ҒИМАРАТТЫҢ ЖЕР АСТЫ БӨЛІГІ (ЖЕР ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ӨНДІРІСІ)

 

Мазмұны

 

Мөлшерлік сілтемелер .....................................................................
Анықтамалар .....................................................................................
Қысқартулар мен белгіленулер........................................................
Кіріспе ................................................................................................
1.Жер жұмыстарының технологиялық өндірісі ............................
1.1Жұмыс көлемдерін  анықтау......................................................
1.1.1.Шын мәніндегі, жобалық және жұмыс белгілерін  анықтау .......
1.1.2.Жұмыс көлемдерін төртбұрышты призма әдісімен анықтау .......
1.1.3.Откос көлемдерін анықтау ...............................................................
1.1.4.Топырақ   массаларының   балансы ................................................
1.2.Еңбекті шығыны,   машина уақыты және еңбек ақысы калькуляциясын кұрастыру .......................................................................
1.3.Кешенді-механикаландырылған процестердің тәсілдерін таңдау ..
1.4.Жұмыс өндірісіне машиналар мен механизмдер таңдау .................
1.5.Жұмыс өндірісінің технологиялық сүлбесін жасау ..........................
2.Жер жұмыстарының күнтізбекті жұмыс жоспарының сызбасын
Құрастыру ...................................................................................................
2.1.Жұмыстың еңбек сыйымдылығын анықтау және бригада құрамының есебі .............................................................................................................
2.2.Жұмыс өндірісінің мерзімдік жоспарын құрастыру (жұмыс өндірісінің графигі .....................................................................................
2.3.Материалды-техникалық қорлар кажеттілігін анықтау ...................
2.4.Жұмыс сапасына және қабылдауға қойылатын талаптар ................
2.5.Технико-экономикалық көрсеткіштерді орындау ............................
3.Техника қауіпсіздігі бойынша іс шаралар ............................................
Қорытынды .................................................................................................
Пайдаланған әдебиеттер тізім ...................................................................

 

Мөлшерлік сілтемелер

 

 Курстық жұмыста келесі мөлшерлік құжаттамаларға сілтемелер жасалынған:

• ҚМжЕ 4.03-91             Құрылыс машиналарының эксплуатациясын бағалау және сметалық мөлшерлеу жинағы
• ҚМжЕ 2.05.07-91*       Өнеркәсіптік транспорт
• ҚМжЕ 3.01.01-85*       Құрылыс өндірісін ұйымдастыру
• ҚМжЕ  3.02.01-87       Жердегі ғимараттар, іргелер мен сілемдер
• ҚМжЕ ІІІ-4-80*            Құрылыстағы қауіпсіздік ережелері
• ҚР ҚМжЕ 12-03-2001 Құрылыстағы еңбек қауіпсіздігі
• ҚМжЕ 82-01-95           Құрылыстағы материалдық ресурстардың шығындарын мөлшерлеу
• ЕНиР сборник Е2, «Земляные работы», выпуск 1 «Механизированные и ручные земляные работы».

 

Анықтамалар

 

Курстық жұмыста анықтамаларға сай келесі терминдер қолданылады:

Автогрейдер – бұл өздігінен жүретін пневмадоңғалақты жерді қазып тасмалдайтын  машиналар.

Экскаваторлар – топырақты қазып, оны жылжытуға арналған өздігінен жүретін жер қопарғыш машина.

Еңбек сыйымдылығы - ол жоғары сапалы өнім бірлігі шыгаруга енбек, машина уакыты және материалдык каржылар шыгыныны.

Уақыт мөлшері - тиісті кәciби және дәрежесі бар жұмысшының жоғары сапалы өнім бірлігін шығару үшін керекті жұмыс уақытының саны.

Өнім өндіру мөлшері - нақтылы еңбек кұралдары және еңбекпен өндірісін дұрыс ұйымдастыру арқылы бірлік мөлшері уақытында жұмысшы немесе жұмысшылар звеносымен (машина немесе машиналар жинағымен) жоғары сапалы шығарылган өнім саны.

Звено – жұмысшылар тобынан тұрады, оның құрамы мен саны орындайтын операцияның күрделілігін еске алып және оны орындағанда еңбекті ұтымды ұйымдастырумен анықталады.

Бригада – звенодан неғұрлым көп жұмысшылардан немесе бірнеше звенолардан тұрады.

Механикаландырылған процестер - машиналар арқылы орындалған құрылыс процестері.

Кешенді-механикаландырылған процестер - олардың құрамына кіретін толық механикаландырылған технологиялық процестер.

Звено - 2-5 адам тұратын жұмысшылар тобы, оның құрамы мен саны орындайтын операцияның, күрделігін еске алып және оны орындағанда еңбекті ұтымды ұйымдастырумен анықталады.

Бригада звенодан неғұрлым көп жұмысшылардан немесе бірнеше звенолар.

Карапайым процесс - біp жұмысшылар тобымен (звеномен) жүзеге асырылатын жұмыс операцияларының өзара технологиялық байланысы

Кешенді процесс - бip-бipiнe ұйымдық және технологилық жағынан  тәуелді, әpi ақырғы өнімдермен тығыз байланысты бip мезетте атқаралатын қарапайым процестер.

 

Белгілеулер мен қысқартулар

 

ҚМжЕ – құрылыс мөлшерлері және ережелер

БМжБ – бірлік мөлшерлер және бағалар

ТЭК – технико–экономикалық көрсеткіштер

ТК – техникалық карта

ҚН – құрылыс нормалары

Нн-нақты белгілер

Нжоб-жобалық белгілер

Нж-жұмыстық белгілер

Тц-цикл ұзақтығы

q –шөміш сыйымдылығы

Kн –шөміш толтыру коэффициенті (0,6-1,2)

Кв – смена уақытын пайдалану коэффициенті (0,8-0,9)

Кр – скрепердің шөміштігі топырақтың  борпылдану  коэффициенті

Пэ - эксплутациялық өнімділігі

Пт –техникалық өнімділігі

tб -1 циклдегі  беріліске кеткен уақыт, с (15-20 с)

tайн-  айналуына  шығатын  уақыт, с (15-20 с)

n – сағаттағы цикл саны  

Nэ – экскаватор саны

 

Кіріспе

 

Өнеркәсіптік  және  азаматтық құрылысында соның ішінде ойпан және үйінді қазылатын кезде  және алаңды жоспарлағанда жер жұмыстары жүргізіледі. Барлық жер құрылыстарын жүргізгенде жерді  қазу және топырақ көлемдерін үю жұмыстары саналады.

