Есеп жүргізуді баптау

1. Ұйым туралы мәліметті толтыру. Ұйымның есептік саясаты (бухгалтерлік және салықтық есеп).

2. Персонал бойынша есептік саясат.

3. Талдамалық есепті баптау. Құрамдас бөлімдер.

4. Конфигурацияны пайдаланушылардың баптауы.

5. Бастапқы қалдықтарды енгізу.

 

«Қазақстанға арналған 1С: Бухгалтерия» жүргізу құрамына ақпараттық базаның үлгісі кіреді – демонстрациялық және негізгі.

Ақпараттық базаның демонстрациялық шаблоны өзінің атына сәйкес бухгалтерлік және салықтық есеп жүргізу бойынша бағдарламалық өнім мүмкіндіктерін  демонстрациялауға арналған. Онда уақыттың кейбір аралығындағы асбтрактілі кәсіпорынның шаруашылық қызметін сипаттайтын ақпарат бар. Демонстрацияланған базаны бағдарламалық өніммен танысуда қолданған мақсатқа лайықты болып саналады.

Негізгі ақпараттық базаның шаблоны шынайы ұйымның (немесе ұйымдар тобы) қызметінің бухгалтерлік және салықтық есебін жүргізетін ақпараттық базаны құруға арналған.

Негізгі ақпараттық базамен жұмыс басталғанға дейін шаруашылық операцияларды және есепті құруды нақты бейнелеуге қажетті мәліметтерді көрсету қажет. Соның ішінде, ұйымдар, олардың есепті саясатының параметрлері, сонымен қатар бухгалтерлік және салықтық есеп шоттары бойынша бастапқы қалдықтар жайлы мәліметтерді енгізу тиіс.

 

Ұйымдар жайлы негізгі мәліметтер

«1С Бухгалтерия» жалпы ақпараттық базаға бірнеше ұйымдар тарапынан бухгалтерлік және салықтық есепті жүргізуге мүмкіндік береді.

Ұйымдар жайлы мәліметтер «Ұйымдар» («Кәсіпорын» - «Ұйымдар» мәзірі) анықтамасыда сақталады.

Құжаттар мен есептерді дұрыс автоматты түрде толтыру үшін мұнда келесі деректерді енгізу қажет болады:

• ұйымның қысқа және толық аталуы;
• салық төлеушінің тіркелген деректері;
• байланысу мәліметтері (мекен жай және телефон);
•  «Заңды/Заңсыз тұлға» реквизиті:
• префикс.

 

Префик әрбір ұйым бойынша бөлек өткір ноомерацияна қамтамасыз ету үшін қажет болады. Префикс, бұл құжат номері басталатын, мөлшері үштен аспайтын символдар жинағы.

Кәсіпорын заңсыз және заңды тұлға болып табылатын бірнеше ұйымдардан құралады. Сол ұйымдардың біреуі басқа ұйымдар үшін бастысы болып саналады. Өзара есеп қисаптар әрбір ұйым атынан бөлек бөлек жүргізіледі. Есептілікті кәсіпорын құрамына кіретін ұйымдар кесіндісі ретінде де, бүтіндей кәсіпорын ретінде де көруге болады.

Мысалы.Кәсіпорын екі заңды тұлғадан құралады: ТОО «Авто-Альянс» және ТОО «Авто-Центр». ТОО «Авто-Альянс» үшін «АА» префиксін тағайындайық, ал ТОО «Авто-Центр» үшін «АЦ» префиксіән қоямыз. «Кіріс кассалық ордері» құжатында ТОО «Авто-Альянс» ұйымын таңдау кезінде құжатқа «АА000000001» номері тағайындалады, ал тура сол ұйыммен келесі бір «Кіріс кассалық ордері» құжатын құру кезінде «АА000000002» номері тағайындалады. Егер, осыдан кейін ТОО «Авто-Центр» ұйымы бойынша «Кіріс кассалық ордер» құжатын енгізетін болсақ, онда үнсіздікпен «А11000000001» номері қолданылатын болады. Осылайша, әрбір ұйым үшін құжаттардың өткір номерациясы сақталатын болады.

