүйені жасау кезінде құрылған бағдарламалық жиыннан құралады. Мұндай бағдарламалық құралдар мамандандырылған автоматтандырылған жұмыс орындарының жұмысын толық қамтамасыздандырады. 

 

Ақпараттық деректер қоры

Деректер қоры тауарлар, қызметкерлер, жабдықтаушылар, тауардың түрлері туралы, тауарлардың тапсырысы туралы, тауарлардың құны, тауарлардың жеткізілуі және пайда туралы есептеу нәтижелері, жабдықтаушылармен байланысы және тағы басқа мәліметтерді сақтау үшін қолданылады.

Ақпараттық деректер қоры коммерциялық кәсіпорынның шаруашылық қызметінің барлығын және олардың сауда бөлімшелерінің статистикалық көрсеткіштердің барлық комплексін қамтиды. Әдетте, деректер қорын құру кезінде, біріншіден оның сақтау және деректерінің жаңартуы туралы сұрақтар шешіледі, сонымен қоса, деректердің бір-бірімен байланысы, олардың өзара келісушілігі, деректер қорында сақталатын мәліметтердің салыстыру және бағалауды өткізу мүмкіншілігі. Бұл біріктірілген топтардағы (файлдар) алғашқы мәліметтердің сол реквизиттерімен біріктіру кезінде маңызды мағына береді. Деректер қоры айқын жүйелік негізінде басқарушылардың деректер қорының негізгі пайдаланушыларының талаптарын ескере отырып әрдайым жаңартылып отырады. 

Көптеген ұйымдармен кәсіпорындарда қызметкерлердің кадрлық құрамы туралы ақпарат сақталатын, күнделікті жаңартылатын және максимальді толық деректер қоры құрылған. Ақпараттың таңдалуы оның басушы құрылғысына жіберуімен басталады, ол штаттардың жинақылығы туралы, кәсіпорын ішінде кадрлардың жұмыс істеуін, жұмысшыларды жинау және шығарып тастау, олардың квалификацияларының жоғарлауын бақылауға мүмкіндік береді.

Компьютерге енгізілген деректер қорының пайдалана білуі ақпаратты алу процесін жылдамдатады және қазіргі таңдағы ғылыми және техникалық мәселелер шешімдеріне арналған зерттеулер әдістердің дұрыс және дәл таңдалуына мүмкіндік береді.

Барлық ішкі фирмалық ақпарат жүйесін ереже сәйкес мамандандырылған басқару аппараты басқарады. Жалпы алғанда ол мыналарды қамтиды:

1. Бүкіл фирмаға қызмет көрсететін есептеуіш орталығы;
2. Ақпараттың орталық қызметі;
3. Ақпараттық жүйе, өндірістік бөлімшелерде мына бөлімдерден тұрады: ақпаратты өңдеу және анализ жасау бөлімі, кіріс және шығыс құжаттаманы өңдеу бөлімі, есептеу техника, ақпараттық материалдардың берілу және сақтау бөлімі.

Сонымен қоса, ақпараттың оптикалық сақтаушыларда сақталатын жазбаларды сақтайтын орталық құрылады және локальді есептеу желісі арқылы біреудің сұранысы бойынша дер кезінде жеткізіледі.

Қазіргі таңдағы ірі кәсіпорындарда деректер қорының және жазулардың басқару орталығы құрылған, оның қызметіне барлық жазуларды ішкі фирмалық ақпарат жүйелерін тиімді құру негізінде бірыңғай ету болып табылады.

Бұл қызмет, жазулардың толық жетілдіру жүйесін біріңғай ішкі фирмалық бағдарламасын өңдейді және өндіріс бөлімшелерінің бәріне көмек көрсетеді.  

Сауда процесіне және фирманың ақпаратты-басқару қызметіне компьютерлердің енуі жаңа  профессионалды қызмет түрлерінің шығуына және дамуына әкелді, соның ішінде программисттерге, операторларға, ақпарат өңдеушілерге қызмет көрсету.

Деректер қорының қолдану қажеттіліктерінің жылдам дамуы, ДҚБЖ-не жаңа талаптарды ұсынды:

1. Ұсынылатын мәліметтердің кең спектрдегі түрлерін қолдау және олармен жұмыс жасау (оларға кіретіндер фактографиялық, деректі, суретті-графикалық мәліметтер);
2. Пәндік облыстардағы объектілер арасындағы әр түрлі қарым қатынастағы деректер қорының тиімді және нақты ұсынылуы (мысалы, визуалді деректердің қамтамасыз етуінің кеңдік-уақытшалары);
3. Дедуктивті деректер қорының орындалуы және мәліметтердің қайшылық еместігін қолдау,
4. Операциялық жағдайдағы және әр түрлі пәндік облыстың кең диапазондағы деректер қорының бүтіндігін қамтамасыздандыру;
5. Таратылған деректер қорын басқару, бірдей емес деректер қорын интеграциялау.

 

Деректер қорын құру принциптері

Деректер қоры – бұл бір бірімен жалпы тақырыппен немесе тағайындалуымен маңызды байланысқан мәліметтердің жиынтығы.

Деректер қорын жобалау кезінде комек көрсететін бірнеше кеңестерді айта кетуге болады.

Бастапқы жобалау мәселесіне көп көңіл бөліп байсалды келу қажет: қолданбалы облыстың ерекшеліктерін және барлық бөлшектерін анықтап алу керек, деректер қоры қандай ақпараттан тұратынын толық білу керек, сонымен қоса, қанша кесте болу керек екендігін анықтау керек. Деректер қорының функционалді талаптарын ескере отырып, деректер қорындағы негізгі есеп беру, форма және сұраныстарының шығаруын анықтап алу керек. Бастапқы деректер қорының жобалауына кеткен уақыт, Access-те құрған кезде өзін өтейді.

Деректер қорының жобалау процесіндегі ең бірінші қиын этаптарының бірі, ол кесте құру болып табылады, өйткені деректер қорын беретін (есеп беру, шығу формалары және т.б.) оның нәтижелері, кесте құрылымы туралы толық мәлімет әрқашанда бермеуі мүмкін. Кестелер проектісін жасаған кезде келесі негізгі принциптерге жүгінген жөн болады:

• Кестедегі ақпарат қайталанбауы керек. Кестелер арасында да қайталану болмау керек. Қандай да бір ақпарат тек бір кестеде сақталады және оның өзгертілуі де бір жерде орындалады. Бұл жұмыстың тиымды істеуіне әкеледі, сонымен қоса, әр түрлі кестедегі ақпараттың бірдей болмау мүмкіншілігін шығарады.
• Әр кесте бір тақырыпта болатын ақпараттан тұру керек. Әрбір тақырыпқа мәлімет оңай өңделеді, егер олар бір-бірімен байланыспайтын кестелерде болса. Мысалы: қызметкерлердің және оның жұмысты орындау туралы мәлімет әр түрлі кестелерде сақталуы дұрыс болады, өйткені жұмыс істеу туралы мәліметті өшірген кезде қызметкер туралы мәлімет деректер қорында сақталғаны дұрыс.

Деректер қорын дұрыстау этапында, оны нақты мәліметтермен емес кейбір мысал мәліметтермен толтырылуы қажет, себебі алынған нәтижені тез арада тексеру үшін.