Жер жұмыстары құрылыста үлкен роль атқарады, барлық құрылыс ­мантаждау жұмыстарынан 10% құнын және 20% еңбек шығынын құрайды.

Курстық жұмыстың актуальділігі жер жұмыстарының сапалы жасауы, үйлер мен ғимараттардың негіздерін нығыздау және жұмыс өндірісін ұйымдастыру болып табылады. Қазіргі таңда үйлер мен ғимараттардың арнаулы жобамен жасауды көп қарастырады, олар жерасты паркингтер, астынғы жертөлелік өндірістік бөлмелер, төнельдер және т.б.

Жер жұмыстары өзінің орындалу операциясына байланысты әр түрлі болып келеді топырақ-өсімдік жағдайлар, жұмыс сипаты және құрылыс жүргізілетін құрылыс объектісінің арнайы талаптары.

Құрылыс саласындағы республикалық жұмыс бағдарламалардың көлемдері ұлғаюда. Ол біріншіден жер құрылыс машиналарының паркісін ұлғаюын және олардың жұмыс өнімділігін арттырудың қажет етеді.

теориялық білімдерін бекіту, іс-тәжірибелік біліктіліктерін арттыру, жұмыс өнімділігін арттыруға, сапаны жақсартуға, құрылыс жұмыстарының өзіндік құнын төмендетуге себептейтін оптимальді әдістермен жер жұмыстарының өндірісін жобалау және алдынғы қатарлы құрылыс машиналарын пайдалану технологиялық әдістері меңгеру болып табылады.

Курстық жұмыстың міндеті жер жұмыстарын жүргізу өндірісіне машиналар мен механизмдерді таңдау, скрепер немесе бульдозермен және экскаватордың топырақты өңдеуге оптимальді схемасын құрастыру, еңбек шығыны және еңбек ақыға калькуляция құрастыру, жұмыс өндірісінің күнтізбекті жоспарын және жұмысшылар қозғалысының кестесін құрастыру, технико экономикалық көрсеткіштерді түзеу және материалды техникалық қорлардың қажеттілігін анықтау.

Іздену объектісі болып «Жер жұмыстарының өндірісі» бөлімі бойынша жүйелеу, теориялық білімдерін дамыту және бекіту.

Курстық жұмыстың нәтижесі бөлек құрылыс объектілерін тұрғызғанда технологиялық және экономикалық эффект береді.

Курстық жұмыстағы іздену объектісі болып құрылыс алаңы болып табылады. Барлық жасалынатын жұмыстар негізгі құрылыс жұмыстарына дайындық жұмыстары ретінде жасалады.

Курстық жұмыс жер жұмыстарының кешенді механизациялық процессіне технологиялық карта ретінде қарастырады. Оның мөлшерлік базасы болып БМмБ, ҚР ҚМжЕ, материалдар шығындарының өндірістік мөлшерлері және құрылыс машиналары мен механизмдерің анықтамалары табылады.

 

1  Жер жұмыстарының технологиялық өндірісі

 

1.1  Жұмыс көлемдерін анықтау

Бастапқы берілгендер

Алаң өлшемдері:  Z1=200м;  Z2=200; м  Z3=150;  Z4=150 м;

Еңістіктер: І1=0.004; І2=0.004;

Горизонталь басталуы: Н=550 м;

Горизонталь айырмашылығы: j=+1.0 м;

Қазан шұңқыр өлшемдері: а,хв, м- 56х36

Қазан шұңқыр тереңдігі: -6.5 м;

Топырақ түрі: құмайт.

 

1.1.1  Шын мәніндегі, жобалық және жұмыс белгілерін анықтау

 

Топырақ массаларының көлемін анықтау үшін учаскі жоспарына горизонтальды ескере отырып квадраттар торын енгіземіз. Тапсырмаға сәйкес  анықтау алаңның екі Z1=200м;  Z2=200 м;  Z3=150;  Z4=150 м; квадраттардың өлшемін 50х50 м тағайындаймыз.

Алаңды тік жоспарлауды топырақ массаларының баланысын нөлге тең етіп яғни сай жерлердегі топырақ көлемдері және қыр жерлердегі топырақ көлемдерін тең деп қарастырамыз. Квадраттар төбесін шын мәніндегі белгілері, егер де олар екі горизонтальдің арасында жатса. Онда оның интерполяция әдісімен анықтайды, ал егер де квадраттар төбесі горизонтальдің үстінде жататын болса, онда оның шын мәніндегі белгісі горизонталь белгісіне болады.

Шын мәніндегі белгі келесі өрнек бойынша анықталады:

мұндағы:   Н – мәні бойынша төмен горизонтальдің биіктік белгісі.

                    j – горизонталь арасындағы қию биіктігі.