Ағымдағы қолданушы үшін ұйымдардың бірі негізгі ретінде орнатылады (ұйым анықтамасының тізімдер формасындағы «Негізгіні орнату» батырмасы көмегімен). Дәл осы негізгі ұйымды үнсіздікпен «Қазақстанға арналған 1С:Бухгалтерия 8» сәйкес өріс бар формасында автоматты түрде қояды.

Ескерту. Қайтадан құрылған ақпараттық базада негізгі ретінде орнатылған, «Біздің ұйым» деп аталатын бір ұйым болады.Қолданушы баптауында («Қызмет» — «Қолданушы баптаулары...» мәзірі) барлық ұйымдар бойынша есепті жүргізуге рұқсат ету белгісі кездеседі. Егер осы белгі орнатылған болса, онда қолданушы сәйкес өрісі бар, басқа кез келген формамен құжатты толтыру кезінде кез келген ұйымды таңдауына болады, тіпті «1С: Бухгалтерия» осы өріске алдын ала НЕГІЗГІ ұйымды қойған болса да. Егер көрсетілген белгі орнатылмаған болса, онда қолданушы осы өрістегі негізгі ұйымды басқа ұйымға ауыстыра алмайды. Ақпараттық базаға енгізілген басқа ұйымның құжаттары мен операциялары қолданушыға көрінбей тұрады.

Ары қарай ұйымның ішкі бөлікмдері жайлы мәліметтер енгізу қажет, осы мәліметтерді «Кәсіпорын» - «Ұйымның ішкі бөлімдері» мәзірі арқылы жүргізуге болады.

Егер салық мақсаттарында ішкі бөлімдер бойынша ақпарат басқа ішкі бөлімдердің деректерінен бөлек ұсынылатын болса, онда «Құрылымды ішкі бөлім болыа табылады» жалаушасын орнату қажет.

Кәсіпорынның жауапты жұмысшылары жайлы мәлімет «Кәсіпорын» - «Ұйымның жауапты тұлғасы» мәзірі арқылы толтырылады. Жауапты тұлға ретінде басқарушы, басты бахгалтер жайлы мәліметтерді көрсетуге болады, олардың мәліметтері шаруашылық операцияларын тіркеу және құжаттың баспалық формасын автоматты түрде толтыру кезінде қолданылады.

 

Ұйымның есептік саясаты

Қазіргі қызмет етіп отырған заңнама бухгалтерлік және салықтық есепті жүргізудің бірнеше тәсілдерінің бірінің бағыты бойынша таңдау мүмкіндігін ұсынады. Таңдалған есептер жиынтығы ұйымның есептік саясаты болып табылады.

Конфигурацияда есептік саясат жайлы мәліметтер шартты түрде үшке бөлінген:

• Есептік саясат (бухгалтерлік есеп);
• Есептік саясат (салықтық есеп);
• Есептік саясат (қызметкер бойынша).

Бухгалтерлік және салықтық есеп бойынша ұйымның есептік саясаты жайлы мәліметтер «Есептік саясат» мәліметтері регистрінде сақталады:

• «Кәсіпорын» — «Есептік саясат» — «Есептік саясат (бухгалтерлік есеп)» мәзірі;
• «Кәсіпорын» — «Есептік саясат» — «Есептік саясат (салықтық есеп)» мәзірі;
• «Кәсіпорын» — «Есептік саясат» — «Есептік саясат (қызметкер бойынша)» мәзірі.

Осы мәліметтер регистрінің әрбір жазбасы анықталған есептік аралықтағы (жыл) ұйымның есептік саясатын сипаттайды.

