МАРСТА ӨМІР БАР МА?
Категориясы: Ғарыш
Түнгі аспанда жұмбақ жыпылықтайтын қызыл түсті жұлдыз – Марсты адамдар бұрыннан байқаған. Ғалымдар Марстың қызыл түсінің құпиясын шешті: ол осылай пайда болады, өйткені Марс топырағы қызыл-қоңыр, ал Марс үстіндегі аспан планетаның атмосферасында өте көп болатын қызыл шаңның бөлшектеріне байланысты лас қызғылт түсті.
Марс Жерден 2 есе кіші. Ал ол Жерге жақын болғанымен, күн жылуы мен жарығын өте аз алады. Марста өте оғаш әрекет ететін екі серігі бар: кейде олар бір уақытта оның үстіне көтеріледі, кейде біреуі жасырылады, ал екіншісі жарқырайды, кейде жоқ.
Марстағы климат өте құбылмалы: күндіз өте ыстық, ал түнде өте суық. Бұл планетада оттегі жоқ, бірақ дем алмайтын көмірқышқыл газы көп. Марсқа қыс келгенде, суықтан көмірқышқыл газы құрғақ мұзға айналады.
Марстың беті терең аңғарлардан, сөнген жанартаулардың кратерлерінен, өте биік жанартаулардан және кеуіп қалған өзендердің кратерлерінен тұрады.
Адамзат әрқашан сұрақ қояды: басқа планеталарда өмір бар ма? Ал Марсқа келетін болсақ, бұл планетада тіршілік белгісі жоқ екені бұрыннан белгілі. Дегенмен, ғылыми әлемде басқа да көзқарастар бар. Антарктидадан метеорит табылды, ғалымдардың айтуынша, ол біздің планетамызға Марстан келген. Оны зерттей келе, ғалымдар бір кездері Марста өмір сүрген бактериялардың белсенділігінің іздері болуы мүмкін органикалық заттарды тапты.
Марс бетінің көптеген фотосуреттерінде сіз миллиондаған жылдар бұрын өзендер ағып жатқан құрғақ өзен арналарын көре аласыз. Ал жақында Марста мұз табылды. Кейбір ғалымдар онда Марста мәңгі тоң пайда болғанға дейін өмір сүрген тірі ағзалардың іздері болуы мүмкін деп санайды.
Марста жанартаулар да бар. Олардың төртеуі ғана бар және олар өлшемдері бойынша ерекшеленеді. Ең үлкені 6,5 километр биіктікке жететін Жердегі жанартаулармен салыстырғанда, Марс жанартаулары шын мәнінде алыптар болып табылады. Мысалы, Олимп жанартауының биіктігі 26 шақырымға жетеді, табанының диаметрі 550, ал шыңының диаметрі 60 шақырым.
Жарияланған-2024-04-12 14:03:16 Қаралды-87
ЖЫҒА
Ежелгі түркі мемлекеттеріндегі ел билеушілері мен әскербасылар өз дәрежелерін білдіру үшін бас киімдеріне құстардың қауырсынын таққан. Ол жыға деп аталады. Жығалар бас киімнің маңдайына немесе желке тұсына, кейде екі шеке тұсына шаншылады.
«КОУС», «КҮПУ» ДЕГЕН НЕ?
ХVІ ғасырдың басында әйгілі Магеллан Қытайдың оңтүстік пұшпағын басып өткенде отыз күн ойын-сауық болыпты.
ШҰБАТТЫҢ ДӘРУЛІК, ШИПАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
Шұбат та қазақ халқының дәстүрлі сусындарының бірі. Сонымен қатар бұл сусынның дәрулік, шипалық қасиеті де бар.
ЖАН-ЖАНУАРЛАРҒА ҚҰЙРЫҚ НЕГЕ КЕРЕК?
Жаздыгүні жылқылар мен сиырларға, ал Африкада антилопалар мен зебрлерге маса, шыбын, бөгелек, сона дегендер жабылады-ай кеп.
ЛАТЫН ӘЛІПБИІ
Латын әліпбиі - әлемде кең таралған әліпби. Б.з.б. VII ғасырда Римде пайда болып. б.з. I ғасырында қалыптасқан. Жазу оңнан солға немесе солдан оңға қарай жазылып, бағыты әрдайым алмасып отырған. Б.з.б. IV ғасырдан бастап жазу тек солдан оңға қарай жазылат
МАҢҒЫСТАУ
Байлық тұнған түбек атанған ғажап өңір Маңғыстау Қазакстан Республикасының оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан. Ол «мың қыстау» сөзінен шыққан. Картадан қарағанда әйел адамның сүлбасы көз алдыңа елестейді.