 

Деректер қорының басқару жүйесі (ДҚБЖ) – бұл деректер қорынан ақпаратты сақтауға және алуға мүмкіндік беретін құрылғы. Деректер қоры реляционды емес (бір кестелік) және реляциондық (көп кестелік байланысқан) болады. Деректер қорының басқару жүйесі ақпараттық қорларды және оны басқару үшін және күрделі сұраныстағы мәліметтердің таңдалуы, мәліметтердің математикалық өңделуі, сортировка, фильтрация жасау үшін құрылады. Ең көп тараған деректер қорының бірі – бұл үлкен көлемдегі ақпаратқа арналған ақпаратты-мәлімет жүйесі. Архив – бұл ақпарат қоймасы десек те болады, ал деректер қоры бұл ақпараттар қоймасы және оны өңдеу құрылғысы. Деректер қорының мысалына мыналарды жатқызуға болады: мысалы, «09» қызметі, пәтер ауыстыру қызметі, танысу қызметі,  қоймадағы және дүкеннің прилавкасындағы тауарлар туралы ақпарат, жол полициясындағы автокөлік туралы ақпарат, кәсіпорын қызметкерлерінің анкеталық мәліметі, ғылыми эксперименттің өткізу нәтижелері және тағы басқаларды мысалға әкелсек болады.

Дүние жүзінде деректер қорының басқаруының әртүрлі жүйесі бар.

Бағдарламалаудың қажеттілігі кіші бизнеске деректер қорының кең енуін әрдайым тоқтатып тұрды.

Деректер қорының структуралық ұйымдастыру сұрақтарын  қарастырайық. Өзінің маңызы бойынша деректер қорының басқару жүйесі, бұл деректер қорымен жұмыс істеген кезде операциялық жүйесінің мүмкіншіліктерін кеңейту аспабы болып табылады. Деректер қорының ұйымдастырылуын екі жақтан анализ жасауға болады: объектілер қатынасының сыртқы машиналық логикасында және оның кейінгі ішкі машиналық, физикалық орындалуында.

Пәндік облыс объектілерінің қатынастық және қасиетінің логикалық ұсынылуы сыртқы ақпаратты-логикалық әдістерінің құрылуымен анықталады, ол мәліметтердің физикалық орналасу тәсілдерінен тәуелді болмайды. Мұндай үлгілерде объектілер – жазулар түрінде, қасиеттер – жазулардың полялары түрінде, ал қатынас – жазулардың түрлер және поля арасындағы байланыс түрінде көрсетілген. Логикалық үлгілердің көрнекті көрсетілуін екі тәсілмен көрсетуге болады: графикалық және кестелік тәсілмен. Графикалық тәсілде, схема, жазу және басқа байланыс үлгілерде  ориентирленген граф түрінде құрастырылады. Ал кестелік тәсілде, әр объектілерінің үлгілеріне (типу) коптеген жазу полясы бар кесте сәйкес келгенде.

Ақпаратты-логикалық үлгінің үш түрі белгілі:

1. Мәліметтің иерархиялық үлгісі графикалық тәсілде негізделген және «ағаштың» бір бұтағынан мәліметті іздеуді қарастырады, бұл жерде әр бір байланыс шыңы, тек одан да жоғары деңгейдегі шыңдығы байланыспен болады. Іздеу жүргізу алдында мәліметке ең басты элементтен бастап толық жолын көрсету керек.
2. Мәліметтің желілік үлгісі мәліметтің иерархиялық үлгісі сияқты графикалық тәсілде негізделген, бірақ байланыстарының санына шексіз «ағаш» күрделендіру жіберіледі. Бұл күрделі іздеу структурасын құруға мүмкіндік береді.
3. Деректер қорының реляциондық үлгісі кестелік тәсілді іске асырады. Деректердің реляциондық үлгісіндегі кесте – қатынас деп аталады, жол – кортеж, ал бағаналар – атрибут деп аталады. Атрибуттың коптеген мүмкін мәндері болатын облыс, атрибут-доменнің анықтама облысы болып табылады.

Реляциондық қор – бұл, деректердің байланысқан кестеде болатын қор, және де әр бір кесте бір объект туралы ақпараттан тұрады, яғни кесте арасында байланыс құрылады, соның арқасында кез-келген мәліметті, кез-келген кестеден тез және оңай алуға мүмкіндік туады.

 

Міндетті талаптарды талдау

Кез-келген бағдарламалық қамтаманы жобалануы бірнеше этаптардан тұрады:

• Базаның (кестенің) структурасын жасау және оның өзара байланысы (деректер схемасы);
• Базаны нақты деректермен толтыратын ыңғайлы құралдарды (формалар) жасау;
• Мәліметтерді шығару және өңдеу құралдарын (сұраныс) жасау;
• Нәтижелерді дайындау, мәліметтерді өңдеу және талдау (есеп беру) және оларды баспаға шығару құрылғысын жасау.

Бағдарламалық қамтаманы жобалау кезінде келесі мәліметтерді өңдеу қажет:

• Келіп түскен кірістік құжаттар саны;
• Шығыстық құжаттар саны;
• Құжаттардың үлгілері;
• Құжаттардың түрлері;
• Архив меңгерушісінің назары;
• Құжаттардың орны мен мекен-жайлары,
• Компания қандай құжаттармен қызмет жасайды;

Деректер қорында сақталып тұрған ақпараттың негізінде келесі есеп беруді көрсетуге болады:

• Енгізілген құжаттар саны;
• Дайындалған құжаттар саны;
• Тапсырыстардың саны;
• Жабдықтаушылардың саны;
• Құжаттардың аталуы.

      

       Аппараттық құралдарды таңдау және негіздеу

Ішкі фирмалық жүйеде біріншіден есептеу техникасы - компьютер қолданылады, керекті периферияларымен жабдықталған, электронды жазу машиналары, микро-ЭЕМ-сы ендірілген терминалды құрылғылар, телекоммуникация құралдары, мәтіндік ақпаратты өңдейтін автоматтандырылған құрылғы және де дербес немесе ірі денгейлі ЭЕМ-ры қолданылады.

ЭЕМ-сы біріншіден, мәліметті өңдеуге және әр түрлі есептерді шешуге қолданылады. Қазіргі заманға байланысты ЭЕМ-сы көбінесе сандық емес ақпаратты өңдеуге қолданылып жатыр (мысалы, мәтіндік немесе графикалық) және «есептеу техникасы» деген термин компьтердің көмегімен шығарылатын есептерге сәйкестігі қазір аз.

Қазіргі таңдағы ЭЕМ-ры бір уақытта сандық, мәтіндік және графикалық ақпараттырды өңдеуге қабілетті.

Басқарудың автоматизация процесіндегі мини-ЭЕМ-ры келесілерге қолданылады:

• өндірістің оперативті жоспарын құрып және оның орындалуына бақылау жасау;
• өндіріс процесіне керекті материалдар қорларының қозғалысын бақылау;
• құжаттардың түсуін бақылау;
• келген құжаттарды тіркеу;
• есеп беруді және есептілікті жүргізу.