 

Есептік саясат (бухгалтерлік есеп)

Бухгалтерлік есеп бойынша есептік саясат мәліметтері әрбір ұйым үшін бөлек түрде орнатылады және «Есептік саясат» (бухгалтерлік есеп) мәліметтер регистрінде сақталындаы, соңғысын «Кәсіпорын» — «Есептік саясат» — «Есептік саясат (бухгалтерлік есеп)» мәзірі бойынша ашуға болады.

Есептік саясат баптауында сәйкес параметрлер және мерзімді орнату қажет, сол арқылы орнатылған параметрлер мәні күшке енеді.

«Өндірістің өзіндік құнын есептеу тәсілі» параметрінің мәнінің баптауы алдаңғы «Өндіріс есебі» бөлімінде қарастырылады.

«Кіріске салық бойынша уақытша айырымдар есебі» параметрін орнату келесіде қарастырылады.

 

Есептік саясат (салықтық есеп)

Салықтық есеп бойынша есептік саясат жайлы мәліметтер әрбір ұйым үшін бөлек орнатылады және «Есептік саясат» (салықтық есеп) мәліметтер регистрінде сақталады, соңғысын «Кәсіпорын» - «Есептік саясат» - «Есептік саясат (салықтық есеп)» мәзірі көмегімен ашуға болады. Маңызды реквизит болып мерзім табылады, ол арқылы орнатылған параметрлер күшіне енеді.

Есеп параметрлері баптауын келесі жапсырмалардағы конфигурациямен жұмыс жасаудың басында орындау ұсынылады:

• Негізгі;
• НДС;
• Салықтар, жарналар, жалақыдан қысқартып қалу.

 

Негізгі параметрлерді баптау

«Негізгі» жапсырмасында келесі параметрлер беріледі:

• Орнатылған ережелерді күшіне ендіретін уақыт аралығының басы;
• «Ұйым» өрісіне салықтық есеп бойынша есептік саясат қызметі жүргізілетін ұйым көрсетіледі;
• «Қосылған құнға салық төлеуші» жалауы егер ұйым НДС төлеушісі болып табылатын болса орнатылады, ол осы ұйым үшін салық түріндегі атом бойынша есеп жүргізу қажеттігін анықтайды. Егер НДС төлеуші белгісі орнатылмаған болса, онда алғашқы құжаттар НДС есебі регистрі бойынша әрекеттерді қалыптастырмайды; алғашқы құжаттар «НДС қоса алғанда» белгісін алып тастауымен енгізіледі, сәйкесінше оларда НДС есебінің шоты, НДС қойылым, НДС мақсаттарына арналған операциялар түрі және т.б. сияқты реквизиттер бейнеленеді;
• «Кіріске салық төлеуші» реквизиті ұйым КПН төлеушісі (салық салудың жалпыға орнатылған режимі бойынша жұмыс істейтін заңды тұлғалары және жеке салығы ИП бар корпоративті сәйкес салығы) болып табылады ма, әлде жоқ па екендігін көрсету үшін орнатылады. Егер КПН төлеуші белгісі орнатылмаған болса, онда алғашқы құжаттарда салықтық есеппен байланысты болған реквизиттер бейнеленбейді, құжатты жүргізу кезінде салық есебі бойынша жүргізілімдерді қалыптастырмайды.
• «Акциз төлеушісі» реквизиті ұйымның акциз төлеушісі болып табылады ма, әлде жоқ па екендігін көрсету үшін орнатылады. Егер акциз төлеушісі орнатылмаған болса, онда алғашқы құжаттарда ішкі акциздық тауарлар (акциз қойылымы, акциз есебінің шоты, операциялар түрі сияқтылар).

 

НДС бойынша есеп қисаптар баптауы

«НДС» жапсырмасында үйымда қабыдданған есептік саясатқа сәйкес келетін НДС есебі параметрлерін баптайды.

НДС төлеушілері үшін келесі параметрлердің баптаулары орындалады:

• «салықтық аралық» өрісінде аралық (ай немесе квартал) беріледі, сол аралықта «Төлеуге НДС есебі» операциясының орындалуы кезіндегі НДС есебі іске асырылған регистрлерден ақпаратты есепке алу жүргізіледі;

• НДС-ті есепке жатқызу әдісі (бөлінуші немесе пропорционалды).

