ДӘПТЕР НЕГЕ ДӘПТЕР ДЕП АТАЛАДЫ?
Категориясы: Тарих
Бір кезде «еріп кететін дәптерге» ешкім де таңданбайтын. Өйткені, ерте кезде барша шәкірт атаулы, оның ішінде біздің елдегі шәкірттер де араның балауызынан жасалған дәптерге жазатын. Ал балауыз дегеннің ыстықтан еріп кететіні мәлім.
Әрине, ол кезде бұған ешкім де дәптер деп ат қойып, айдар тақпаған. Бұл әншейін жіппен байлап, қабаттап-қабаттап қойған жұқа тақтайшалар еді. Әрбір тақтайшалар қоңырқай немесе қара балауыз толтырған табақшаларға ұқсайтын.
Сол кездегі шәкірттерге обал-ақ! Мұндай «дәптерге» сабақ жазудың өзі оңай болмаған ғой!
Уақыты жеткенде оқушылардың көзі ашылып, олар төртке бүктеліп, сыртын жұқа мұқабамен тыстаған қағаз дәптерге жаза бастады. Бір қағазды төртке бүктегеннен дәптер - орысша тетрадь сөзі шыға келген.
...Мінеки, қағаз жасау фабрикасынан дәптер жасау цехына даяр орамалар келіп түсті. Олардың үлкендіктері сонша - тіпті орындарынан қозғаудың өзі қиын. Оған қалайша жазу жазарсың? Жазу жазу үшін ораманы жеке-жеке беттерге бөліп, ұзын жол немесе тор көз ғып сызады, сонан соң түптеп, тыстайды.
Ұзын жол, тор көз сызықтарды да арнаулы машина түсіріп береді. Сызық түсіргіш шеберлер машинаға қажетті сызық түсіретін бедерлі біліктер орнатады. Сонан соң бояу құйып, машинаны іске қосады.
Дәптер жасайтын ақылды машиналар сызықтарды түсіріп болған соң, қажетті мөлшерде кесіп, сыртқы тысымен бірге сым бекіткіштермен түптеп шығады.
Әр машинаның тез істейтіні сонша, бір жұмысшы бір жұмыс күнінде ондаған мың дәптерді даярлап үлгіреді.
Жарияланған-2016-09-07 16:26:44 Қаралды-9152
ҚАЗАҚТЫҢ ҚАҺАРМАН ХАНДАРЫ
Қазақ төрінде отырып, халық қамын ойлаған ойлы хандар аз болған жоқ. «Ханда қырық кісінің ақылы бар» деп қазақ халқы тегін айтпаған.
ТАСШҮЙГІН – ЖҮРЕК ҚАТТЫ СОҚҚАНДА ЕМ ҮШІН ПАЙДАЛАНАДЫ
Тасшүйгін – биіктігі жарты метрге дейін жететін, көп жылдық, шөп тектес өсімдік.
МЕЙІЗ ҚОСЫП, ЖҮГЕРІ ҮЛПЕГІНЕН ЖАСАЛҒАН ТОҚАШ
Салқын белок шайқалып, әбден көпіршітіледі. Оған аз-аздан қант себіледі (қантқа алдын-ала ванилин қосылады).
ШАҚ-ШАҚ
Үн, сүт, қант, жұмыртқа, аздап арақ қосылып, жұмсақ қамыр иленеді. Ол бірнеше бөлікке бөлініп, 1 сантиметр қалыңдықта созылады. Созылған қамыр самырсын жаңғағының үлкендігіндей етіліп туралып, қуырылады. Бәрінің бірдей қуырылуы үшін араластырып тұру керек
ЯДРОЛЫҚ ҚАРУ
Ядролық қару - уран мен плутонийдің бірқатар изотоптарының ауыр ядроларды бөлуімен болатын тізбекті реакция кезінде немесе сутегі
