ҚЫРҒИ
Категориясы: Жануарлар
Қырғи - қаршыға тұқымдасына жататын жыртқыш құс. Оның түр-түсі де қаршығаға мейлінше ұқсас. Қырғидың дене тұрқы - 30-43 см, қанатын жайғандағы ұзындығы - 18-26 см, салмағы 120- 280 г. Ұябасары шәулісіне қарағанда кесектеу. Шәулісінің жоны көк сұр, бауыры ақ сары, қоңырқай дақтары бар, төбесі қара, көзінің айналасы ақ, ал ұябасарының жоны қоңыр, бауыры ақ сұр, қоңыр жолағы бар, құйрығының ұшы ақ болады. Қырғи ұшып жүргенде қанатының қысқалығына, құйрығының ұзындығына қарап, оны бірден айыруға болады.
Қарымы шағындау, күші аздау болғандықтан да қырғи көп ретте үйрек, тарғак, бұлдырық, бөдене сияқты құстарға түседі. Тұрымтай, ителгі сияқты қырғи да қазақ ауылының жаңа талап, жас бозбалаларының ермек ететін, саятшылыққа жаттығатын құсы. Шақырайған түс кезінде, желді күндері, ыстықта қырғиды құсқа салмайды. Мұндайда құстың шабыты болмайды. Қырғиды құсқа мүскектеп салады. Мүскектеп салу деген - құстың қанатын қомдатып, сол қолмен жауырынынан уыстай ұстайды да, сол бетінде бауырын алақанға тигізе оң қолына алады. Кейін бетін желге қаратып, салатын құсқа қарай сілтеп жібереді. Бір ұмтылғанда «жемін» іле алмаған қырғи да қаршыға сияқты отырып қалады. Мұндайда кұсқа зекімей, белгі бере шақырып алып, сылап-сипап ықылас көрсеткен пайдалы.
Жарияланған-2015-11-17 15:52:08 Қаралды-2434
АПИЫН-КӨКНӘР
Бұл да – биіктігі 1 метрге дейін жететін, бір жылдық, шөп тектес өсімдік. Сабағы тік әрі қысқа, жапырақтары көп.
ШҰБАТТЫҢ ДӘРУЛІК, ШИПАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
Шұбат та қазақ халқының дәстүрлі сусындарының бірі. Сонымен қатар бұл сусынның дәрулік, шипалық қасиеті де бар.
ГУШИ ФИЛЬ (ТӘЖІКТЕР ӘДІСІМЕН ДАЙЫНДАЛҒАН ҚҰЛАҚШАЛАР)
Ұнға жұмыртқа, май, сут, қант қосылып, ашытылмастан қамыр иленеді. Ол «демін алдыру үшін» 30-40 минут қойып қойылады.
АҚҚАЛАҚ
Аққалақ - Қазақстандағы жыртқыш аңдар ішіндегі ең кішкентайы. Ұзындығы - 35 см. Ол - батыл, айлакер, ұзын құйрықты аң. Аққалақты кейде «аққия» деп те атайды. Қыста жүні ақ, жазда арқа жүні қызыл қоңыр немесе қара бурыл, бүйірі қара, бауыры ақ болады.
СҮМӘЛЛӘК
Бидайды су себелеп дымқылдап, үш күндей жауып қойып өндіру керек. Сол аздап өнген бидайдың 2-3 сантиметрдей көгі кесіліп тасталады да, қалған ақ түсті дәні жиналып алынып үстіне су салып езіледі.
«КИТАБ-И ТАУАРИХ-И ПАДИША ХАН-И»
«Китаб-и тауарих-и падиша хан-и» - Сейфи Челебидің 1582 жылы түркі тілінде жазған шығармасы. Шығарма Қытай, Тибет, Қашқар, Мәуереннахр, Үндістан, Қазақ хандығы билеушілері туралы жазылған 9 тараудан тұрады.