 

Салықтар, жарналар, жалақыдан бөліп алу

«Салықтар, жарналар, жалақыдан бөліп алу» жапсырмасында жеке сай келетін салық (ИПП), міндетті зейнетақылық жарналар (ОПВ) және әлеуметтік салықтың соммаларының есептеу реттілігін анықтайтын есептік саясат параметрлері беріледі.

Есептік саясаттың үш нұсқасы қарастырылған:

•          ИПН және ОПВ есептеу кезінде есептеліп шығарылған соммаларды ұстап тұрылған ретінде қабылдау — осы белгіні орнату кезінде міндетті зейнетақы бөліністері мен жеке сай келетін салықтарының есептелген соммалары қызметкердің ұстап тұрылған соммасы ретінде қабылданады. Бұл белгі 201.00.006 және 201.00.008 өрістерін толтыру кезіндегі 201.00 декларациясын қалыптастыруға әсерін тигізеді. Осы белгі орнатылған кезде, көрсетілген өріске түсетін соммалар салықтың есептелген соммасына теңестіріледі, әйтпесе – есеп қисап процесінде «Салық есебі бойынша ИПН және ОВП ұстап қалу» құжаты анықталатын болады;

•          Тіркеу уақыт аралығы бойынша бейнелеу — осы белгінің орнатылуы есептелген салықтар және олардың тіркеуіндегі уақыт аралығы бойынша есептеулерді орналастыруға әсер етеді. Егер салық пен есептеулер соммасы бір айға келеді ма немесе көшпелі болып табылады ма деген мәселелерге тәуелсіз түрде бір айда бейнеленетін болса, онда тіркеу уақыт аралығын орнату қажет болады. Егер көшпелі есептеулер бойынша есептеулер және есептелген салықтардың жалпы соммасын әрбір ай сайын қандай сомма келіп түсетініне байланысты ай бойынша орналастыратын болса, онда осы белгіні орнатудың қажет болмай қалады.

• ИЛ бойынша ұстап тұруды төленген кірістерге есептеу — осы белгіні орнату «Салық есебі бойынша ұйым жұмысшыларына төленген кірістер» жинақтау регистрінің жазбаларын қалыптастыруға» және Жеке сай келетін салық бойынша (201.00 формасы)  есеп қисапты толтыруға әсер етеді.

Әлеуметтік салықтың есеп қисабының реттілігі келесідей болуы мүмкін:

• Жалпыға орнатылған реттілік;
• Заңды тұлғаға арналған жеңілдетілген декларация негізіндегі арнайы салықтық режим — бұл белгіні орнату кезінде әлеуметтік салықтың соммаларының есебі жеңілдетілген сызба бойынша жүргізіледі.

 

Есептік саясат (қызметкер бойынша)

Қызметкер бойынша есептік саясат жайлы мәлімет әрбір ұйым үшін бөлек бөлек орнатылады және «Есептік саясат (қызметкер бойынша)» мәліметтер регистрінде сақталынады, соңғысын «Кәсіпорын» - «Есептік саясат» - «Есептік саясат (қызметкер бойынща)» мәзірі көмегімен ашуға болады.

Қызметкер бойынша есептік саясатта конфигурация шеңберінде мынадай қызметтер қарастырылған:

- Ішкі қосымшы жұмысты қолдау — осы белгіні орнатқан кезде осы ұйымдағы бірнеше заңсыз тұлғалар негізгі жұмыс орны және ішкі қосымша жұмысы бойынша біруақытта жұмысшы болып есептеледі;

- Жұмысшылардың табельді номерлерін опционалды қолдану — егер «Табельді номерлер бойынша есеп жүргізбеу» белгісі орнатылған болса, онда жұмысқа қабылдау кезінде жұмысшының табельдік номерін көрсету мүмкіндіктері болмайды («Табельдік номер» бағанасы болмайды).

