ҚҰРЫЛЫСТЫ ТАСҚЫНДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ

 

1.Ырғақты біркелкі өзгеретін ырғақсыз тасқындар.

2. Ырғағы біркелкі өзгермейтін ырғақсыз тасқындар.

 

1.Ырғақты біркелкі өзгеретін ырғақсыз тасқындар.

Ырғақты біркелкі өзгеретін ырғақсыз тасқындар үшін ағымның мынадай жұмыс бригадаларының жұмыс бастамасының мерзімін анықтау қажет, өйткені сол бір ғана  қамту жұмыстарында бір мезгілде екі әр түрлі бригада жұмыс істемеуі тиіс, бұл тасқынның негізгі талабы болып табылады, және  бір ғана қамту жұмыстарында келесі бригадалардың жұмыс бастамаларының арасында уақыт бойыншша негізделмеген  үзіліс болмауы үшін қажет. Мұндай мерзімдердің есептемесі графикалық түрде де , және аналитикалық әдіспенде жүзеге асырылады.

 Аналитикалық  есептеменің әдістемесі алты қамту жұмыстарында төрт бригаданың жұмысы мысалға қарастырылады. Бастапқы мәліметтер  ұзақтылығы бойынша  кесте 1 бірінші бөлігінде жүргізілуі тиіс. 

 

Кесте 1

Ырғақты біркелкі өзгеретін ырғақсыз тасқындар параметрлерін есептеу

Бригада	Параметрлер атауы	Үзілістер
		І	ІІ	ІІІ	ІV	V	VI
1 2 3 4	Бригада жұмысының тасқыны	2 2 2 2	4 4 4 4	3 3 3 3	4 4 4 4	1 1 1 1	5 5 5 5
1 2 3 4	Үзілістер бойынша бригаданың жұмысты аяқтау мерзімі	2 7 12 17	6 11 16 21	9 14 19 24	13 18 23 28	14 19 24 29	19 24 29 34

 

Мұндай есептемелерді  келесідей орындайды. Бригада жұмысының тасқынын қарап шығады және  одан ең көбін таңдап алады. Берілген жағдайда  Viұстағыштағы жұмыс тасқыны ең көп мәнге ие, ол 5-ке тең.ұстағыштар бойынша барлық бригаданың  жұмысты аяқтау мерзімін есептеу үшін  ең алдымен  осы мерзімдерді 1-ші бригадаға анықтайды және  оларды кестенің бірінші қатарындағы екінші бөлімге  жазып алады. Есептемені  үзілістер бойынша жұмыс қарқынын кезектеп орнату жолымен орындайды. Жұмысты аяқтау мерзімі әр бір келесі бригаданың  І ұстағышта алдыңғы бригаданың жұмысты аяқтау мерзімін қосумен орташа тасқынмен анықтайды, берілген  жағдайда  бұл аралық 5 тең. Сонымен 2-ші бригада үшін  бұл мерзім 2+5=7; -3ші -7+5=12 тең және осылай жалғаса береді.

 Қалған үзілістерде  аяқтау мерзімін осындай әдіспен анықтауға болады, оған өсуші қортындымен тасқынның ең көп  мәнін аламыз, олда 5 тең немесе 1 үзілісте  есептелген мерзімге  әр бір бригаданың жұмысты аяқтау мерзімін өсуші қарқын қортындысымен келесі үзілістердегі ең үлкен мәнді аламыз. Бұл мәлімметер кесте 1. екінші бөлігіне жазылған, ол ағынның циклограммасын тұрғызуға мүмкіндік береді, онда үзілістер және қосымшалар жоқ (сур.1)

 Сур.1. Ырғақты біркелкі өзгеретін ырғақсыз тасқындар өзгертуімен сызықтық графигі және  циклограммасы.

 

2. Ырғағы біркелкі өзгермейтін ырғақсыз тасқындар.

Үзілістер бойынша әр бір бригаданың жұмыс тасқыны әр түрлі мәнге ие болуы мүмкін. Сонымен қатар әр бір бөлек тасқын бригадасының  жұмысының үзіліссіздігі біріншіден басқасы  ең бастысы келесі бригаданың келесі жұмысты аяқтау мерзімін есепке алумен өзгерту есебінен жүзеге асырылады.

Алты ұстағышта төрт бригаданың жұмысын мысалға алып тәртібін және  әдістемесін есептейміз. Бастапқы есептеменің  мәліметтері және  нәтижелері кесте 2 көрсетілген.