                     l–мәні кіші горизонтальдан квадрат төбесіне дейінгі ара қашықтық,м

                   L – горизонтальдар арасындағы қашықтық,м

Нш1=545+1*39/45=545,87  м                    H=546-1*6/45=545,87 м

Нш2 =545+1*10/39=545,27 м                    H=546-1*29/39=545,27 м

Нш3=544+1*20/51=544,39 м                     H=545-1*31/51=544,39 м

Нш4=543+1*27/46=543,59 м                     H=544-1*19/46=543,59 м

Нш5=546+1*37/47=546,79 м                     H=547-1*10/47=546,79 м

Нш6=546+1*7/41=546,17 м                       H=547-1*34/41=546,17 м

Нш7=545+1*7/45=545,16 м                       H=546-1*38/45=545,16 м

Нш8=544+1*9/42=544,21 м                       H=545-1*33/42=544,21 м

Нш9=543+1*28/45=543,62 м                     H=544-1*17/45=543,62 м

Нш10=547+1*34/39=547,87 м                   H=548-1*5/39=547,87 м

Нш11=547+1*8/45=547,18 м                     H=548-1*37/45=547,18 м            

Нш12=546+1*4/36=546,11 м                     H=547-1*32/36=546,11 м

Нш13=545+1*4/44=545,09 м                     H=546-1*40/44=545,09 м

Нш14=544+1*13/41=544,32 м                   H=545-1*28/41=544,32 м

Нш15=548+1*33/39=548,85 м                   H=549-1*6/39=548,85 м

Нш16=548+1*7/49=548,14 м                     H=549-1*42/49=548,14 м

Нш17=547+1*7/43=547,16 м                     H=548-1*36/43=547,16 м

Нш18=546+1*8/43=546,19 м                     H=547-1*35/43=546,19 м

Нш19=545+1*7/41=545,17 м                     H=546-1*34/41=545,17 м                               

Нш20=549+1*25/43=549,63 м                   H=550-1*18/43=549,63 м

Нш21=548+1*33/46=548,72 м                   H=549-1*13/46=548,72 м                 

Нш22=547+1*35/41=547,85 м                   H=548-1*6/41=547,85 м

Нш23=546+1*35/39=546,78 м                   H=547-1*4/39=546,78 м

Нш24=545+1*40/47=545,85 м                   H=546-1*7/47=545,85 м

,м

n = квадрат саны

ΣH1=H1 +H20+H24=545,87+549,63+545,85=1641,35 м

ΣH2=545,27+544,39+543,59+543,62+544,32+545,16+546,78+547,85+548,72+ +548,85+547,87+546,79=6554,21 м

ΣH3=0

ΣH4=546,16+545,16+544,21+545,09+546,11+547,18+546,19+547,16+548,14=

=4915,4 м

Hopт= 1641,35+2*6554,21+4*4915,4/4*16=34411,37/63= 546,21 м

Формулада есептелінген орташа жоспарлық биіктік белгісі алаңдағы топырақ көлемдерінің нөлдік балансын бермейді, өйткені  топырақ көлемі алаңды  қопсытқанда көбейеді және  ғимараттың қазан шұңқырын өңдеу кезінде шығарылатын топырақ көлемдері арқылы ол азаяды.

Орташа жоспарлық биіктік белгісінің түзету мәнін  келесі формуламен анықталады:

;  м     

мұндағы:  α²=2500

                 Q – қазан шұңқыр көлемі. м3

, м3

мұндағы: а, в – қазаншұңқырдың төменгі деңгейі бойынша өлшемдері а=56м;  в=36м;   

            - қазан шұңқырдың еңістегі  ескере отырып  анықталған беткі өлшемдері.

          m – топырақ еңістік коэффициенті құмайт үшін  m = 0,85

a' =  а+2mh=56+2*0,85*6,5=67,05м

b' = b+2mh=36+2*0,85*6,5=47,05м

F=a'*b=67,05*47,05=3157,7 м

Q= 6,5/6(2*56+67,05)*36+(2*67,05+56)*47,05 =16672,505 м3

∆Н = 16672,505/2500*16-3157,7=0.45 м

Нақты жобалық биіктік белгісін Н_с/орт мәнін табамыз.

Н0 = Нср + ∆Н = 546,21+045=546,66 м

 Құрылыс  алаңының еңістігін ескере отырып квадраттар төбелерінің жобалық биіктік деп анықтаймыз.

мұндағы:  I₃, I₄ - алаңның берілген еңістігі.

L₁, L₂ - алаңның центріндегі  Н_с/орт деп квадрат төбесіне дейінгі арақашықтық.

Еңістігі бір жаққа қарай бағытталған алаңның айландыру сызығын дәл ортасынан жүргізіп қабылдайды, ал еңістігі ені жаққа қарай бағытталған алаңның айландыру сызығын енінің ширек бөлігінде жүріп қабылдайды.

Нжоб1 =546,66+0,004*100-0,004*100=546,66

Нжоб2 =546,66+0,004*50-0,004*100=546,46

Нжоб3 =546,66+0,004*0-0,004*100=546,26

Нжоб4 =546,66-0,004*50-0,004*100=546,06

Нжоб5 =546,66+0,004*100-0,004*50=546,86

Нжоб6 =546,66+0,004*50-0,004*50=546,66

Нжоб7 =546,66+0,004*0-0,004*50=546,46

Нжоб8 =546,66-0,004*50-0,004*50=546,26

Нжоб9 =546,66-0,004*100-0,004*50=546,06

Нжоб10 =546,66+0,004*100+0,004*0=547,06

Нжоб11 =546,66+0,004*50+0,004*0=546,86

Нжоб12 =546,66+0,004*0+0,004*0=546,66

Нжоб13 =546,66-0,004*50+0,004*0=546,46

Нжоб14 =546,66-0,004*100-0,004*0=546,26

Нжоб15 =546,66+0,004*100+0,004*50=547,26

Нжоб16 =546,66+0,004*50+0,004*50=547,06

Нжоб17 =546,66+0,004*0+0,004*50=546,86

Нжоб18 =546,66-0,004*50+0,004*50=546,66

Нжоб19 =546,66-0,004*100+0,004*50=546,46

Нжоб20 =546,66+0,004*100+0,004*100=547,46

Нжоб21 =546,66+0,004*50+0,004*100=547,26

Нжоб22 =546,66+0,004*0+0,004*100=547,06

Нжоб23 =546,66-0,004*50+0,004*100=546,86

Нжоб24 =546,66-0,004*100+0,004*100=546,66

Н_жоб  тапқаннан  кейін, жұмыстық  белгіні  табамыз  Н_ж 

Нж = Нжоб – Нн

Нжұм1 = 545,87-546,66=-0,79

Нжұм2 = 545,27-546,46=-1,19

Нжұм3 = 544,39-546,26=-1,87

Нжұм4 = 543,59-546,06=-2,47

Нжұм5 = 546,79-546,86=-0,07

Нжұм6 = 546,16-546,66=-0,5

Нжұм7 = 545,16-546,46=-1,3

Нжұм8 = 544,21-546,26=-2,05

Нжұм9 = 543,62-546,06=-2,44

Нжұм10 = 547,87-547,06=0,81

Нжұм11 = 547,18-546,86=0,32

Нжұм12 = 546,11-546,66=-0,55

Нжұм13 = 545,09-546,46=-1,37

Нжұм14 = 544,32-546,26=-1,94

Нжұм15 = 548,85-547,26=1,59

Нжұм16 = 548,14-547,06=1,08

Нжұм17 = 547,16-546,86=0,3

Нжұм18 = 546,19-546,66=-0,47

Нжұм19 = 546,16-546,46=-0,5

Нжұм20 = 549,63-547,46=2,17

Нжұм21 = 548,72-547,26=1,46

Нжұм22 = 547,85-547,06=0,19

Нжұм23 = 546,78-546,86=-0,08

Нжұм24 = 545,85-546,66=-0,81

Жұмыссыз нөлдік сызық биіктік белгісі нөлге тең жұмыс белгілері үстінен жүргізіледі және олар оң және теріс таңбалы жұмыс белгілері аралығынан табылады, жұмыс белгілері нөлге тең нүктелер мына формуламен анықталады:

мұндағы: α - шаршы қабырғасы, Н_ж3, Н_ж4 - жұмыс белгілері, нөлдік сызықпен жүргізілгеннен кейін квадраттардың топрақ көлемі анықталады.

