ҚЫЗЫЛ КІТАП НЕГЕ КЕРЕК?
Категориясы: Жануарлар
Сирек кездесетін әрі жойылып кету қаупі бар жануарлар мен өсімдіктер кітабы - Қызыл кітабы. Оның мұқабасының тысы қызыл. Бұл түстің таңдалып алынуы кездейсоқ емес. Қызыл түс үрейдің, қауіп-қатердің белгісі іспетті ғой.
Кітап жер бетінен жануарлар мен өсімдіктердің көптеген түрлерінің жоғалып кету қаупі төнгенін алдын ала ескертеді.
Мәселен, керіктер, орангутандар, қолтырауындар, жолбарыстар, қабыландар өте сирек ұшырасатын болды. Олар Қызыл кітапқа жазылып, қорғауға алынды.
Еліміздің Қызыл кітабына тау барысы мен қоқи қаз, құлан мен бүркіт, қарақұйрық пен ақ тырна, бұқар бұғысы мен аққулар, тағы басқа толып жатқан аңдар мен құстар енгізілген.
Кезінде жабайы бұқалар - зубрларды қорғап қалғаны сияқты, бұл жануарларды да қорғауға тырысып жатыр және міндетті түрде қорғап қалады.
1927 жылы бүкіл дүние жүзінде бар болғаны 48 ғана зубр сақталып қалған еді, олардың өзі де бостандықта емес, әр елдің хайуаннаттар паркінде жүрген.
Ал қазір тек біздің елдің ормандарында ғана бұл жүндес алып хайуандардың мыңнан астамы жайылып жүр. Бұл - зубрларды көптен бері қорғауға алғанның пайдасы. Оларды аулауға тыйым салынған. Қорық қызметкерлері олардың әрқайсысының денсаулығын бақылайды, жұтаң қыстарда шөп беріп қоректендіреді.
Құндызды да біржола құрып кетуден сақтап қала алдық. Бейшара құндыздарды XX ғасырдың басына таман оның терісіне бола мүлдем қырып бітіруге таяп еді. Бірнеше жүз аң бұл апаттан кездейсоқ аман қалған. Адам қамқорлығының арқасында олар қазір мыңдап саналады.
Біз тек жануарлар мен өсімдіктерді ғана емес, сондай-ақ бүкіл қоршаған ортаны - өзендерді, көлдерді, ормандарды да қорғаймыз. Судың таза болуының қамын жасаймыз - оны өзіміз ішеміз ғой. Ауаның таза болу қамын ойлаймыз - онымен өзіміз тыныстаймыз ғой. Бізде табиғатты қорғау туралы заң бар, оны бұзуға ешкімге рұқсат жоқ.
Құс ұясын алыстан бақылайсың ба - құп. Ал оларға тиюге, тіпті жақындауға - рұқсат жоқ!
Құмырсқаның илеуін бақылайсың ба - құп! Ал оны талқандауға - рұқсат жоқ! Құмырсқалардың орманға тигізетін пайдасы зор: олар ағаштар үшін зиянды жәндіктердің ұрықтарын жояды.
Жарияланған-2016-09-17 16:49:44 Қаралды-71809
АЛУА ӨНДІРУ
Біздің елімізде алуа ежелден өндіріліп келеді. Ол шығыстың тәтті тағамдарына жатады және құрамында 30-35 процент қант, 30-35 процент май, 15-20 процент шамасында азотты заттар болатын сіңімділігі жоғары өнім болып табылады. 100 килограмм алуаның калориялы
БАКУ ПАХЛАВАСЫ
Бұл тоқаш қамырынан жасалатын тағам. Формасы қиғаш төрт бұрышты, ішіне алты қабат жаңғақ салынған және қант-бал шырыны сіңірілген.
ҚАРА АЛХОРЫ САМБУГЫ
Әбден жуылған қара алхорының үстіне салқын су қуйылып, бір-екі сағат қойылады да сол суға салынған күйінде бұқтырылып, қайнатылады.
ЖҮЗІМ НУГАСЫ
Туралған курага мен жүзімнен қайнатып жасалған төрт қырлы ұзыншалау кәмпит жүзім нугасы деп аталады.
ВАНИЛЬДІ РАХАТ-ЛУКУМ
Бұл - төрт бурышты кубик формалы крахмал қосып қант-сірне шырынынан қайнатып жасаған сілікпе (желе) секілді тағам. Бір килограмында оралмаған 40-50 кәмпит болады.
КЕСУ ҚАРУЫ
Кесу қаруының ертеде қолданылған екі жүзді, түзу келген түрі - «семсер». Ал сыртына қарай иіліп, кайқы келген бір жүзді кару «кылыш» деп аталады. Қылыштың өте қайқы болып келетін «наркескен», ұшы екіге айырылатын «зұлпықар», шапқанда ауыр болу үшін басы ү