 

Кесте 2

Ырғағы біркелкі өзгермейтін ырғақсыз тасқындар параметірін есептеу

 

Бригада	Параметрлер атауы	Үзілістер						Үзілістерді есепке алмай жұмыс ұзақтылығы
		І	ІІ	ІІІ	ІV	V	VI
1 2 3 4	Әрбір үзілістегі  бригада жұмысының тасқыны	2 5 3 3	7 2 3 3	3 4 3 3	2 2 2 4	5 4 5 4	6 4 3 1	25 21 19 18
1 2 3 4	Тасқынның әр бір үзіліс бойынша  бригаданың жұмысты бастау және аяқтау мерзімі	1    2 3    7 10 12 13  15	3  9 10 11 13  15 17  19	10 12 13 16 17 19 20 22	13  14 17  18 20  21 26 29	15 19 20 23 26 30 31 34	20 25 26 29 31 33 35 35
2 3 4	үзілістер арасында  бригада жұмысының үзіліс мөлшері	2 1 1	1 2 2	0 0 3	1 4 1	2 0 0	- - -	6 7 7

 

Кесте үш бөлім берілген. Бірінші бөліктің мәліметтері бойынша, онда  әр бір  үзілісте жұмыс ұзақтылығы көрсетілген, сызықтық графигі және циклограммасы тұрғызылады (сур.2).График  барлық бригада үшін біріншіден басқасына  беріктік жағдайы қамтамасыз етлідмейді. Егер  барлық жұмысты келесі бригададан бастайтын болсақ онда 2...4 бригадаларының көптеген жұмыстарының арасында уақыт бойынша әр түлі айырмашылықтар байқалады. Мысалы, 2 бригадада  уақыт бойынша үзілістер мынаны құрайды: І және ІІ  үзілістер арасында – 2 күн, ІІ және ІІІ-1 күн, ІV  және V-тағыда 1 күн, ал V және VI арасында -2 күн. Әрине  әр түрлі аралықтағы  үзілістер 3-ші және 4-ші бригада жұмыстарының арасында байқалады.

Сур.2. Ырғағы біркелкі өзгермейтін ырғақсыз тасқындар өзгертуімен сызықтық графигі және  циклограммасы:

а- бөлек бригадалар арасындағы үзілістермен бастапқы график;

б- үзілістерді жойғаннан кейінгі гарфик.

 

Бір бригада жұмыстарының арасындағы уақыт бойынша алшақтық   мәнге ие болады, егер  осы бригаданың жұмыс ұзақстылығы үзілісте келесі үзілістегі бригаданың жұмыс ұзақтылығына қараған төмен болса. Сонымен қатар  барлық бригаданың  жұмыс ұзақтылығы  35 күнді құрайды.

Келесі бригадалардың жұмыс барысының мерзімі және үзілістердің көлемін кесте түріне есептеуге болады. Ол үшін кестенің екінші бөлігіне барлық жұмыстың бастамасы және аяқталуы жазылады. Бірінші жартысында  жұмыстың бастамасы көрсетілсе, ал екіншісінде- осы жұмысты аяқтау мерзімі жазылады. Есептемені  келесі бригада сол бір ғана үзілісте жұмысты келесі бригадла келесі үзіліске өткен соң бастайды.

Бірінші бригада үшін  жиынтық  ұзақтылық өсуші қортындымен анықталады: 1 үзілісте -0+2=2,ІІ-2+7=9, III – 9+3=12 және солай жалғасады. Нәтижесінде 1-ші бригаданың жұмыс ұзақтылығы 25 күнді құрайды. Екінші және барлық келесі бригадалар үшін  берілген үзілісте жұмыс басталу мерзімі келесі екі мерзімнен анықталады:осы бригаданың келесі үзілісте жұмысты аяқтауы және бастауы келесі бригаданың сол үзілістегі жұмысын аяқтаумен бастайды. Мысалы2 бригада жұмысты І үзілісте 7 күн аяқтайды, бірақ ІІ үзілісте ол жұмысты тек 10-ші күні бастауы мүмкін, өйткені 1-ші бригада өзінің жұмысын осы ұстағышта 9-ші күні  аяқтайды. Әрине, ІІІ үзілісте бұл бригада жұмысты тек 13-ші күні бастайды.

Осылайша  бригаданың жұмысын бастау ретінде үзіліске бағанның сол жартысына  берілген бригаданың  жұмысты аяқтау мерзімінің мәні көп.

Егер үзілістер бойынша бригадалардың жұмыс ұзақтылығын өзгертуге болмайды, онда әр бір бригаданың жұмыс үздіксіздігі 2-ші және барлық келесі бригадалардың жұмыс бастамасын өзгертумен қол жеткізіледі.

Осылайша, нысан бойынша жұмыс ұзақтылығы артпайды, ал қажетті жұмыстың үздіксіздігі қамтамасыз етіледі.

 

Әдебиеттер:

 

1. Организация и планирование строительного производства. Под редакцией А.К.,Шрейбера М., Высшая школа 1987, 368с.
2. Дикман Л.Г. Организация и планирование строительного производства М., Высшая школа, 1988, 588с.
3. И.А. Сухачев. Организация и планирование строительного производства. Управление строительной организацией. М., Стройиздат, 1989, 752с.