Х1 = 0.07*50/0.07+0.81=3.98

Х2 = 0.5*50/0.5+0.32=30.49

Х3 = 0.55*50/0.55+0.32=31.61

Х4 =0.55*50/0.55+0.3=32.35

Х5 =0.67*50/0.67+0.3=34.54

Х6 =0.08*50/0.08+0.19=14.81

 

1.1.2  Жұмыс көлемдерін төртбұрышты призма әдісімен анықтау

 

Нөлдік сызықпен бөлінбеген квадратты – толық  квадрат, бөлінген квадратты – квадрат бөлігі деп атаймыз, аударыстырылатын  топырақпен  көлемін әр квадратты призма ретінде қарау арқылы анықтаймыз.

Ойпан ( - )                     Үйінді (+ )

1кесте. Құрылыс    алаңының   оймасы   және    үйіндісінің   көлемі.

N	h1	h2	h3	h4	hорт	Ауданы S	Көлемі V
							Үйінді	ойпаң
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21	0.79 1.19 1.87 2.47 0.07 - 0.5 - 1.3 2.05 0.81 0.32 - 0.55 - 1.37 1.59 1.08 0.3 - 0.47	1.19 1.87 2.47 2.44 0.5 - 1.3 - 2.05 2.44 0.32 0.3 - 1.37 - 1.94 1.08 0.3 0.19 - 0.3	0.5 1.3 2.05 2.05 - 0.32 0.55 - 1.37 1.94 1.08 1.08 - 0.47   0.3 1.46 0.19 - 0.47 0.81	0.07 0.5 1.3 - - 0.81 - 0.32 0.55 1.37 1.59 - 0.55 - 0.3 0.47 1.97 1.46 - 0.08 0.08	6.375 1.215 1.9225 2.32 0.285 0.565 0.783 0.32 1.3175 1.95 0.95 0.57 0.5 0.796 0.3 1.02 1.575 0.7575 0.245 0.275 0.410	2500 2500 2500 1250 861.75 1638.25 2141.21 358.79 2500 2500 2500 1477.42 1022.58 2227.13 272.87 2500 2500 2500 1266.25 1233.75 2500	925.61   114.81     2375 842.13     81.861   3937.5 1893.75 310.23	1593.75 3037.5 4806.25 2900 245.59   1676.57   3293.75 4375     562.419 1772.795   2550       399.28 1037.5

 

1.1.3  Откос көлемдерін анықтау

 

n – нүкте саны

үйінді  үшін   m=1.25

ойпан  үшін   m=1

;

Vүйінді=(0.2375+1.825+2.7125+1.9875+1.0125/5)*(46.02+50+50+50+50+35.19*1.25/2)=1.555*175.7565=273.301м3

Vойпаң=(0.07+0.79+1.19+1.87+2.47+2.44+1.94+0.5+0.81+0.08/10)*(3.98+50+50+50+50+7071+50+50+50+50+14.81/1/2)=1.216*244.75=297.616м3

Дөңгелектерден ашылған топырақ пен ойпандарды толтыруға керекті   топырақ көлемінің каткасын топырақ массаларының балансы тең түссе   жоспарлар жүйелеу жұмысы көп қаржы тілемейді. Әрі жер жұмыстарының мерзімі де қысқарады. Топырақ балансы және олардың алаң бетінде бөлінуі   жер   жұмыстары   көлемдері   тізіміне  түсіріледі.

 

1.1.4  Топырақ   массаларының   балансы

 

2 кесте. Топырақ  массаларының  балансы

 

Көрсеткіштер	Геометриялық көлем		Жетіспеушіліктер %
	үйінді	ойпан
Негізгі көлем, м3	10480.891	28250.404
Құламалар көлем м3	273.301	297.616
Қазаншұңқыр көлем, м3	16672.505
Жалпы м3	274260.697	28548.02	3.9

 

1.2 Еңбекті шығыны,   машина уақыты және еңбек ақысы калькуляциясын кұрастыру

 

3 кесте. Еңбекті шығыны,   машина уақыты және еңбек ақысы калькуляциясы

 

№	ЕНиР	Жұмыстың аталуы	Өлш бір. ЕНиР	Жұм. көл.	Звено құрамы ЕНиР	Бірлік көлемі		Барлық көлемі
						Уақыт мөл. ЕНиР	Бағ. ЕНиР	Еңб. шығ.	Құны
1	E2-1-5-1-7	Бульдозермен  алаң  бетіндегі  өсімдік  қабатын кесу	м2	38750	Маш 6раз 1	0,00048	0,23	18,6	8912,5
2	Е2-1-11-3-1	Қазаншұңқырды кері күректі экскаватормен өңдеу	м3	16672,505	Маш. 4 раз. көм. 7 раз.	0,029	16,48	483,50	274762,8824
3	Е2-1-35-1-5	Қазан шұңқыр түбін жоспарлау	м2	2016	Маш 6раз	0,0002	96,50	0,4032	194,544
4	Е2-1-55-2-9	Қазаншұңқыр түбін және жиектерін қол әдісімен өңдеу	м3	14,26	Жер қаз. 2раз 3раз	1,6	509,78	22,816	7269,4628
5	Е2-1-1-1-3	Қазаншұқырдың түбін бульдозермен тегістеу	м2	2016	Маш 6раз	0.0003	97,40	0,6048	196358,4
6	Е2-21-2-3	Скрепермен топырақты  өңдеу және тасымалдап жаю	м3	10692,007	Маш 6раз	0,025	0,68	38,311	18608,205
7	Е2-1-31-6-2	Алаң бетіндегі үйілген топырақты өздігінен жүретін нығыздағышпен нығыздау	м3	28548,02	Маш 6раз	0,004	1,93	114,192	55097,6786
8	Е2-1-29-1-6	Қазаншұңқыр дың түбін  нығыздағыш пен нығыздау	м3	604,8	Трак 6раз	0,0027	1,30	1,633	786,24
9	Е2-1-31-1-2	Қазаншұңқыр түбіндегі үйілген топырақты нығыздау	м3	7101,566	Маш 6раз	0,0046	2,22	32,667	15765,4765
10	Е2-1-34-1-43	Бульдозермен қазаншұңқыр жиектерін қайта көму	м3	7101,566	Маш 6раз	0,0025	1,21	17,7539	8592,895
11	Е2-1-36-1-11	Алаңды бульдозермен соңғы жоспарлау	м2	484	Маш 6раз	0,0016	0,07	0,7744	33,88
12	Е2-1-28-1-28	Алаңға өсімдік қабатын қайта төсеу	м3	1210	Маш 6раз	0,0042	2,03	5.082	24563,246