 

Аналитикалық есеп баптаулары

Аналитикалық есеп параметрлері «Есеп параметрлерін баптау» формасында («Кәсіпорын» - «Есеп параметрлерін баптау» мәзірі) орнатылады.

 «Жалпы» жапсырмасында жүйе «қолдан» өзгертілмейтін конфигурация версиясының номері орнатылады. Осында сонымен қатар сыртқы өңдеулер, есептер сияқты қосымша ақпаратты сақтауға арналған каталогтың жолы бапталады.

«Валюталар» жапсырмасында регламенттелген есептің валютасы орнатылады (ұлттық валюта - тенге). Регламенттелген есеп валютасынан айырмашылығы бар валюта курстары осы валютаға қатысы бойынша орнатылады. Содан кейін, деректер қорына бірінші құжат енгізілгеннен кейін, регламенттелген есеп валютасы өзгертуге қол жеткізілімсіз болады.

Осы форманың «ТМЗ аналитикалық есебі» жапсырмасында қоймалық есеп және қойма бойынша соммалық есеп жүргізу белгілері орнатылады:

• «Қоймалық есеп жүргізу» белгісі ТМЗ есеп шотында «Қоймалар» аналитикасы болатынын көрсетеді. Егер белгі орнатылмаған болса, онда қоймалар кесіндісінде ТМЗ есеп жүргізілмейді.
• «Қойма бойынша соммалық есеп жүргізу» белгісі өзіндік құн есебіне әсер етеді. Егер осы белгі орнатылған болса, ТМЗ өзіндік құны тізімнен шығару жүргізілетін қоймалар бойынша есептеседі, егер белгі орнатылмаған болса, онда өзіндік құн орташа барлық қоймалар бойынша, бүтіндей үйым бойынша есептеседі. Осымен номенклатура бойынша есеп бүтіндей соммалық болып келеді.

Деректер қорына ТМЗ есебі бойынша жаңа құжатты енгізгеннен кейін «Қоймалық есеп жүргізу» белгісінің орнатылуын өзгертуге болмайды, «Қойма бойынша соммалық есеп жүргізу» белгісінің орнатылуын өзгерту ұсынылмайды. Егер соңғы белгі өзгертілетін болса, ақпараттық база құжаттарын қайта жүргізуден өткізген жөн болады.

«Контрагенттермен есеп қисаптың аналитикалық есебі» жапсырмасында контрагенттермен есеп қисаптардың құжаттарға дейінгі бөлшектеу белгісі орнатылады.

«Өнліріс» жапсырмасында өнім шығарылуын және өндірістік қызметтер мен қайта өңдеу бойынша қызметтер көрсетуді бейнелейтін құжаттарды толтыру кезінде қолданылатын жоспарлық өзіндік құнның бағасының түрі көрсетіледі.

«Құрылымды ішкі бөлімдер» жапсырмасында құрылымды ішкі бөлімдермен жұмысты қолдаудың белгілері орнатылады. Осы белгіні орнату жағдайында кәсіпорынның әртүрлі құрылымды ішкі бөлімдері тіркелінген бөлек салықтық комитеттер кесіндісінде регламенттелген салық есептілігін қалыптастыруға қол жетімді болады.

 

Салық салу мақсатындағы құрылымдық ішкі бөлімдер

Нарықтық қатынастардың дамуымен, өнім өтуі нарығының кеңеюі, нарықтағы үлес салмақтың ұлғаюымен байланысты қазіргі уақытта көптеген ұйымдардың Қазақстанның бірнеше қалаларында өздерінің филиалдары мен өкілеттіліктері бар. Салық есебінің көз қарасымен осындай филиалдар мен өкілеттіліктер салық агенттігінің құрылымдық ішкі бөлімдері болып саналады.

Осымен, мынадай жағдайлар болады, құрылымдық ішкі бөлімдердің жеке бухгалтерлік балансы болады және ол өзінің басты ұйымынан қаржылық жекеленген болып табылады немесе керісінше, өзінің ұйымының толық бақылауында болады және бухгалтерлік есептің тұйық жүйесі болмайды.

