НЕЛІКТЕН ЧИПСЫ ДЕНСАУЛЫҚҚА ЗИЯНДЫ?
Категориясы: Денсаулық
Чипсы, газировкамен бірге, ең зиянды тағамдар тізімінде бірінші орында. Чипсы - бұл тұз, бояғыштар және әртүрлі дәмдегі алмастырғыштар қосылған көмірсулар мен майлардың қоспасынан басқа ештеңе емес. Тұтас картоптан емес, картоп ұнынан жасалған чипстер әсіресе зиянды.
Картоптың өзі пайдалы өнім болғанымен, картоп чипсы өндіру кезінде өтетін күшті өңдеу кезінде барлық пайдалы қасиеттерін жоғалтады және оның орнына зиянды қасиеттерін алады.
Көмірсулардың (крахмалдың) және майдың жоғары болуына байланысты чипсілердің калориялары өте жоғары. 100 г чипстердің құрамында 510 килокалория бар, бұл баланың күнделікті мөлшерінің жартысына жуығы. Сондықтан чипсілер семіздікке ықпал етеді.
Чипсы өте тұзды, ал артық тұз сүйектің қалыпты өсуіне кедергі келтіреді, метаболизмді бұзады және ісіну мен жүрек проблемаларын тудыруы мүмкін. Гипертониямен ауыратын адамдар үшін чипсы әдетте қарсы: чипсілерді қытырлақтағаннан кейін гипертониялық адам қан қысымы көтерілуі мүмкін. Өйткені, тұздың негізгі құрамдас бөлігі – натрий – суды ұстап тұратын қасиетке ие: оның бір молекуласы бірден 400 су молекуласымен қоршалған! Ал жүрекке қан тамырлары арқылы әдеттегіден көбірек сұйықтық айдау қажет болғанда, адамның қан қысымы көтеріледі.
Чипстерге ветчина, аскөк қаймақ немесе асшаянның дәмін беретін түстер мен дәмдер аллергия тудыруы мүмкін.
Ал чипстердің құрамындағы майлар денсаулыққа аса қауіпті, өйткені олардың канцерогендік әсері бар, яғни қатерлі ісік тудыруы мүмкін. Чипстердің құрамындағы майлар гидрленген майлар деп аталады. Мұндай май, мысалы, маргарин. Өйткені, чипсы сау өсімдік майына емес, техникалық майға қуырылады. Мұндай майлар қандағы холестерин деңгейінің жоғарылауына ықпал етеді және атеросклероз, инфаркт және инсульт қаупін жас кезінде де арттырады, дегенмен бұрын бұл аурулар тек жасқа байланысты деп саналған.
Чипсілерде витаминдер мен минералдар (сау талшықтарды айтпағанда) мүлде жоқ.
Сонымен қатар, ғалымдар анықтағандай, чипсы тәуелділік тудыруы мүмкін! Сондықтан қуырылған картоптың жұқа кесектерін татып көрген балалар оны қайта-қайта қытырлақ еткісі келеді.
Жарияланған-2024-04-10 16:47:52 Қаралды-700
ҰСТАУҒА БАЛҒА НЕГЕ КЕРЕК?
Мына жарық дүниеде бір адам өмір сүріпті. Нар көтергендей күшті екен. Ертеңнен қара кешке дейін қап-қара түтін қаптаған ұстаханада ұсталық етіпті.
ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ДӘСТҮРЛІ АЙМАҚТЫҚ-ӘКІМШІЛІК ҚҰРЫЛЫМЫ
Казақ хандығының аймақтық-әкімшілік құрылымының негізі жүздер болып табылады. Жүздер тайпалық-рулық бірлестіктерден тұрды. Қазақ халқы, негізінен, XV-XVI ғасырларда қалыптасқан Ұлы жүз, Орта жүз және Кіші жүзден құралды.
ҚУЫРДАҚТЫҢ ТҮРЛІ ТАҒАМДАРЫ
Қуырдақ - көбінесе ірі қараның ұсақтап туралған сан, қол етінен, қойдың мойын етінен, түйенің сан етінен, өкпе-бауыр, ішек-қарыннан қуырылады. Оның басқа тағамнан ерекшелігі - тез әзірленетіндігі.
13 ЕҢ АТАҚТЫ ФИЗИКТЕР
Физика заңдары табиғаттағы барлық құбылыстарға пайдаланылады. Бірақ тамаша физикалық құбылыстардың заңдарын ашқан физиктер болмағанда, физика ғылым ретінде қалыптаспас еді.
НЕЛІКТЕН АДАМДАР ҒАРЫШҚА ҰШАДЫ?
Спутниктер мен орбиталық станциялар ғарышта көптеген жұмыстарды орындайды.
ҚАЙТА ӨРЛЕУ ДӘУІРІ
Рим империясы құлағаннан кейін бірнеше жүз жылдарға созылған орта ғасыр дәуірі орнады. Ол кезде шіркеу тек жеке адамдарға ғана емес, мемлекеттерге де өктемдік етті.