1.3  Кешенді-механикаландырылған процестердің тәсілдерін таңдау

 

Құрылыс   алаңының   топырағын   тиімді  етіп  бөліп   жайғастыру  үшін    дөңестер   және   ойпаңдар   бірнеше   учаскілерге   бөлінеді.  Олардың   маңызды   көрсеткіштерінің  бірі – топырақ  тасылатын   аралықтың   орташа  қашықтығы,   оны    үйінді  немесе   оймалардың   көлемінің  ауырлық   орталыққа   дейінгі   қашықтық    ретінде   қарастырады.   Ең  бір   қарапайым   жолы   алаңның   профиль   сызбасында   үйме  мен   ойманың   ауырлық   орталығын   табу   керек.           Графикалық   әдістермен   орта   шамасын   табу   үшін   құрылыс   алаңының   екі   жағына   квадраттардағы   топырақ   көлемін  жекеше   қосып,   сомасын   график  ретінде   үстемелеп   салып  көрсетеді.  Осыдан   пайда   болған   фигураларды  алаң  жазықтығына   паралель  сызықтармен  екіге  бөліп   қияды  және   қиылыс  нүктелердің   перпендикуляр   жүргізу   арқылы   топырақ   тасымалдау   аластағының   орта   шамасын    нүктелерін   табамыз.    Алайда   бұл    графикалық   әдістің    дәлдігі   аз   болады,   көбіне    жұмыссыз   сызық   алаңды   қиып   өткенде   қолданады.

                        Алаң жоспары

 

1. 4 Жұмыс өндірісіне машиналар мен механизмдер таңдау

 

Комплексті   механизациямен   жер   жұмыстарын   жүргізу   үшін   ең   алдымен   негізгі   машиналармен   қоса   басқа   да   оның   құрамына  кіретін   қосымша   машиналармен   құрал-саймандардың   қондырғылардың   түрін   дұрыстап   талдап  алу  керек.

Машиналар   комплектісі   деп    барлық  технологиялық    процестер  мен   операцияларға    байланысты   керекті    өнімділігі   және   сол   сияқты    парметрімен   тәуелді   болып,    бірге   жұмыс   істейтін   негізгі   және   қосымша    механизациялардың    қоспасын   айтады.

Комплектідегі   негізгі   машиналарға   өзінің   өнімділігі   бойынша   жұмыстық   көлемін   дер  кезінде  белгілі  қарқындылық  пен  қамтамасыз ететін  машиналар  жатады.  Олар   скрепер,   бульдозер,   экскаватор   және    т.  б.    ҚНИИОНТ   институтының   ұсынысы   бойынша   құрылыс   алаңының   жоспарлап – жүйелеуге,    қазан-шұңқырларды   және   оларды   қазып   өңдеуге   қажет   болатын   негізгі   машиналар   түрін   табылқадан   көрініс.   Ал   қосымша   машиналардың   өнімділігі   негізгіден   10-15   көп   болу  керек.

Төмендегі   көрсеткіштерді   техника-экономикалық   есептеу   арқылы   салыстырып   машиналардың  ең   тиімді  және   оптимал   вариантын   қабылдап   алады.   Бұл   комплектіде   машина  саны    шамалы   су  болғанда   қолмен   есептеп,   ал   көлемі   көл   болғанда   ЭВН   жәрдемімен   есептейді.  Негізгі   есептейтін   көрсеткіштер.

Скрепер ДЗ-11

Т=Vой/Пэ ; сағ

Мұндағы: Vой – қарастырылған учаскідегі қазылған топырақтың көлемі, м3

Пэ – негізгі машинаның скрепер қолданылғанда оның пайдалану көлемі эксплуатациялау өнімділігі мына формуламен анықталады:

Пэ =nqKнКв / Кр;  м3/сағ.

Мұндағы: n- 1 сағатына циклдар саны ( n=3600/Тц, Тц – скрепердің жұмыс циклі ұзақтығы, с)

q – скрепердің шөміш сыйымдылығы, м3

Kн – скрепердің шөміш толтыру коэффициенті (0,6-1,2)

Кв – смена уақытын пайдалану коэффициенті (0,8-0,9)

Кр – скрепердің шөміштігі топырақтың  борпылдану  коэффициенті (1,1-1,3)

Тц=lа/Vа+ lт/Vт + lб/Vб+ lқ/Vқ + tб+2 tайн;  с

Мұндағы: lа=скрепердің шөмішпен топырақты қазып алғандағы ізінің ұзындығы, м(12-30м)

lт-скрепермен  топырақты тасымалдау ұзындығы, м

lб-скрепер шөміштің топырақтан босату ізінің ұзындығы, м (5-15 м)

lқ-скрепердің бос қайтқандағы оралу ұзындығы, м   lқ= lа+ lт+ lб.