Осыған байланысты «Қазақстанған арналған 1С:Бухгалтерия» конфигурациясында құрылымды бірліктерді екі деңгейге бөлу мүмкіндігі бар:

«Үйымдар» анықтамасында – бөлек баланстарға бөлінген құрылымды ішкі бөлімдер үшін қолданылады. Осымен, ағымдағы элемент филиалы болып табылатын ұйым «Басты ұйым» реквизитінде көрсетіледі. Құрылымды ішкі бөлімдер арасында белсенділерді жіберу кезінде құжаттарда реквизиттерді автоматты түрде қою мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін жапсырмада осы құрылымдық ішкі бөлімдерге сәйкес келетін контрагентті көрсету қажет. Бұл мәліметтер «Жеке контрагенттер» мәліметтер регистріне жазылады.

Құрылымдық ішкі бөлімдер бойынша есепті жүргізу кезінде 1240 және 3340 «Филиалдық және құрылымдық ішкі бөлімдердің қысқа мерзімдік дебиторлық/кредиторлық қарыздары» шоттары іске қосылады. Осы шоттар автоматты түрде құжаттарға қойылуы үшін оларды «Контрагенттермен есеп қисаптар есеп шоты» мәліметтер регистріндегі контрагенттер кесіндісінде көрсету қажет.

 «Ұйымның ішкі бөлімдерінде» - бөлек баланстарға бөлінбеген, құрылымды ішкі бөлімдер үшін қолданылады. Ұйымның «қарапайым» ішкі бөлімдерін салық есебі мақсатында «құрылымды» ретінде қарастырылатындардан бөліп қарау үшін «Құрылымды ішкі бөлім болып табылады» жалаушасы қолданылады.

Егер ақпараттық базада салық есебі мақсатындағы құрылымды ішкі бөлімдері бар ұйымдар кездесетін болса, онда есеп параметрлері баптауы терезесіндегі («Кәсіпорын» - «Есеп параметрлерін баптау» мәзірі) «Құрылымды ішкі бөлімдер» жапсырмасында «Құрылымды ішкі бөлімдермен жұмысты қолдау» жалаушасын орнату қажет болады.

 

Құрылымды ішкі бөлімдермен жұмыс барысындағы операциялар

Түсім, ТМЗ, ОС, НМА жәберулер, құрылымды ішкі бөлімдерден төлемдер операцияларын бейнелеу үшін келесі құжаттарды қолдану қажет:

• Құрылымды ішкі бөлімдерден түсім «Құрылымды ішкі бөлімдерден түсім» операция түрімен «ТМЗ және қызмет түсімі» құжаты көмегімен рәсімделеді.
• ТМЗ және негізгі құралдардың тасымалдануы «Құрылымды ішкі бөлімге тасымалдау» операция түрімен «ТМЗ және қызметті іске асыру» және «ОС тасымалдау» құжаттары көмегімен жүзеге асырылады..
• Құрылымды ішкі бөлімнен төлем «Құрылымды ішкі бөлімнен төлем» операция түрімен «Шығындық кассалық ордер» немесе «Төлемдік тағайындалған шығын» құжаты көмегімен рәсімделеді.

- Құрылымды ішкі бөлімнен төлем түсімі «Құрылымды ішкі бөлімнен түскен төлем» операциясы түрімен «Кіріс кассалық ордері» немесе «Төлемдік тағайындалған кіріс» құжаты көмегімен жүзеге асырылады.

 

Мәндерді үнсіздікпен орнату

Үнсіздікпен орнату – бұл, форманың бастапқы толтыру кезінде жаңа құжатқа түсетін мәндер. Бұлар жұмыс процесінде жиі кездесетін мәндер болуы тиіс.

Әрбір қолданушыға үнсіздікпен анықтамалар мен құжаттарда жаңа жазбаны рәсімдеу кезінде толтырылатын өздерінің мәндері берілуі тиіс.

