МҰНАЙ НЕДЕН ТҰРАДЫ?

Категориясы: Өнертабысты

---

Мұнай – қою қызыл-қоңыр, кейде дерлік қара түсті майлы сұйықтық. Оның құрамында 1000-ға жуық зат бар! Олардың ең үлкен бөлігін (80-90%) көмірсутектер, яғни көміртегі мен сутегі атомдарынан тұратын органикалық заттар құрайды. Мұнайдың құрамында 500-ге жуық көмірсутекті қосылыстар – парафин (алкандар) бар, олар мұнай көмірсутектерінің жартысын құрайды, нафтендік (цикландар) және ароматты (бензол және оның туындылары).

Мұнайдың құрамында шайыр және асфальт заттар түріндегі жоғары молекулалы қосылыстар да бар.

Мұнайдағы көміртегі мен сутегінің жалпы мөлшері шамамен 97-98% (салмағы бойынша), оның ішінде 83-87% көміртегі және 11-14% сутегі.

Молекуладағы көміртегі мен сутегі атомдарының санына байланысты көмірсутектер газдар, сұйықтар немесе қатты заттар болуы мүмкін. Көміртек атомдарының саны 1-4-ке тең көмірсутектер қалыпты жағдайда газдар болып табылады. Құрамында 5-тен 15-ке дейінгі көміртегі атомдары бар көмірсутектер сұйық, ал бір молекуласында 15-тен астам көміртек атомы бар көмірсутектер қатты заттар болып табылады. Газ тәріздес парафинді көмірсутектер (метан, этан, пропан және бутан) мұнайда еріген күйде болады және мұнай жер бетіне жеткенде одан ілеспе газдар түрінде бөлінеді. Сұйық парафинді көмірсутектер мұнайдың негізгі сұйық бөлігін құрайды. Қатты парафинді көмірсутектер мұнайда ерітілген және одан бөлінуі мүмкін.

Көмірсутекті бөліктен басқа мұнайдың құрамында көмірсутекті емес шағын бөлік – күкірт, азот және оттегі қосылыстары болады. Мұнайда күкірт айтарлықтай көп – 5%-ға дейін және ол мұнайшыларға көп қиындық туғызып, металдардың коррозиясын тудырады.

Майларда аз мөлшерде ванадий, никель, темір, алюминий, мыс, магний, барий, стронций, марганец, хром, кобальт, молибден, бор, мышьяк, калий және басқа химиялық элементтер кездеседі.

  Жарияланған-2024-04-22 16:28:37     Қаралды-87

Мәлімет сізге көмек берді ма