Vа=скрепердің шөмішпен топырақты қазып алғандағы жылдамдығы, км/сағ  (2-4  км/сағ)

Vт-скрепердің топырақты  тасымалдағандағы  жылдамдығы, км/сағ (скрепердің  маркасына  байланысты  алынады)

Vб-скрепердің топырақтан  босатылғандағы жылдамдық,  км/сағ  (0,5·Vт)

Vқ –скрепердің бос қайтқандағы  оралу жылдамдығы,  км/сағ  (0,75-0,85)· Vт

tб -1 циклдегі  беріліске кеткен уақыт, с (15-20 с)

tайн-скрепердің  айналуына  шығатын  уақыт, с (15-20 с)

lқ=25+139+12=176 (м)

Тц=25/1.11+139/11.11+176/8.89+125.56+20+2*18=110,98с

n=3600/110,98=32,43

Пэ =32,43*9*0,9*0.85/1.2=184,34 м3/сағ

Негізгі машинаға  бульдозер  қолданғанда  оның  сменада  шаршы  қазғандағы  өнімділігі  Пэ  мына  формуламен  анықталады:

Бульдозер ДЗ-25

Пэ  =3600VтопКуКнКв/Тц; м3/сағ

Vтоп-топырақтың  ойпаң  көлемі,  м3

Ку-еңістің  әсерін  есепке алатын  коэффициенті  (0,67-2,25)

Кн-бульдозерді топырақпен толтыру коэффициенті  (0,85-1,05)

Кв-топырақты  қопсыту  коэффициенті  (0,8-0,9)

Тц-цикл ұзақтығы, с

Тц= lк/Vк+ lт/Vт + lқ/Vқ + tб

Мұндағы:  lк-бульдозердің  топырақты бастапқы кесу ұзындығы, м (6-10м)

lт-бульдозермен топырақты тасымалдау ұзындығы, м

lқ-бульдезердің бос қайтқандағы оралу ұзындығы, м

lқ= lк+ lт ; м

Vк-бульдозердің топырақты кесу жылдамдығы, км/сағ (2,5-4,5 км/сағ)

Vт – бульдозердің топырақты тасымалдау жылдамдығы, км/сағ (4,5-6 км/сағ)

Vқ – бульдозердің бос қайтқандағы жылдамдығы, км/сағ (бульдозердің маркасына байланысты алынады)

tб-беріліске кеткен уақыт, с (15-20 с)

Тц=0,006/3+0.139/5+0.145/8+18=0.047 сағ=169,2 с

Пэ =3600·1.63*1,5*0.9*0.85/169,2 =39,79 м3/сағ

Скрепердің:  Тс=Vой/Пэ=48216.8/184,34=15.7 сағ.

Бульдозердің: Тб=Vой/Пэ=48216.8/39,79=1785сағ.

1м³  топырақ жұмыс бірлігінің  еңбек сыйымдылығы мына формуламен анықталады:

g=8θT/Vой;  адам-сағ/ м³

мұндағы: θ=1-жұмысты орындауға сәйкес еңбек шығыны, адам/сағ.

8   сағ – 1  адамның жұмыс істеу  уақыты.

Скрепер үшін: gс =8·1· Тс/ Vой 8.2*1*15.7/48216.5=0.032 адам-сағ.

Бульдозер үшін: gб =8·1· Тб/ Vой = 8.2*1*1785/448216.5= 0.03 адам-сағ.

 

№	Көрсеткіштер	Вариант
		бульдозер	скрепер
1	1м3 топырақ өңдеуге кеткен жұмыс көлем шығыны (адам-сағ)	0,033	0,032
2	Сменадағы жұмыс ұзақтығы, (сағ)	1785	15.7

 

Экономикалық  тиімді  болып бульдозер   табылады

ЭО-5111А  Экскаватордың саны мына формуламен анықталады:

дана (экскаватор)

Qқ=қазаншұңқырдың  көлемі; м3

а=1 – смена саны                                                         

Пэ= Пт∙tp ∙Кв ;  м3/смен

Пэ - экскаватордың эксплутациялық өнімділігі

Пт – бір шөмішті экскаватордың техникалық өнімділігі

Пт = nq Kн/Кр , м3/сағ

n – сағаттағы цикл саны  

n = 3600/ Тц

Тц – цикл ұзақтығы

q – шөміш сыйымдылығы, м3

tp – жұмыс периодының  ұзақтығы, 8,2  сағ

Кв- машинаны уақытпен  пайдалану  коэффициенті  (0,8-0,9)

Кн- кскаватор  шөмішін  топырақпен  толтыру  коэффициенті (1-1,3)

Кр- топырақтың босату коэффициенті (1,15-1,4)

Т = ; смена

Тэ- экскаватормен жұмыс істеу қажетті  сменалар  саны

n = 3600/ 19=189.5

Пт = 189.5*1*1.1/1.15=181.3 м3/сағ

Пэ= 181.3*8.2*0.85=1263.7 м3/смен

Т =22872.13/1263.7 = 18.1 смена

 Nэ=22872.13/18.09*1263.7*1=1 экскаватор

 

1.5  Жұмыс өндірісінің технологиялық сүлбесін  жасау

 

Өсімдік қабатын кеску, алаңды тегістеу және нығыздау барысындағы машина және механизмдердің жұмыс істеу схемалары

2  Жер жұмыстарының күнтізбекті жұмыс жоспарының сызбасын құрастыру

 

2.1 Жұмыстың еңбек сыйымдылығын анықтау және бригада құрамының есебі

 

Еңбек сыйымдылығын техникалық, мөлшерлеумен анық­талады. Ол жоғары сапалы өнім бірлігі шығаруга енбек, машина уақыты және материалдық қаржылар шығынынын техникалық дәлелдігін белгілейді. Еңбек шығындары мөлшерін уақыт және өнім өндіру түрінде белгілейді.

Звено жұмысшылар тобынан тұрады (2-5 адам), оның құрамы мен саны орындайтын операцияның, күрделігін еске алып және оны орындағанда еңбекті ұтымды ұйымдастырумен анықталады.

Бригада звенодан неғұрлым көп жұмысшылардан немесе бірнеше звенолардан тұрады. Бригаданың санын және дәрежелік құрамын жұмыс көлеміне және процестердің күрделілігіне байланысты белгілейді

 

5  кесте. Жұмыстың еңбек сыйымдылығын анықтау және бригада құрамы

 

 

2.2  Жұмыс өндірісінің мерзімдік жоспарын құрастыру (жұмыс өндірісінің графигі

 

Мерзімдік жоспарлау негізінде жұмыс барысына бақылау жасалады және орындаушылардың жұмыстары үйлестіріліп отырылады.

