ҚАҒАЗ ТАРИХЫ
Категориясы: Өнер
Адамдар қазір біз жазып, сурет салып жүрген қағаз табылғанша қаншама нәрсенің бетін шимайламады десеңізші.
Ежелгі мысырлықтар мен индустар құрма ағашының жапырағына жазыпты.
Вавилондықтар мен ассириялықтар қыш тақтайшаларға ұшы біздей істік таяқшалармен таңбалар салып, артынан отқа өртеп, күйдіріпті.
Ондай қыш тақтайшалар қыш қораптарға салынып сақталыпты. Кейбір елдердің жазуы таңбалардан емес, суреттерден тұрады. Ондай жазулар күні кешеге дейін өмір сүріп келген. Мәселен, 1849 жылы АҚШ президенті сондай суретпен жазылған хат алып, көпке дейін оқытатын кісі таба алмаған. Сүйтсе, ол үндіс тайпасының қарағайдың қабығын сыдырып, соған жазған арызы екен.
Ніл дария жағасында папирус деген өсімдік өседі. Ол «суда өсетін» деген сөзден шыққан. Оның талшықтарын қиып алып желімдеп, нығыздап қатырады да, ондай жеке-жеке парақтарды бір-біріне жалғастырып, одан шыққан ұзынша бумаға жазу жазылады. Папирус арзанға түседі, сондықтан да әр алуан елдерде папирус қолжазбалары сақталынған аса бай кітапханалар бар.
Ежелгі Пергамда жануарлардың терісін жазу жазуға болатындай қып илеу меңгерілді. Ондай тері пергамент деп аталды. Бірақ, пергамент папирусқа қарағанда қымбатқа түсетін. Шағын ғана кітап жазып шығару үшін ең кемі бір табын торпақты сойып, терісін алуға тура келетін. Ондай кітаптарды тек аса дәулетті адамдар ғана сатып ала алатын.
Алғаш рет кағаз жасаудың қайдан шыққаны әлі күнге дейін даулы, бірақ, оны біздің дәуіріміздің II ғасырында кытайлар ойлап тапты деген пікірге көбірек деп қойылады. Онда алғаш рет әбден мұқияттап жыртылған мата тінінен тезге басып қағаз жасау әдісі меңгерілгенді.
Арада бірнеше ғасыр өткен соң Европа елдері де қағаз жасау құпиясын біліп алды. Өзендердің жағасына ұн тартатын диірмен дер секілді қағаз диірмендері салынды. Ресейде алғашқы қағаз фабрикасы 1564 жылы Мәскеу тубінде салынды.
Біздің кезімізде қағаз матадан емес, ағаштан жасалады.
Қағаздың жұқа, қалың, тегіс, бұдыр ор алуан түрлері бар. Кітап басатын, газет шығаратын, журнал, дәптер жасайтын қағаздардың да түрлері бөлек-бөлек.
Қарындаш пен акварель бояулармен сурет салу, ватман, жартылай ватман деп аталатын қатты, тығыз қағаздар ыңғайлы.
Қағаздың өте бағалы түрлеріне арнаулы әдіспен тек күнге қарағанда ғана көрінетін ерекше өрнектер салынады. Ондай өрнектерді әдетте «су таңбалар» деп атайды.
Жарияланған-2016-11-14 16:01:27 Қаралды-8422
ШЫНЫ ҚАЛАЙ ПАЙДА БОЛДЫ?
Адамзаттың көптеген өнертабыстары сияқты, әйнектің пайда болуы кездейсоқ мәселе болды.
ҚЫЗЫЛ КІТАП НЕГЕ КЕРЕК?
Сирек кездесетін әрі жойылып кету қаупі бар жануарлар мен өсімдіктер кітабы - Қызыл кітабы.
ҚАЙМАҚ КЕМЕСЕ КІЛЕГЕЙ ҚҰЙЫЛЫП, ЖАҢҒАҚ ҚОСЫЛҒАН ҚАРА АЛХОРЫ
Мұқият жуылған қара алхорының үстіне су құйылып, қайнағанша қыздырылады да содан соң 1,0-1,5 сағат бөктіріп қойылады. Бұдан кейін қара алхорының сүйектері алынады.
ТОРҒАУЫТ
Торғауыт - теріден қабаттала жасалатын сауыт түрі. Ауыз әдебиеті үлгілерінде көбінесе «тоғыз қабат торғауыт» және «бес қабатты сауыт» жайлы жиі айтылады. Торғауытты жасау үшін қалың теріден жалпақтау таспалар тіліп алып, оларды бірнеше қабаттап жабыстырад
БЕЙБІТШІЛІК ҚҰСЫ
Адам үшін пайдалы, өте момын кұстардың бірі - кептер. Көптеген адамдар бос уақытында кептер өсірумен шұғылданады. Кептер барлық елде тіршіліктің, бейбітшіліктің, сүйіспеншіліктің белгісіне айналған. Кептер - адамның өте ертеден қолға үйреткен құсының бір
АЛМАДАН ЖАСАЛҒАН КӘМПИТ
Піскен алмалар жуылып, шағын бөліктерге бөлінеді, кастрюльге салынып, үстіне аздап су құйылады да үздіксіз араластырыла отырып, қайнатылады.