ЭЕМ-ді өндірістін басқару жүесінде қолдануы ең маңызды рольді атқарады. Бақылау бөлімдерінде орналасқан ЭЕМ-ры құрастыруға түсетін бөлшектердің және детальдардың сапасын тексереді (салмағын тексеру, стандартқа сәйкес қолдану мөлшері).

Телекоммуникация жүйелерінің және сонымен қоса локальді есептеу желі технологияларының дамуы, сандық және мәтіндік ақпараттарды өңдейтін барлық техникалық құрылғыларды, бір ішкі фирмалық ақпарат жүйесіне біріктіруіне мүмкіндік берді. Ақпараттық жүйенің ең тиімді жүйесі деп бір уақытта, бір жүйеге біріктірілген есептеу техникасын және мәтіндік ақпартты автоматты өңдеу құрылғысын қолдану негізінде болатын жүйені айтамыз. 

Диплом  жобасында бағдарламалық қамтаманың есептері жұмыс  істеу үшін  компьютер  Intel  Pentium IV 700/256 Mb, RAM /40Gb, баспа құрылғысы  принтер- HDD  HPackard 610 (A4, 8ppm,600*600 dp1,2 Mb,  10 pages мин  шығарады), STIK600  UPS  тоқпен қамтамасыздандыру  блок    пайдаланады.

Берілгендерді  бағалаудан  шығатыны, көрсетілген  талаптар  микропроцессордың  тактілі  жиілігін  320-400 мГц  шамасындағы  көрсеткішке  әкеледі.  Ал  мұны  таңдалынған  PC  моделі Intel  Pentium IV микропроцессоры  қанағаттандырады.  Берілген  машинаның  жүйелік  платасы  АТХ  форматта. Микропроцессордың   өзі   карталардың   кеңейтілуіне  арналған  слоттардан  алыс орналасқан. Бұл  компьютерге  толық өлшемді  қосымша  платаларды  орнатуға  және  микропроцессордың   өзін  оңай  орнатуға  мүмкінідк  береді.

Жады модельдерін  орнату   бұл жағдайда  да  ешқанадай  проблемасыз  орнатыла  алады. Бұл компьютерді  жаңартуға  мүмкіндік   береді.  Разъемдардың  оңай орналасуы  кабельдердің   ұзындығын  кішірейтеді.  Бұл  мәліметтерді  жоғары  жылдамдықта  беретін  интерфейстерді  қолдануға  мүмкіндік   береді.  АТХ  спецификациясы  келесідей  орналасқан панельді анықтайды, тізбекті  және параллельді  интерфейстер  үшін  разъемдар орналасқан,  клавиатура, монитор, тышқан, аудио- және  MIDI – құрылғылары  үшін  порттар  орналасқан. Қажет   жағдайда  ISDN  моделі  және  локальдық  желі  үшін  разъемдарды  орналастыру мүмкіндігі  бар.

Операциялық жүйе  Windows XP Professional версия 2002, Service Pack 1 қолданылды. Бұл  жүйе   үшін  орташа  56 Мб  ОЕҚ  қажет.  Сонымен  қатар, келіп жатқан  үлкен  көлемді  ақпараттарды  өңдеу  және  желіде  жұмыс    істеу оперативтік  жадыны  таңдауды  шартылайды. Оның  көлемі  128 Мб құрайды.

ЭЕМ-ң осындай моделінің таңдалуы, құрылған бағдарламаның эксплуатация кезінде ақпараттың өңделуіне қажетті ресуртары бар. 

 

Бағдарламалық тілдің таңдалынуы мен құрылымы

Бағдарламалық  тілдің  ішінен Delphi 7.0 бағдарламалық  ортасын таңдадым. Бұл  бағдарламалық  тілді  таңдаған  себебім  кездейсоқ  емес,  өйткені оның  келесідей  артылықшылықтары   мен   қолдану  мүмкіндіктері  көп.   Delphi  бағдарламалау  тілі  кез  келген  қосымшаны  дайындауға  болатын  жылдамдығы  тез   қуатты  тіл.

Delphi 7.0 нұсқасы Windows32  операциялық  жүйесінің  негізінде дайындалған.  Delphi –де Паскаль  тілінде  орындау   мүмкін және  мүмкін  емес  күрделі  процесстерді  бағдарламалауға  болады. Delphi-дің  негізгі  ерекшелігі- онда  қосымша  құруда   компоненттік  және  объектілік  тәсілдер  пайдаланылады. Бұл  бағдарламалау  технолгиясында   нағыз  революция  жасады  деуге  болады. Компонентік  тәсілдің  мәнісі жеңіл: әр  қосымша  кітапханасы  бағдарламалау  ортасында  дайындалып, арнайы  іс- әректтерді  орындайтын  компонентер   элементтерінен  жинақталынады. Олар  жеткіліксіз  болса, объектіні  өңдеуге  арналған  үстеме  бағдарлама  құрылады. Delphi-де  қолданылатын  негізгі  кітапхананы визуальді   компонентер  кітапханасы деп  атайды. Пайдаланушы  жаңа  компонент  дайындап, оны  осы  панельге  қосуына да болады.

Delphi Windows  жүйесінде бағдарламалаудың  ыңғайлы  құралы.  Онда көптеген  операторларды  пайдаланып  бағдарлама дайындау, бағдарлама  мәзірін  құру, анимация, мультимедия  процесстерін ұйымдастыру, OLE- технологиясын  пайдаланып, басқа  офистік   қосымшаларды  шақыру, оларменнен  жұмыс істеу  және      т.б.  іс- әрекеттерді орындау да  мүмкін.

 Delphi  құрамында  дайындалған  компилятор  әдеттегі  Р- кодқа  емес, бірден  машиналық  кодқа  компиляцияланады.  Осы  себепті, қазіргі  кезде  ол  дүне  жүзіндегі   компиляторлардың  ең  жылдамы. Оның  компиляциялау  жылдамдығы  Паскальда  компиляциялаудан  он  еседен  арттық, 1 мин.  шамамен  120 мың. жолдан  асады.

Delphi   екі  түрде  дайындалған: біріншісі- күрделі  қосымшаны   бірлесіп  дайындаушылар  үшін, екіншісі- қалған  бағдарламалаушылар  үшін.

Delphi-ді   Паскаль    бағдарламалау  тілімен  жұмыс  істеген  адамдардың  менгеруі көп  қиындық келтірмейді. Бірақ, мұнда бағдарламалауды  үйрену  үшін объект, оқиға, қасиет  түсініктерімен  еркін танысып, онда  компонеттерді пайдалану  және түрлі  командалардың  жазылу  түрлерін  білу  қажет.Delphi-де пайдаланылатын  оқиғалар  және  түрлі  класстарға, компонентерге меншіктелінетін  қасиеттер   мәндері көп. Нақты есептерді шешу  бағдарламаларын  құруды  үйрену  арқылы  ғана  Delphi-де  бағдарламалауды үйренуге болады. Ол үшін  кітапқа енгізілген бағдарламаларды іс жүзінде орындап  және оларға  түрлі  өзгерістер енгізіп, жаттығуы да мүмкін. Жетістік тек  тәжірибеге  байланысты.