Жұмыс өндірісінің мерзімдік жоспары екі бөлімнен тұрады: сол жақтық - есептік (1 кесте) және оң жақтық - графикалық. Графикалық бөлiмi сызбалы (Ганттын, графигі, циклог­рамма) немесе тор көзді болуы мүмкін.

 

6 кесте. Жұмыс өндірісінің мерзімдік жоспарын құрастыру

 

3-графаға (жұмыс тізімі) жұмыстардың технологиялық реттілігі мен орындалуы және жұмыстардың түрлері мен кезендері бойынша топталуы керсетілп жазылады. Бip ескеретін жайт, түрлі орындаушылар (құрылыс басқармалары, учаскелер, бригадалар немесе звенолар) атқаратын жұмыстардан өзгелерін бipiктipy қажет.

Жұмыс көлемі - (4, 5 гр.) жұмысшы орындары мен сметалар анықталып, бірыңғай мөлшерлер мен БМБ-де қабылданған бірлікпен бейнеленеді. Егер еңбек сыйымдылығы өнімділік бойынша есептелетін болса арнаулы жұмыстар көлемі күн түрінде (смета бойынша) анықталады, ірілендірілген көрсеткіштерді пайдаланғанда - оларга сәйкес келетн өлшемдермен есептеледі.

Жұмыстардың еңбек сыйымдылығы (6 гр.) мен маши­на уақытының, шығындары пайдаланылып жүрген БМБ бойын­ша норманы асыра орындауға байланысты түзету коэффиценті енгізу жолымен еңбек өнімділгінің жоспарлы түрде өсіп назарға алынып есептеледі. Осы сияқты 5,6-графаларды да нeгiзгi жетекші машиналардың еңбек өнімділігі бойынша алынған есептеулер нәтижесі мен толтыруға да болады.

Жұмыстардың ұзақтығы - 10 гр. Мерзімдік жоспар жасалғанға дейін жұмыс өндірісінің әдістері мен машиналар және механизмдер таңдап алынуы керек. Және негізгі машиналарды қарқынды пайдалану жағдайлары да ойластырылуға тиіс. Механикаландырылған жұмыстардың ұзактығы тек машиналар­дын пайдалану кезіндегі өнімділігімен анықталуы керек. Сондықтан алдымен механикаландырылған жұмыстар ұзақтығын белгшейді, ал механикаландырылған жұмыстар ырғағы график жасаудың негізін анықтайды, одан кейін қолмен атқарылатын жұмыстардың ұзактығы есептеліп шығарылады.

 

2.3 Материалды-техникалық қорлар кажеттілігін анықтау

 

7  кесте. Материалды-техникалық қорлар кажеттілігін анықтау

 

№	Аталуы	Түрі	Маркасы	Өлшем бірлігі	Саны
1	Бульдозер	Бұрылмайтын	ДЗ-25	дана	2
2	Скрепер	Өздігінен жүретін	ДЗ-11	дана	2
3	Нығыздағыш		ДУ-29	дана	1
4	Нығыздағыш		ДУ-29	дана	1
5	Эксковатор	Бір шөмішті	ЭО-1621	дана	2
6	Нивелир		Т5	дана	1
7	Рейка			дана	1
8	Күрек		әмбебап	дана	4
9	Лом		металды	дана	2
10	Металды када		металды	дана	10

 

2.4  Жұмыс сапасына және қабылдауға қойылатын талаптар

 

Жер жұмыстарын жүргізгенде геологиялық, геодезиялық  және геотехникалық бақылау жүзеге асырылады. Орындалған операциялар құрамы бойынша жер жұмыстарының сапасын бақылау жер ғимараттарының түрі және атқаратын міндетімен анықталады. Ол кағида бойын­ша үш кезеңде орындалады: кіріс (алғашқы), операциялап (жұмыс өндіру барысында) және соңғы (алу-тапсыру).

Kipic бақылауына кіретіндер: жасалатын жер ғимарат­тарының биіктік және пландық орнын анықтайтын техникалық құжаттарды тексеру, гидрогеологиялық іздеулері топырақты сынау мәліметтері, негізгі элементтерді жер үстіне  шығару және оларды бекіту актілері.

Операциялап бақылау жұмыс операциясы жобасымен толық сәйкес орындалады. Қазаншұнқыр және ұзын орлар қазғанда оларға ғимараттар немесе инженерлік жерлердің элементтерін орналастыру шарттарын есепке алып геометриялықэ лементтері, түбінің еңістері және олардың бағыты, құлама жақтарын бекіту тәсілдері басқа шараларды іске асыратын немесе әлсіз топырақтарды бекітуді қамтамасыз eтyi бақыланады.

Топырақты үйінділерге салғанда: оның түрі және ылғалдылығы; үйінді қабаттарын салу жүйесі; тығыздау тәсілі және қабаттың мүмкін қалындығы; салынатын топырақты үйлесімді дымқылдық деңгейіне дейін суландыру (құрғату); үйіндідегі топырақтың тығыздылығының өзгеру ерекшслігі; ор қабаттық шетіндегі топырақтың алынған тығыздылығы берілгенге сәйкестігі; төгілетін топырақтағы тастардың шскті  мүмкіншілігі және олардың проценттік мөлшері бақыланады.

Соңғы бақылау

Әдетте техникалық құжаттардың орындалуын тексеруді қамтиды. Жұмысты тапсырғанда ұсынатын техникалық құжатта: тұрақты реперлердің ведомостілері; жер ғимараттарының  геодезиялық бөлу актілері, жұмыс өндірісінің барысында және жобалау мекемесі және тапсырушымен келісілген ескертулер кіргізген ғимараттардың жұмыс сызығы; жұмыс журна­лы, жасырын жұмыстардың куәландыру актілері немесе оларды кезеңмен қабылдаған журналы болу керек.

Желі бойлаған жер ғимараттарың әcipece жол үйінділері мен оймаларын жасағанда бақылаудың соңғы кезеңі және алу-тапсыру құрылыс аяқталған учаскеде жүзеге асырылады.