Қолданушы үшін орнатылған үнсіздікпен мәндері жайлы ақпарат «Қолданушының мәліметтерін өзгертудің формасының қолданушы баптауы» тізімінде орналасады. Бұл форма барлық интерфейстерде «Қызмет» мәзірінен шақырылады.

«Басқа баптаулар» тобында құжатты ашу және есептерді қалыптастыру кезіндегі қолданушы баптаулары анықталады.

Құжатты ашу кезінде мерзім орнын анықтау. Құжатты ашу кезінде қолданушыда курсор автоматты түрде құжат мерзімінде орналасады.

Валюта бойынша мәліметтерді қолданбай, есепті қалыптастыру. Есепті қалыптастыру кезінде мәліметтер регламенттелген есеп валютасында (тенге), валюта бойынша есепсіз қалыптасады.

«Құжаттар мен анықтамаларда орнатуға қажетті негізгі мәндер» тобында келесі баптаулар анықталады:

Жаңаны енгізу кезінде операция түрін сұрау — «Операция» реквизиті бар жаңа құжаттарды енгізу кезінде операцияның нақты түрін сұрастыру жүргізіледі.

Салық есебінде құжаттарды бейнелемеу – қолданушы қайтадан құрып жатқан құжаттарда осы жалауды орнату кезінде үнсіздікпен «Салық есебінде көрсету» жалауы алып тасталынған болады.

Негізгі валюта, классификатор бойынша Негізгі бірлік, Негізгі ұйым, Акциздің негізгі қойылымы, НДС Негізгі қойылымы, ұйымның Негізгі ішкі бөлімдері, айналымның Негізгі түрі, Акциз салынатын операцияның Негізгі түрі, іске асыру операциясының Негізгі түрі, акциздік ТМЗ Негізгі түрі, НДС үшін түсімнің Негізгі түрі, импорт бойынша ТМЗ түсімнің Негізгі түрі, Негізгі сатып алушы, Негізгі жеткізуші, Негізгі қойма, Сату бағасының Негізгі типі – бұлар жаңа құжат рәсімдеуде қолданылатын мәндер.

Негізгі жауапты тұлға – қолданшу әрекетін бақылайтын және құжатты дұрыс рәсімдеуге жауап беретін қызметкер. Жауапты қызметкер ретінде, мысалы, еңбек ақы есеп қисабына жауап беретін есепші қызмет етуі мүмкін. Сонымен қатар, нақты құжаттарды әртүрлі қолданушылар жазып бере алады: жұмысқа қабылдау жайлы қаулыны кадрлық қызметкер жазып береді, ал еңбек ақыны есептеуді бухгалтер жүргізеді. Қолданушы үшін үнсіздікпен берілген жауапты қызметкер жайлы ақпарат ары қарай жаңа құжатты рәсімдеу кезінде толтырылады. Жауапты қызметкер ретінде қолданушының өзі де тағайындалуына болады.

Функция панелін көрсету, Функция панелінің ағымдағы беті – функция панелінің көрінетіндігін және ашылу кезіндегі ағымдағы бетті үнсіздікпен орнатады.

Қосымша түрде келесі баптаулар енгізілуі мүмкін.

Жабу кезінде растауды сұрау — конфигурацияны жабу кезінде расталуы қажет болған хабарлама шығады.

Шоттар корреспонденциясын бақылау, Есеп шоты құжаттарында көрсету, Жүргізу кезіндегі әрекеттерді көрсету – жүргізу кезіндегі құжаттың жұмысының режимін анықтайды.

Есеп басталуының негізгі мерзімі – есеп баптауында есеп құрылатын уақыт аралығы мерзімінің басы ретінде қойылатын мерзім. Егер есеп баптауында мерзімнің соңы көрсетілмеген болса, онда есеп ағымдағы уақыт бойынша құрылады.