Delphi- бұл  бірнеше  маңызды  технологиялар   комбинациясынан  тұратын  тіл:

Ø    Машиналық кодқа  ауыстыратын  жоғары   өнімді  компилятор

Ø    Компоненттердің   объектілі-бағытталған  моделі

Ø    Берілгендер  қорын құру   үшін   масштабталатын  құралдар

Ø    Визуальды   компоненттердің  кітапханасы

Машиналық кодқа  ауыстыратын  жоғары   өнімді  компилятор

Delphi  тілінің  құрамындағы  компиляторы   бастапқы  текстің  минутында  390 мың  қатарын  өңдеуге  мүмкіндік  береді. Бұл  құруды  жеңілдетудің  және  дайын  бағдарлама  блогын  тез  уақытта  тексеріп  берудің жағдайын   жасайды. Бұл  оның  тілдің  төртінші  ұрпағына  (4GL)  жататындығын  дәлелдейді. Delphi   тілінде  жобалауды  құру  интерпретаторлық ортадан   құрудан  ерекшелігі  ол  10-20  есе  тез  компиляциялайды.

Сонымен  қатар,  сегменттерді  оптимизациялау  опциясында  орындалатын  файлдардың  өлшемін  қысқартуға мүмкіндік  береді. Компиляторды   синтаксисті тексеру  режиміне  жіберуге  болады. Сонда  ұзаққа  созылатын  компиляциялау  және  дайын файлдарды  құру  операциясы  жүрмейді.

Сонымен, Delphi   тілі  берілгендер қорына  байланысты  қосымшаларды құруға  арналған  ыңғайлы  орта  болып  саналады.

Компоненттердің   объектілі-бағытталған  моделі

Объекттердің  кітапханасы  визуальдық  компоненттерден  тұрады. Олар  БҚБЖ  үшін  қосымшаларды  құруды, клиент-сервер  архитектурасын  қолдану  арқылы  жеңілдетеді. Объекттер  өзінде  төменгі  деңгейді Borland Database Engine  инкапсуляциялайды. Мәліметтерге  қол  жеткізетін  және  көрсететін  арнайы  компоненттер  жиынтығы  қарастырылады.   Берілгендерге  қол жеткізетін  компоненттер  БҚ-мен  байланысты орнатады, мәліметтерді  көшіру, таңдау  және  т.б.  операцияларды  орындайды.

Мәліметтерді визуализациялайтын компоненттер  мәліметтерді  өріс, тізім  түрінде  көрсетеді.  Көрінетін  мәліметтер  текстілі, графикалық  немесе  кез келген   форматтарда болуы  мүмкін. Кестелер  берілген  қорын сақтайтын  БҚБЖ  берілген  қорын  бірнеше  бөлек  файлдар түрінде  сақтайды. Ал кейбір  БҚ  барлық  кестелер мен  индекстерді  қосып, тек  қана  бір файлдан тұрады.  Мысалы, Paradox және  dBase  кестелер  әрқашан  бір дискіде  бөлек файлдарда  сақталынады. dBase тұратын  директория  .DBF  файлдар  немесе  Paradox  директориясы  .DB  файлдары  берілген қоры  ретінде  қарастырылады.

Басқа  сөзбен   айтқанда, Paradox немесе  dBase   форматты  файлдардан  тұратын  немесе  dBase  форматты   файлдардан  тұратын  кез келген  директория    Delphi-де бір БҚ  ретінде  қарастырылады.  Басқа  БҚ  қосылу  үшін  басқа  директорияға  қосылса   жеткілікті. Interbase   барлық кестелерді  кеңейтілуі  . GBF   бір  файлда  сақтайды, сондықтан да  бұл файл  БҚ  Interbase   болып  табылады. БҚ  объектері  Delphi-де  SQL –ге  негізделген  және  Borland Database Engine  тұрады. Delphi  құрамына  сонымен қатар, Borland  SQL Link қосылған, сондықтан БҚБЖ   Oracle, Sybase, Informix  және  InterBase  қол жеткізу  жоғары  эффективтілікпен  жүргізіледі. Delphi  сонымен  қатар, локальдық InterBase  қол    серверін  қосады.  Бұл  оның  әр түрлі  ішкі  SQL    серверде  қосымшаларды   офлайндық  режимде  құруға  мүмкіндік  береді. Delphi  ортасында  ақпараттық  жүйені    локальдық  машина  үшін  жобалайтын  өңдеуші  берілгендерді  сақтау  үшін  .dbf  және  .db  форматты  файлдарды қолдануға  болады.  Егер  ол  локальдық  Interbase  for  Windows  4.0 қолданса, онда оның  қосымшасы  ешқандай  өзгеріссіз  үлкен  жүйе  клиент-сервер  архитектурасы  құрамында  жұмыс істейді.

Берілгендер  қорын құру   үшін   масштабталынатын  құралдар

БҚ  жұмыс  істегенде  Delphi   тілдің  қуаты  төменгі-деңгейлі  ядро – Borland Database Engine  (BDE) берілгендер  қоры  процессорына  негізделген. Оның  интерфейсі  қолданбалы  бағдарлама  Integrated  Database  Application  Programming  Interface (IDAPI) деп аталынады. Бұл  екі  түрді  (BDE  және IDAPI)  ажыратады. BDE  берілгендерге    қол  жеткізуді  дәстүрлі  record -  навигациондық  түрді  қолдану  арқылы  да, берілгендер  қоры SQL  серверлерде  қолданылатын set - навигациондық  түрді  қолдануға  болады. BDE  -ден басқа  Delphi   берілгендер қорына  Microsoft  фирмасының  Open  Database  Connectivity  техникасын қолдану  арқылы да  қол жеткізе  алады.  Бірақ практикада,  көрсеткендей  BDE  қолдану  арқылы  құрылған  жүйенің өнімділігі  ODBC- ты  қолданудан   әлдеқайда  жоғары. ODBC  драйверлері  арнайы  ODBC  socket  жұмыс істейді, бұл оның  BDE- ге  қосуға  мүмкіндік  береді.

Барлық  Borland  берілгендер қорының    құрал-саймандық құралдары – Paradox, dBase, Database  Desktop-   BDE   қолданатын  Paradox  немесе dBase  бар  барлық  ерекшеліктерді BDE –ге  мұрагерленеді  және  сондықтан  да  осы  ерекшеліктермен    Delphi   тілі  де  сипатталынады.

Визуальды   компоненттердің  кітапханасы

Delphi   тілінде  бағдарламаны  құрастыру  барысында     қолданылатын  компоненттер    қосымшаны құру  ортасында  енгізілген  және   олар  қосымшаны құру  барысында  қолданылатын  берілгендер  типтерінің  жиынтығынан  тұрады.

Delphi   тілінің  бұл  компоненттерін  Visual  Component  Library  (VCL)   деп атайды. VCL -да  стандарттық басқару  элементтері  бар. Олар  редактілеу қатары, басқарудың  статистикалық  элементтері, тізіммен  редактілеу  қатарлар, объекттердің  тізімі. Тағы  да  мынадай  компоненттер  бар: басқарудың  кестелік  элементтері, закладкалар, көпқатарлық  жазу  кітапшалары. Барлық  объектілер  өздерінің  функциянальдылығы  бойынша  беттерге  бөлінген  және  компоненттер  палитрасында  көрсетілген.

