НЕЛІКТЕН ЧИПСЫ ДЕНСАУЛЫҚҚА ЗИЯНДЫ?
Категориясы: Денсаулық
Чипсы, газировкамен бірге, ең зиянды тағамдар тізімінде бірінші орында. Чипсы - бұл тұз, бояғыштар және әртүрлі дәмдегі алмастырғыштар қосылған көмірсулар мен майлардың қоспасынан басқа ештеңе емес. Тұтас картоптан емес, картоп ұнынан жасалған чипстер әсіресе зиянды.
Картоптың өзі пайдалы өнім болғанымен, картоп чипсы өндіру кезінде өтетін күшті өңдеу кезінде барлық пайдалы қасиеттерін жоғалтады және оның орнына зиянды қасиеттерін алады.
Көмірсулардың (крахмалдың) және майдың жоғары болуына байланысты чипсілердің калориялары өте жоғары. 100 г чипстердің құрамында 510 килокалория бар, бұл баланың күнделікті мөлшерінің жартысына жуығы. Сондықтан чипсілер семіздікке ықпал етеді.
Чипсы өте тұзды, ал артық тұз сүйектің қалыпты өсуіне кедергі келтіреді, метаболизмді бұзады және ісіну мен жүрек проблемаларын тудыруы мүмкін. Гипертониямен ауыратын адамдар үшін чипсы әдетте қарсы: чипсілерді қытырлақтағаннан кейін гипертониялық адам қан қысымы көтерілуі мүмкін. Өйткені, тұздың негізгі құрамдас бөлігі – натрий – суды ұстап тұратын қасиетке ие: оның бір молекуласы бірден 400 су молекуласымен қоршалған! Ал жүрекке қан тамырлары арқылы әдеттегіден көбірек сұйықтық айдау қажет болғанда, адамның қан қысымы көтеріледі.
Чипстерге ветчина, аскөк қаймақ немесе асшаянның дәмін беретін түстер мен дәмдер аллергия тудыруы мүмкін.
Ал чипстердің құрамындағы майлар денсаулыққа аса қауіпті, өйткені олардың канцерогендік әсері бар, яғни қатерлі ісік тудыруы мүмкін. Чипстердің құрамындағы майлар гидрленген майлар деп аталады. Мұндай май, мысалы, маргарин. Өйткені, чипсы сау өсімдік майына емес, техникалық майға қуырылады. Мұндай майлар қандағы холестерин деңгейінің жоғарылауына ықпал етеді және атеросклероз, инфаркт және инсульт қаупін жас кезінде де арттырады, дегенмен бұрын бұл аурулар тек жасқа байланысты деп саналған.
Чипсілерде витаминдер мен минералдар (сау талшықтарды айтпағанда) мүлде жоқ.
Сонымен қатар, ғалымдар анықтағандай, чипсы тәуелділік тудыруы мүмкін! Сондықтан қуырылған картоптың жұқа кесектерін татып көрген балалар оны қайта-қайта қытырлақ еткісі келеді.
Жарияланған-2024-04-10 16:47:52 Қаралды-442
ҚҰР
Кұр - орман құсы. Қазақстанда кұр, ак құр, тундра құры, сұр құр, меңіреу құр деген түрлері кездеседі. Ұяларын көбіне қайың ағашына салады. Кұрлар тобы қыс бойы бірге жүреді. Көктемнің басында бір-бірінен бөлініп, ерекше құрқылдап қораздана бастайды.
ГЛОБУСТЫ ҚАЛАЙ ЖАСАЙДЫ?
Біраз ғасырлар бойы қатырма қағаздан домалақтап жасаған шар - глобус адамдарға адал қызмет етіп келеді.
ЕСКІ ЗАМАНДА НЕМЕН ТАМАҚТАНДЫ?
Патшалар мен князьдердің дастарханында алтын мен күмістен жасалған бағалы ыдыстар тапшы болған.
БАРЫС
Барыс - биік тауда мекендейтін ерекше сымбатты жыртқыш аң. Ол өте айлакер, күшті әрі шапшаң. Жемін биік тасты жерден, кейде кұз арасынан аңдып отырып, 15 метрге дейінгі биіктіктен секіріп, аса ептілікпен ұстай алады. Ұсак жануарлар мен кұстардан басқа, ке
ТУНДРА – ҚЫРУАР КӨК КІЛЕМ
Егер біздің ұшқыш кілем тундраның үстінен қыста ұшқан болса, Солтүстік Мұзды мұхиттың қай жерден бітіп, тундраның қай жерден басталғанын байқамас едік.