Қолданушы файлдарының негізгі каталогы — сыртқы файлдар сақталатын каталогтың аталуы. Бұл каталог қолданушының сыртқы файлдармен жұмысы кезінде үнсіздікпен қолданылады.

Алдын ала тексерусіз құжаттарды баспаға шығару— осы жалаушаны орнату кезінде құжаттар дереу принтерге енгізіледі, алдын ала тексерусіз. Бұл баптау формасы үнсіздікпен орнатылған құжаттар үшін қызмет етеді.

Жүйенің жұмыс басында «Жылдам игеруді» көрсету — бағдарламаның іске қосылуы кезінде сәйкес өңдеудің іске қосылуын жүргізеді.

Барлық ұйымдар бойынша есеп — осы жалаушаны орнату кезінде бағдарлама «Ұйымдар» анықтамасында құрылған барлық ұйымдар бойынша есеп жүргізуге мүмкіндік береді.

 

Бастапқы қалдықтарды енгізу

«1С:Бухгалтерия» көмегімен шаруашылық фактілерін тіркеуге кірісуден алдын, бухгалтерлік есеп шоты және салықтық есеп шоты бойынша бастапқы қалдықтарды енгізу қажет болады. Бұл стандартты және регламенттелген есептердегі бухгалтерлік және салықтық есеп шоттарындағы ағымдағы қалдықтардың дұрыс бейнеленуін қамтамасыз етеді. Егер кәсіпорын жаңадан құрылған болса және онда шаруашылық қызмет жүргізілмеген болса, онда бастапқы қалдықтарды енгізудің қажеті болмайды.

Қалдықтарды есептің уақыт аралығының басына енгізу мақсатқа лайықты болады – жылдың, кварталдың немесе айдың ()Остатки целесообразно вводить на начало отчетного периода — года, квартала или месяца (бірінші артық көрінетін). Қалдықтарды енгізу операциясының мерзімі есептілік уақыт аралығының басталу мерзімінен бұрын болуы тиіс. Мысалы, жылдың басындағы қалдықтар өткен жылдың 31 желтоқсаны мерзімімен енгізіледі.

Бухгалтерлік және салықтық есеп шоттары бойынша қалдықтар әрбір ұйымға бөлек енгізіледі.

Шот және субшот бойынша қалдықтарды қосалқы баланстық 000 шотымен корреспонденциядағы жүргізілімдермен енгізеді. Шоттың дебиторлық қалдықтары ағымдағы шоттың дебеті және 000 шотының кредиті бойынша енгізіледі. Шоттың кредиторлық қалдықтары ағымдағы шоттың кредиті және 000 шотының дебеті бойынша енгізіледі. Аналитикалық есеп жүргізуді қарастыратын шоттар бойынша қалдықтар есептің әрбір обьектісі бойынша енгізіледі. Салықтық есеп және бухгалтерлік есептің баланстық шоттары бойынша қалдықтар корреспонденциясыз енгізіледі.

Негізгі құралдар обьектісі бойынша қалдықтарды «ОС бойынша бастапқы қалдықтарды енгізу» («Кәсіпорын» - «Бастапқы қалдықтарды енгізу» - «ОС бойынша бастапқы қалдықтарды енгізу») құжаты көмегімен енгізіледі.

Ары қарай есеп жүргізуге қажетті еңбек ақымен байланысты өзара есеп қисаптар бойынша қалдықтар жайлы мәліметтерді «Жалақы бойынша бастапқы қалдықтарды енгізу» («Кәсіпорын» - «Бастапқы қалдықтарды енгізу» - «Жалақы бойынша бастапқы қалдықтарды енгізу») арнайыландырылған құжаты көмегімен енгізіледі.

Бухгалтерлік есептің қалдықтарын енгізудің дұрыстығын «Айналымды-сальдолық (қарыздық) тізім» стандартты есеп көмегімен оны әрбір ұйым бойынша қалыптастыру арқылы тексеруге болады. 000 қосалқы шотында қалдықты енгізудің мерзімінде сальдо нольге тең болуы қажет.