VCL  Widow  графикалық  құралдардың   интерфейсін  көрсететін  арнайы  объектіден  тұрады. Бұл  интерфейс  Delphi    тілінің  ерекшеліктерінің  бірі  қосымшаларды  құруда  ғана емес, сонымен қатар  жаңа  комопненттерді қолдануда   қолданылады. Мұндай  мүмкіндік  құрушыларға  басқа  құру ортасына  өтпей, сол ортада  жаңа  құрал-саймандарды  орнатуға  мүмкіндік  береді. Сонымен қатар,  Delphi   -дің  стандарттық  компоненттерін    жаңартуға  немесе  толығымен  өзгертуге  болады.

Объектілердің  класстары  иерархия  түрінде  құрылған   және абтрактілі  аралық  және  дайын  компоненттерден  тұрады. құрушы  дайын  компоненттерді  қолдана  алады  немесе  абстрактілі  немесе  аралық  комопненттердің  негізінде  өіндік  компоненттерді   құра алады. Сонымен қатар, өзінің  объекттерін  құра  алады.   

 

 

3 БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚАМТАМАНЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ

 

3.1 Алгоритм шешімінің өңделуі

 

Кез-келген бағдарламалық жүйе, бағдарламалық жүйені келешекте қолданатын бір немесе бірнеше қиындықтарды шешу үшін құрылады. Бағдарлама – бұл кейбір алгоритм сияқты, анықталған есептер шеңберін шешу үшін компьютерге салынған, жұмысы қолданушыға елеулі нәтиже әкелуі қажет құрал.

 

3.1.1 Мәліметтер құрылымы және модулдердің сипаты

 

«Құжаттардың электрондық архиві» құрылымы өзгеруі мүмкін, ішкі жүйенің модификациясы үшін Borland Delphi 7.0 болуы қажет. Берілгендер қоры модификациясы кезінде, басқа болжамдардан төмен болжамдарда міндетті түрде, берілгендер қорының индексінің деңгейінде сәйкестік қиындықтары болуы мүмкін. 3.1-суретте бағдарламаның негізгі мәзірінің құрылымы көрсетілген.

 

      

 

           Бағдарламаның негізгі мәзірін құру үшін Form1 = main компаненті қолданылған болатын.

Өңделген бағдарлама модулдік құрылым бойынша құрылған.

Төменде модулдер тізімі олардың суреттелуі және мәліметтер құрылымы көрсетілген.

 

Кесте 3.1 – Бағдарламаның модульдері тізімі

 

1	add_prob.pas	Есепті қосу модулі
2	Connect.pas	«Байланыстар» модулі
3	Login.pas	«Авторизация» модулі
4	Main. pas	«Интерфейс» модулі
5	Search.pas	«Байланысты іздеу» модулі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.1.2  Файлдық жүйенің физикалық және логикалық құрылымы

 

Файлдық жүйенің құрылымы

«E-note» бумасында жобаның барлық файлы болады. Бұл бумадағы файлдардың суреттелуі, толығымен төменде көрсетілген.

Файлдық жүйені иерархиялық ағаш құрылымы түрінде  3.2-суретте қарастырамыз.

 

                                 Сурет 3.2 – «Архив» бумасының құрамы

 

          notebook.exe – орындалатын файл.

Негізгі форманы іске қосады

*.dfm – форманың суреттелу файлы. Форманың характеристикасын және оның компоненттерін құрайды.

*.pas -  бағдарлама модулдерінің кеңейтулері.

 

Жобаның файлы келесі түрде болады.

program notebook;

uses

  Forms,

  main in 'main.pas' {Form1},

  login in 'login.pas' {Form2},

  connect in 'connect.pas' {DataModule1: TDataModule},

  search in 'search.pas' {Form3},

  add_prob in 'add_prob.pas';

{$R *.res}

begin

  Application.Initialize;

  Application.CreateForm(TDataModule1, DataModule1);

  Application.CreateForm(TForm2, Form2);

  Application.CreateForm(TForm1, Form1);

  Application.CreateForm(TForm3, Form3);

  Application.CreateForm(TForm4, Form4);

  Application.Run;

end.

 

Сурет 3.3 - Жобаның логикалық құрылымы

Сурет 3.4 – Бағдарламаның кестелер құрамы байланысы

Кестелер сипаты

«Problems» кестесі – тапсырмаларды сақтауға, орындалу процентін, маңыздылығы және жағдайын сақтауға руқсат береді.

 

 

Сурет 3.5 -  «Problems» кестесі құрылымы

 

«Contact» кестесінің берілгендер қоры 3.6-суретте ұсынылған.

 

Сурет 3.6 - «Contact» кестесі құрылымы

«Состояния» кестесі тапсырманың жағдайын сақтауға мүмкіндік береді.

Сурет 3.7 - «Состояния» кестесі құрылымы

 

1. Сұраныстар суреттелуі

 

Бірінші әріп бойынша байланысты іздеу сұранысы:

SELECT DISTINCT Left(family,1) AS ltt

FROM contacts

ORDER BY Left(family,1);

 

Байланысты іздеуді өңдеу процедурасы:

procedure TForm3.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

form1.ADOTable1.Filtered:=true;

form1.ADOTable1.Filter:='family like '  +''''+ ADOTable1ltt.AsString+'*''';

//  ADOTable2.Filtered:=true;

Form3.Caption:=form1.ADOTable1.Filter;

end;

 

«Жаңа тапсырманы» қосу процедурасы:

 procedure TForm4.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

Form1.ADOTable2state.AsInteger:=stcode.AsInteger;

Form1.ADOTable2priority.AsInteger:=prcode.AsInteger;

form1.ADOTable2.Post;

form4.Close;

end;

procedure TForm1.BitBtn5Click(Sender: TObject);

var Access: Variant;

begin

  try

   Access := GetActiveOleObject('Access.Application');

  except

    Access := CreateOleObject('Access.Application');

  End;

  Access.Visible := True;

  Access.OpenCurrentDatabase('C:\e_note\data\dbase.mdb', false);

  const

    acViewNormal = $00000000;

    acViewDesign = $00000001;

    acViewPreview = $00000002;

Access.DoCmd.OpenReport(reports, $00000002);

    acQuitPrompt = $00000000;

    acQuitSaveAll = $00000001;

    acQuitSaveNone = $00000002;}

    end;

 

3.2 Бағдарлама және ақпараттық модульдер отладкасы 

 

Borland Delphi 7.0 ортасында регистрдің локалдық айнымалылары отладканың кіріс терезелері, стектің ағымдық мәнін көрсететін, кадамдық куалау жолымен негізгі қадамның нүктелерін қолданады.

         Синтаксистік қателіктер автоматты түрде компилятормен табылады. Редактордың төменгі бөлігіндегі кішкене терезеде, табылған қателіктер туралы хабарлама көрінеді. Қате туралы хабарлама қатарын екі рет шертсек, жүйе редакторға қосылады, қате табылған қатарды көрсетеді. Хабарламаның өзі қателіктің себебін түсіну үшін, жеткілікті толық суреттейді. 

