Су әлемінің балықтары-бүрікпебалықтары-мергендері
Категориясы: Жануарлар
Бүрікпебалықтар - суды бүркіп шашу қабілетімен ерекшеленетін алабұға тәрізді жасақтың Toxotidae көптипті тұқымдасының шынтақ иық балықтар.
Егер табиғат теңіз жыртқыштарын интеллект деп бөлгенде және әркімге өзіне кәсіп таңдауға мүмкіндік бергенде, онда бұл балық атқыштар қатарына жазылатыны анық еді. Бұл балықтың жәндікке шабуыл жасайтын және оны бір метр ара-қашықтықтан аузынан шыққан суымен өлтіретін қабілеті бар.
Бүрікпебалықтар үнемі өзінің мақсатына «түкіру» арқылы қол жеткізетін дәл бүрку қасиетімен ерекшеленеді. «Атқан суының» ұзындығы балықтың көлеміне қарай 1-2 метрді құрайды (үлкен болған сайын ұзаққа созылады). Бүркейтін қабылеті ұзындық бар болғаны 2,5см. жеткенде басталады. Сумен атқылау үшін бүрікпебалық судың бетінде тура олжасының астында басын жоғары ақаратып қатып қалады және күрт қозғалыспен желбезектерімен суды бойлық жыртынды бойымен жіңішке ағыспен немесе тамшылармен аспанға қарай бағыттайды, тіл ұшының қозғалу жағдайына қарай.
«Бүріккен» суының мөлшері құрбанының көлеміне байланысты және көп рет қайталануы мүмкін. Бүрікпебалық құрбанын аулау үшін судан секіріп шыға да алады, егер құрбаны судан биік емес жерде болса, сумен атқылаған оғына күш аз кетеді. Бұл балық кішігірім топпен жүзеді, сол себептен суға түскен құрбанды тұқымдастарын анықтау үшін қарқынды аулайды. Бүрікпебалық тамағының 90 % судағы басқа балықтардан табады, ал ол жетпеген кезде барлығына «оқ жаудырады», олжа тапқанды еске түсіреді.
Жарияланған-2015-09-17 01:45:11 Қаралды-1987
ТАЛҚАННАН ЖАСАУҒА БОЛАТЫН ТӘТТІ ТАҒАМДАР
Қазақ халқының, әсіресе, қарт адамдардың сүйсініп жейтін тағамдарының бірі - тарының талқаны. Талқан қуырып ақтаған тарының сөгінен немесе оның айырып алған жармағынан диірменге тартып жасалады.
ЦУКАТ ҚОСЫЛҒАН ШӘРБӘТ
Цукат қосылған помада-кәмпит массасы осылай аталады. Төрт бұрышты. Салмағы 4 килограмнан аспайды. Ылғалдылығы – 10-13 процент.
БАЛЫҚШЫ ТҰЙҒЫН
Балықшы тұйғын - қарағайлы орманның қарақшысы атанған батыл әрі жыртқыш құс. Ұясын биік кәрі ағаштың бұтақтарының діңге жақын жеріне салады. Сондықтан оны табу өте қиын. Ұясының ішіне жіңішке бұтақтарды төсейді.
ӨСІМДІККЕ ОРАЛҒАН ЕТ
Қой еті ұсақтап туралып, ұсақ көзді ет тартқышпен тартылады. Оған ұсақтап туралған пияз, зире салынады. Тұздалып, бұрышталады. Жақсылап араластырылады.
ҚАЗАҚТЫҢ ҚАҺАРМАН ХАНДАРЫ
Қазақ төрінде отырып, халық қамын ойлаған ойлы хандар аз болған жоқ. «Ханда қырық кісінің ақылы бар» деп қазақ халқы тегін айтпаған.
КӨНЕ ТҮРКІ ӘЛІПБИІ НЕМЕСЕ ОРХОН-ЕНИСЕЙ ТАҢБАЛАРЫ
Ежелгі түркі халықтары пайдаланған жазу көне түркі әліпбиі немесе Орхон-Енисей жазуы деп аталып жүр. Олардың тастарға қашалып жазылған жазбалары бүгінгі күнге дейін жеткен. Мұндай ескерткіштер Сібірдегі Енисей, Лена өзендерінің аңғарларынан.