Жұмысты алу-тапсыру: техникалық құжаттардың түгел бар болуын тексеру; орындалған жұмыстың сапасын және жер ғимараттарының геометриялық өлшемдерін іріктеп тексеру; жұмыстың жасырынды түрлерін қабылдау түрлерін тексеру негізінде жасалады.

 

2.5 Технико-экономикалық көрсеткіштерді орындау

 

8  кесте. Технико-экономикалық көрсеткіштерді орындау

 

№	Жұмыстардың аталуы	Өлшем бірлігі	Саны
1	Жер жұмыстарының жалпы ұзақтығы	күн	30
2	Жер жұмыстарының жалпы еңбек сыйымдылығы	адам/күн	998,95
3	Жер жұмыстарының еңбек өнімділігі	м3 адам/сағат	110,88
		м2 адам/сағат	1511,41

 

3.Техника қауіпсіздігі бойынша шаралар

 

Жер    жұмыстарын   жүргізгенде  қауіпсіздік  ережесін  мұқият  сақтау  керек.  Жер  жұмыс   жүргізгенде  болған  жазатайым  көбіне   ережелер  мен  нұсқауларды   тиісті  жерде   қолданбықтан  болады.  Сондықтан    мекемелерді  басқаратын  адамға  өте  жауапкершік  міндеттер  жіктеледі.  Жұмысшы-механизаторлар  мен  инженерлік-техникалық   қызметкерлерді   құрылыс   жұмыстарының   әртүрлі   саласында   қауіпсіздік   техникасының   тәсілдері  мен   методикаларын  оқытып   үйретеді.

Қауіпсіздік   техникасының   мен    талаптары   бойынша    жұмысшылардын    инженерлік    техникалық    қызметкерлерден   интруктаж   қабылдану  керек,    оның   екі   түрі   болады.:   кіріспе  және  жұмыс   орындағы.

Машинсті  машинаның  бір   типінен   екіші   типіне   ауыстырғанда   қысқартылған   программалар  мен   танысып   үйренеді,   соңынан   жеке   жұмысқа  кірісу  керек.

Жұмыс   орындағы   инструктажды   жұмыс   істейтін   жердің   инженерлік    техникалық   қызметкері   механикалық,   энергетик,   учаське   бастығы    жұмыс   өндіргіші     кішігірім   кеңес    ретінде   жүргізеді

 

Қорытынды

 

Ғимараттың жерасты бөлігі жұмыстарының мақсаты құрылыс алаңын тегістеп дайындау және қазан шұңқырды өңдеу болып табылады. Курстық жұмыста ғимараттың жерасты бөлігі жер жұмыстарының өндірісі қарастырылған.

Курстық жұмыс жер жұмыстарының көлемін анықтау, алаңды тік жоспарлаудағы топырақ массаларының көлемін анықтау, шын мәніндегі жобалау және жұмыс белгілерін анықтау, топырақ массаларының алаң бетіндегі бөлінуі, комплексті механизациямен жер жұмыстарын жүргізгенде машиналардың ұтымды комплексін анықтау, еңбек шығынының және еңбек ақы калькуляциясын түзеу, техника қауіпсіздігі, сондай-ақ, машиналар мен жабдықтардың өнімділігін анықтау мен оған әсері бар факторлар берілген.       Курстық жұмыста  38750 м² құрылыс алаңы  тегістеу, 16672,505м³ қазаншұңққырды өңдеу  және  1385,53м³  топырақты тасымалдау  жұмыстары және қазаншұнқыр түбін тегістеп нығыздау, қазаншұнқыр жиектерін қайта көміп нығыздау, алаңды  нығыздау  жұмыстары есептелінді. Барлық негізгі және қосымша жұмыс көлемдері бойынша жұмыс өндірісінің күнтізбелік жоспары түзеліп 40 күн мерзімде орындалатыны есептеп жоспарланды.

Жоғарыда есептелген жұмыс бойынша жер жұмыстарын жүргізгенде құрылыс алаңында жер қазып-тасымалдау машиналарымен қатар жер қазу машиналары, сонымен қатар қол жұмыстары да жүргізілді.

Құрылыс өндірісінің технологиясының жер жұмыстарының өндірісі бойынша алынған тәжірибелер шын мәніндегі есептеп жобалауда есептемелерді және жұмыстарды ұйымдастыру технологиясын іс-тәжірибеде қолдануға мүмкіндік береді.  

 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

 

1. Мураталин Н.Қ., Досалиев Қ.С., Сағындықова Ж.С. Құрылыс өндірісінің технологиясы – 1 пәні бойынша «Ғимараттың жер асты бөлігін тұрғызу (Жер жұмыстарының өнедірісі)» тақырыбында курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау. Шымкент 2009.
2. Хамзин С.Қ. Құрылыс процестерінің технологиясы. Оқулық. - Алматы: Баспагер, 1997.
3. Теличенко В.И., Лапидус А.А., Терентьев О.М. Технология строительных процессов. Часть 1. - Москва: Высшая школа, 2002.
4. Теличенко В.И., Лапидус А.А., Терентьев О.М. Технология строительных процессов. Часть 2. - Москва: Высшая школа, 2003.
5. Технология строительных процессов: Учебник. Под ред. Данилова Н.Н. и Терентьева О.М. - М., Высшая школа, 2001.
6. Терентьев О.М., Теличенко В.И., Лапидус А.А. и др. Технология строительных процессов. -Ростов на Дону: «Феникс», 2006.
7. ЕНиР сборник Е2, «Земляные работы», выпуск 1 «Механизированные и ручные земляные работы».
8. Технология строительного производства в зимних условиях. Учеб. пособие. Под ред. В.А. Евдокимова. - Л.: Стройиздат, 1984.
9. Хамзин С.К., Карасев С.К. Технология строительного производства. Курсовое и дипломное проектирование. Уч.пособие. - М.: Высшая школа, 1989.
10. Хамзин С.К., Таженов А.Е. Проектирование земляных работ и устройство фундаментов. Уч.пособие. - М.: ВЗПИ, 1990.
11. Методические указания по разработке типовых технологических карт в строительстве. ЦНИИОМТП. - М.: ЦИТП Госстроя СССР, 1987.
12. 0нуфриев И.А., Аблязов Л.П., Анзититов В.А. и др. Строительное производство.Технология  работ.  Справочник  строителя  (в  2-х  книгах). М.: Стройиздат, 1989.