• Логикалық қателіктер. Логикалық қателіктерді болдырмау және табудың бірнеше мүкіндіктері бар. Үнемі кездесіп отыратын қателіктерді, бағдарламанң өзінің қадағалауын міндеттеуге болады.  Қателіктерді табу үшін, қадамдық әдіспен бағдарламаны іске қосамыз. Егер барлық қателіктер бұл жолмен дұрысталмаса, онда басқа қателіктерді табу үшін, үлкен мәліметтер массивін қолданамыз. Сонымен бірге, мәліметтер массиві бағдарламаның жұмысқа қабілеттілігін және тезәрекеттілігін көрсету үшін қолданылады. Мәліметтерді өшіру кезінде қателік болады, яғни бағдарламаның басқа да аудандарында қолданылғандықтан, бұл мәліметтерді өшіруге болмайтындығы туралы хабарламаны шығарады.

 

3.2.1 Бағдарлама интерфейсінің өңделуі

 

Бағдарламаның интерфейсін өңдеу үшін Borland Delphi-дің визуалдық копманенттері қолданылды. Өңделудің интегрирленген ортасының құрамына кіретін, стандарттық барлық компаненттер. Бағдарлама интерфейсі толығымен Windows-тың стандарттық бағдарлама интерфейсін қайталайды.

 

3.2.2 Экрандық интерфейстің идеалогиясын таңдау

 

Жобалау жүйесі өңдеушіге кең түрдегі гамма функциясын ұсынады, экрандық интерфейсті іске асыруға руқсат береді, бірақ жүйенің штаттық жағдайын ғана қолданатын бағдарламалар, қатты жүктелген операторлар экрандық обьекттерді, рамкаларды, түс қондыруларын және т.б. мониторға шығаруды қамтамасыз етеді.    

                                              

3.3 Құжаттау

 

3.3.1 Қолданушы инструкциясы

 

         CD-ROM-ға бағдарламасы бар қондырғыш дискті салыңыз, одан кейін бағдарлама, бағдарламаны қондыру үшін директориясын сұрайды, С дискісін көрсетіңіз. Кейін бағдарламаны іске қосыңыз, сіздің алдыңызда мәліметтерді ендіру үшін «Байланыстар» формасы ашылады, сурет 3.8.

 

 

Сурет 3.8 – Бағдарламаның негізгі формасы

Мәліметтерді толтырғаннан кейін, оларды іздеу формасынан көруге болады.

 

 

Сурет 3.9 – Бағдарламаның мәліметтер іздеу формасы

 

Сонымен бірге, «Баспаға шығару» батырмасын басу арқылы толық тізімді шығаруға болады.

 

Сурет 3.10 – Бағдарламаның байланыстар формасы

Сонымен бірге, бағдарламада нақты тапсырмаларды, оқиғаларды сақтау, олардың орындалуы мен маңыздылығын жобалау үшін «Тапсырмалар» формасы қарастырылған. 

 

 

Сурет 3.11 – Бағдарламаның тапсырмалар терезесі

 

«Барлық тапсырмаларды баспаға шығару» батырмасы барлық тапсырмаларды баспаға шығаруға рұқсат береді, «тапсырмаларды баспаға шығару «бүгін»» батырмасы бүгінгі күнгі ағымдық болған тапсырманы көруге мүмкіндік береді.

 

Сурет 3.12 – Бағдарламаның барлық тапсырмалар терезесі

 

 

 

Сурет 3.13 – Бағдарламаның бүгінгі тапсырмалар терезесі

 

Бағдарлама қызмет етуде өте ыңғайлы. Қарапайым, графикалық интерфейс, іздеудің жоғары жылдамдығы, корректировка, берілгендер қорына клиент туралы мәліметтерді ендіру, операторға бағдарламамен жылдам жұмыс және ыңғайлы.

 

3.3.2 Бағдарламалаушы инструкциясы

 

Жобаланған бағдарламаның жұмысы қазіргі уақыттағы дербес ЭЕМ де кең таралуын қамтамасыз етуі қажет. Бұл түсінік INTEL плотформасында құрылған компьютерді таңдауды түсіндіреді. Мұндай ЭЕМ –ге түрлі фирмалар жасаған 386 дан  Pentium процессорларымен PC/AT түрлі модификациялары жатады. Аппаратураға қандай да бір ерекше талаптардың мәні жоқ, сонымен бірге, ағымдық сәтте стандарттық компьютер жеткілікті есептеуіш қуаттылығы мен кез-келген бағдарламалық қамтаманың практикалық жұмысы үшін оперативтік жадының көлемі, қазіргі уақытта PC/ХТ кластарының машиналары қабылданбайдыбағдарламаның дисктік кеңістікте ұзын болмауы керек. Әрине, процесте бағдарламаның жұмысы процесінде мәліметтер көлемі өседі, бірақ бұл мәселені жөндеуге болады, түрлі қысу құралдары және мәліметтер архивациясын floppy дисктерде немесе CD дисктерде немесе басқа ауысқан тасымалдағышпен сақтауға болады.  

Бағдарламаның орындалу ортасы.

Бағдарламаның орындалу ортасын таңдау кезінде бірнеше факторларды сақтау керек, олар мыналар:

• Компьютерде Borland Delphi версиясының орнатылуы міндетті емес;
• «E-note» бумасы болуы керек, онда берілгендер қоры сақталған, онда ол С\.. дискте орналасуы керек;

 

Ортаны таңдау Windows – пен  шектеледі.

Процестің еңбек сыйымдылығы көзқарасынан қарастыратын болсақ, онда жобалауды Windows ортасына беруге болады, жүйенің нақтылығы визуалдық жобалау бағдарламалаушыға жұмысты жеңілдетеді.

 

Қорытынды

 

«Құжаттардың электрондық архиві» бағдарламалық қамтамасы» тықырыбында дипломдық жоба орындалды, құрастырылған бағдарламалық   өнім   барлық  талаптарға  сәйкес  етіп  жасалынған. Бағдарлама  жұмыс орындарында  тестіленіп, тәжірибеден  өтілді. Бұл  бағдарламалық өнім бөлімшенің  жұмыс  орнының  бағдарламалық   және  аппараттық  құралдарына  сәйкес  етіп  құрылды.

Бағдарламалық қолданушыларға ешқандай қосымша үйренусіз, тез-арада қолдануға бейімделетіндей  етіп жасалынды. Бағдарламалық өнімде, құжаттардың сақталу процесін атқаратын қызметі, бір жүйеге келтіргендіктен сол жұмыстарға кеткен уақыт азаяды, яғни бағдарлама тиімді болады. 

Құрылған  жұмыс орнына  сәйкес   операторға немесе бағдарламашыға арналған   техникалық  қауіпсіздік  және  еңбекті  қорғаудың  іс-шаралары  құрылған. Мұнда  берілген  жұмыс орнында жұмыс істейтін  адамдарға  әсер  ететін  негізгі  факторлар  және  олардың  алдын-алу  іс-шаралары   атап көрсетілген.  Бастапқы  шаралардың  бірі  болып  табылатын жұмыс орнын  жоспарлау, жұмыс  орнының   санитарлық-техникалық  талаптар, ауаны   вентиляциялау  және  конденцинирлеу, техникалық  эстетика  және  эргономика  және  тағы  осы  секілді  шаралар   атап көрсетілген.

