БҮРГЕН (ШӘҢКІШ)
Категориясы: Өсімдікті
БҮРГЕН (ШӘҢКІШ) – ҚАЛИНА ОБЫКНОВЕННАЯ
Бүрген – биіктігі 3 метрге дейін жететін бұталы өсімдік. Қабығы қызыл қоңыр, жапырақтары қарама- қарсы орналасқан, үш, бес салалы, сабақтары ұзын. Гүлдері ақ, тостағаншаларының қалақшалары да, гүл жапырақшалары да бес-бестен. Гүлдері шоғырланып, жартылай қолшатыр тәрізденіп тұрады. Ортадағы гүлдері ірірек, шеткі гүлдері майдалау, олардың гүл тәжі қоңырау сықылды. Мамыр-маусым айларында гүлдейді, жемісі тамыз-қыркүйек айларында піседі.
Бүрген орманның арасында, өзендердің жағаларында, ылғалды жерлерде өседі. Дәрілік мақсатқа өсімдіктің қабығын, жемісін, гүлін жинайды. Оның құрамында вибурнин гликозиді, валериан, сірке, құмырсқа, аскорбин қышқылдары, илік және ащы заттар, К витамииі, қант бар. Өсімдіктің қабығынан жасалған дәрілердің жатырдың бұлшық еттерінің күшін арттырып, қан тамырларын жиырылдыратын, денедегі ауырған жерлерді басатын, микробтарды жоятын, қан тоқтататын қасиеттері бар. Осыған байланысты бүргеннің қабығы жөтелді, демікпені басу үшін және дененің әр жерінен кеткен қанды тоқтату үшін қолданылады. Оның қабығынан жасалған дәрілерді дене қызуын басу үшін де пайдаланады. Өсімдік жемістерінің жүректің бұлшық еттерінің күшін арттыратын, несеп және өт айдайтын, қабынуға қарсы әсер ететін қасиеттері бар. Жемістеріи тер шығаратын, құстыраткн, іш жүргізетін дәрі есебінде және асқазанға жара түскенде, асқазан қышқылы кемігенде емдеуге қолданады. Жемістерін балмен қосып қайнатып, жоғарғы тыныс жолдары мен өкпе қабынғанда, деміккенде, іш өткенде, бауыр ауырғанда, дене сарғайғанда, дауыс қарлыққанда пайдаланады. Бүргеннің гүлдеп тұрған бұтақтарының қайнатындысын қақырық түсіретіи дәрі ретінде де пайдаланады.
Дәріні дайындау және қолдану тәсілі. Бүрген қабығының 10 грамын 1 стакан қайнап тұрған суға салып 2 сағат тұндырады да, 1 ас қасықтан 3 рет ішеді. Оның ас қасық жемісін 1 стакан қайнап тұрған суға салып сағат тұндырады да, 2 ас қасықтан күніне 3-4 рет ішеді.
Жарияланған-2016-07-12 16:36:32 Қаралды-4506
ҚЫЗЫЛ БҰРЫШ – ТӘБЕТТІ ҚОЗДЫРАДЫ
Қызыл бұрыштың жемісін азғантай мөлшерде тамаққа салса, тәбетті қоздырады.
ГҮЛДЕР НЕГЕ ХОШ ИІСТІ ШЫҒАРАДЫ?
Жарқын түс, аңқыған хош иіс гүлдерге көбелектер мен шыбын-шіркейлерді өзіне шақыру үшін қажеті.
ҚҰРАЛАЙ СҰЛУ БЕЛГІСІ
Қазақ поэзиясының жұлдызы Иса Байзақовтың «Құралай сұлу» атты поэмасы бар. Бұл поэмада Құралай сұлудың қайғылы да қасіретті тағдыры суреттеледі.
ДӘРІЛІК ТҮЙЕ ШЫРМАУЫҚ
Дәрілік түйе шырмауық — көп жылдық өсімдік. Тамыры қысқа, қосымша тамырлары көп.