Сонымен  қатар, дипломдық  жобаның бесінші  бөлімі бағдарламалық   құралдар  комплексінің   экономикалық  эффективтілігін   дәлелдеп, есептеді.    Мұнда  қорыта келе,  бағдарламалық  қамтамасыздандыруды  құруға  және  енгіздіруге   кеткен   шығындардың    қосындысы  есептелінді.   Бағдарламалық  өнімнің  бағасы  мен  қолданылу  уақытына  байланысты  жұмсалатын    капитальдық   бөлінулердің  есептеулері   жүргізілді.  Электронды - есептеуіш  машиналарында  шешілетін арнайы  есептерге  байланысты   құралдардың   экономдауы  есептелінді.

Дипломдық жобаның соңғы бөлімінде, яғни бизнес-жоспарлау бөлімінде осы бағдарламалық өнімге толық сипаттама бердік, яғни қандай жұмы ортасына жасалғаны туралы, осы бағдарламаның бәсекелестікке төзімділігі туралы мәселелері қарастырылды. Сонымен қатар бұл бағдарламалық өнімге деген баска компаниялардың сұранысы қандай, бұл бағдарлама қалай таратылады, осы бағдарламаны құру үшін қанша қаражат жұмсалды және сол қаражат неге жұмсалғаны туралы мәліметтер қарастырылды.

Берілген  бағдарламалық  қамтамасыздандыру эксплуатациондық  шығыдардың   бір  жылдық  экономиясын  есептелініп, бұл   әсемдік салоныныда пайдаланылатын бағдарламалық қамтаманың еңбегін тиімді бағдарламалық  қамтамасыздандыру  жүйесі  екендігін  айтады.  Бағдарламаның  өз жемісін  беретін  уақыты – 5,64 айды  құрайды.

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі

 

1.    В. Гофман, А. Хомоненко. Работа с базами данных в Delphi.Санкт-Петербург, БХВ, 2000 г.

2. Основы построения АСУ. Учебн.пособие для вузов, под ред. В.И.Костюка. – М.: “Советское радио”, 1977г. – 304 с.

3. Автоматизированные системы управления предприятиями.: Учебник для вузов. В. Н Четвериков, Г. Н Воробьев, Г.И.Казаков и др., под ред.В. Н Четверикова. – М.: Высшая школа, 1979г. – 303 с.

4. Дейт К. Дж. ”Введение в системы баз данных”. Пер. с англ. –  К: Диалектика, 1998 г. – 784 с.

5. Мартин Дж. “Организация баз данных в вычислительных системах”:
пер. с англ. - М: Мир, 1990. – 660 с.

6.  Горев А., Ахаян Р., Макашарипов С. «Эффективная работа с СУБД» - СПб.: Питер, 1997 г. – 704 с.

 

Қосымша Б

Бағдарлама листингісі

unit add_prob;

 

interface

 

uses

  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

  Dialogs, DBCtrls, ExtCtrls, StdCtrls, Mask, jpeg, ComCtrls, DB, ADODB,

  XPMan, Buttons;

 

type

  TForm4 = class(TForm)

    PageControl1: TPageControl;

    TabSheet2: TTabSheet;

    Image1: TImage;

    Label19: TLabel;

    Label20: TLabel;

    Label22: TLabel;

    Label21: TLabel;

    Label23: TLabel;

    Label24: TLabel;

    Label25: TLabel;

    Label26: TLabel;

    DBEdit14: TDBEdit;

    DBEdit15: TDBEdit;

    DBEdit18: TDBEdit;

    DBEdit19: TDBEdit;

    DBEdit20: TDBEdit;

    DBMemo2: TDBMemo;

    DBLookupComboBox1: TDBLookupComboBox;

    DBLookupComboBox2: TDBLookupComboBox;

    Datapriori: TDataSource;

    pr: TADOTable;

    Datastate: TDataSource;

    BitBtn1: TBitBtn;

    XPManifest1: TXPManifest;

    st: TADOTable;

    prcode: TAutoIncField;

    prname: TWideStringField;

    stcode: TAutoIncField;

    stname: TWideStringField;

    procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

    procedure DBLookupComboBox2Click(Sender: TObject);

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

 

var

  Form4: TForm4;

 

implementation

 

uses  main, connect;

 

{$R *.dfm}

 

procedure TForm4.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

 

Form1.ADOTable2state.AsInteger:=stcode.AsInteger;

Form1.ADOTable2priority.AsInteger:=prcode.AsInteger;

form1.ADOTable2.Post;

form4.Close;

end;

 

procedure TForm4.DBLookupComboBox2Click(Sender: TObject);

begin

form1.Caption:=inttostr(stcode.AsInteger);

end;

 

end.

unit connect;

 

interface

 

uses

  SysUtils, Classes, DB, ADODB;

 

type

  TDataModule1 = class(TDataModule)

    ADOConnection1: TADOConnection;

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

 

var

  DataModule1: TDataModule1;

 

implementation

 

{$R *.dfm}

 

end.

unit login;

 

interface

 

uses

  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

  Dialogs, StdCtrls, ExtCtrls, DB, ADODB, Buttons;

 

type

  TForm2 = class(TForm)

    LabeledEdit1: TLabeledEdit;

    ADOTable1: TADOTable;

    DataSource1: TDataSource;

    ADOTable1cod: TAutoIncField;

    ADOTable1login: TWideStringField;

    BitBtn1: TBitBtn;

    procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

 

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

 

var

  Form2: TForm2;

 

implementation

 

uses connect, main;

 

{$R *.dfm}

 

 

 

 

procedure TForm2.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

if LabeledEdit1.Text=ADOTable1login.AsString then

form1.show;

end;

 

end.

 

unit main;

 

interface

 

uses

  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

  Dialogs, XPMan, ComCtrls, jpeg, ExtCtrls, StdCtrls, Buttons, DB, ADODB,

  DBCtrls, ComObj, Mask;

 

type

  TForm1 = class(TForm)

    XPManifest1: TXPManifest;

    PageControl1: TPageControl;

    TabSheet1: TTabSheet;

    TabSheet2: TTabSheet;

    XPManifest2: TXPManifest;

    BitBtn1: TBitBtn;

    ADOTable1: TADOTable;

    DataSource1: TDataSource;

    ADOTable1code: TAutoIncField;

    ADOTable1organ: TWideStringField;

    ADOTable1family: TWideStringField;

    ADOTable1name: TWideStringField;

    ADOTable1e_mail: TWideStringField;

    ADOTable1worked: TWideStringField;

    ADOTable1work_phone: TWideStringField;

    ADOTable1home_phone: TWideStringField;

    ADOTable1mobile_phone: TWideStringField;

    ADOTable1number_phax: TWideStringField;

    ADOTable1address: TMemoField;

    ADOTable1city: TWideStringField;

    ADOTable1region: TWideStringField;

    ADOTable1index: TWideStringField;

    ADOTable1info: TMemoField;

    ADOTable1attach: TMemoField;

    Label1: TLabel;

    DBEdit1: TDBEdit;

    Label2: TLabel;

    DBEdit2: TDBEdit;

    Label3: TLabel;

    DBEdit3: TDBEdit;

    Label4: TLabel;

    DBEdit4: TDBEdit;

    Label5: TLabel;

    DBEdit5: TDBEdit;

    Label6: TLabel;

    DBEdit6: TDBEdit;

    Label7: TLabel;

    DBEdit7: TDBEdit;

    Label8: TLabel;

    DBEdit8: TDBEdit;

    Label9: TLabel;

    Label10: TLabel;

    DBEdit9: TDBEdit;

    Label11: TLabel;

    DBMemo1: TDBMemo;

    Label12: TLabel;

    DBEdit10: TDBEdit;

    Label13: TLabel;

    DBEdit11: TDBEdit;

    Label14: TLabel;

    Label15: TLabel;

    DBEdit12: TDBEdit;

    Label16: TLabel;

    Label17: TLabel;

    DBMemo3: TDBMemo;

    Image2: TImage;

    ADOTable1web_pages: TWideStringField;

    DBEdit13: TDBEdit;

    DBNavigator1: TDBNavigator;

    Label18: TLabel;

    BitBtn2: TBitBtn;

    DataSource2: TDataSource;

    BitBtn3: TBitBtn;

    Image1: TImage;

    ADOTable2: TADOTable;

    DataSource3: TDataSource;

    ADOTable2code: TAutoIncField;

    ADOTable2name: TWideStringField;

    ADOTable2whom: TIntegerField;

    ADOTable2info: TMemoField;

    ADOTable2date_start: TDateTimeField;

    ADOTable2srok: TDateTimeField;

    ADOTable2attach: TBlobField;

    Label19: TLabel;

    DBEdit14: TDBEdit;

    Label20: TLabel;

    DBEdit15: TDBEdit;

    Label22: TLabel;

    Label21: TLabel;

    Label23: TLabel;

    DBEdit18: TDBEdit;

    Label24: TLabel;

    DBEdit19: TDBEdit;

    Label25: TLabel;

    DBEdit20: TDBEdit;

    Label26: TLabel;

    DBMemo2: TDBMemo;

    DBNavigator2: TDBNavigator;

    priori: TADOTable;

    Datapriori: TDataSource;

    DBLookupComboBox1: TDBLookupComboBox;

    ADOTable2priority: TIntegerField;

    ADOTable2state: TIntegerField;

    ADOTable2the_end: TSmallintField;

    ADOTable2priort: TStringField;

    state_t: TADOTable;

    Datastate: TDataSource;

    DBLookupComboBox2: TDBLookupComboBox;

    ADOTable2staet_t: TStringField;

    BitBtn4: TBitBtn;

    BitBtn5: TBitBtn;

    BitBtn6: TBitBtn;

    Image3: TImage;

    BitBtn7: TBitBtn;

    BitBtn8: TBitBtn;

    procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

    procedure FormShow(Sender: TObject);

    procedure BitBtn2Click(Sender: TObject);

    procedure BitBtn3Click(Sender: TObject);

    procedure BitBtn4Click(Sender: TObject);

    procedure BitBtn5Click(Sender: TObject);

    procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);

    procedure BitBtn6Click(Sender: TObject);

    procedure BitBtn7Click(Sender: TObject);

    procedure BitBtn8Click(Sender: TObject);

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

 

var

  Form1: TForm1;

  reports:string;

implementation

 

uses connect, search, add_prob, login;

 

{$R *.dfm}

 

procedure TForm1.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

ADOTable1.Post;

ADOTable1.Insert;

end;

 

procedure TForm1.FormShow(Sender: TObject);

begin

 ADOTable1.Insert;

end;

 

procedure TForm1.BitBtn2Click(Sender: TObject);

begin

form3.ShowModal;

end;

 

procedure TForm1.BitBtn3Click(Sender: TObject);

begin

ADOTable1.Filtered:=false;

end;

 

procedure TForm1.BitBtn4Click(Sender: TObject);

begin

ADOTable2.Insert;

form4.showmodal;

end;

 

procedure TForm1.BitBtn5Click(Sender: TObject);

var Access: Variant;

 

begin

// открываем Access

  try

   Access := GetActiveOleObject('Access.Application');

  except

    Access := CreateOleObject('Access.Application');

  End;

  Access.Visible := True;

 

// открываем базу данных

//Второй параметр указывает - будет ли база открыта в Exclusive режиме

  Access.OpenCurrentDatabase('C:\e_note\data\dbase.mdb', false);

 

// открываем отчёт

{Значение второго пораметра может быть одним из следующих

acViewDesign, acViewNormal, or acViewPreview. acViewNormal, которые устанавливаются по умолчанию, для печати отчёта. Если Вы не используете библиотеку типов, то можете определить эти значения следующими:

 

  const

    acViewNormal = $00000000;

    acViewDesign = $00000001;

    acViewPreview = $00000002;

 

Третий параметр - это имя очереди для текущей базы данных. Четвёртый параметр - это строка для SQL-евского WHERE - то есть строка SQL, минус WHERE.}

 

Access.DoCmd.OpenReport(reports, $00000002);

 

 

// закрываем базу данных

//  Access.CloseCurrentDatabase;

 

// закрываем Access

  {const

    acQuitPrompt = $00000000;

    acQuitSaveAll = $00000001;

    acQuitSaveNone = $00000002;}

 // Access.Quit($00000000);

    end;

 

procedure TForm1.FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);

begin

if form1.CloseQuery then

form2.close;

end;

 

procedure TForm1.BitBtn6Click(Sender: TObject);

begin

  reports:='Contacts';

  BitBtn5Click(Sender);

end;

 

procedure TForm1.BitBtn7Click(Sender: TObject);

begin

  reports:='prob_rep';

  BitBtn5Click(Sender);

end;

 

procedure TForm1.BitBtn8Click(Sender: TObject);

begin

reports:='today_prob_rep';

  BitBtn5Click(Sender);

 

end;

 

end.

unit search;

 

interface

 

uses

  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

  Dialogs, DB, ADODB, Grids, DBGrids, Menus, StdCtrls, Buttons;

 

type

  TForm3 = class(TForm)

    DBGrid1: TDBGrid;

    ADOTable1: TADOTable;

    DataSource1: TDataSource;

    ADOTable1ltt: TWideStringField;

    DBGrid2: TDBGrid;

    PopupMenu1: TPopupMenu;

    N1: TMenuItem;

    BitBtn1: TBitBtn;

    procedure FormShow(Sender: TObject);

    procedure N1Click(Sender: TObject);

    procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

 

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

 

var

  Form3: TForm3;

 

implementation

 

uses connect, main;

 

{$R *.dfm}

 

procedure TForm3.FormShow(Sender: TObject);

begin

ADOTable1.Active:=false;

ADOTable1.Active:=true;

 

end;

 

procedure TForm3.N1Click(Sender: TObject);

begin

form1.Show;

Form3.Close;

end;

 

procedure TForm3.BitBtn1Click(Sender: TObject);

begin

form1.ADOTable1.Filtered:=true;

form1.ADOTable1.Filter:='family like '  +''''+ ADOTable1ltt.AsString+'*''';

//  ADOTable2.Filtered:=true;

Form3.Caption:=form1.ADOTable1.Filter;

end;

 

end.