ҚАЗАҚТАРДА ЕҢ КӨНЕ ДІННІҢ БІР ТҮРІ

Категориясы: Табиғат

Адамзат баласының тарихында алғашқы қауымдық құрылыстан басталатын ең көне діннің бір түрі шаманизм екені белгілі. Шаман діні қазақ арасында небір азулы діннің түрлерімен, небір аққаптал саяси ағымдармен жағаласа жүріп XX ғасырдың басына дейін жетті. А. В. Затаевичтің оншакты түрлі бақсы сарынын хатқа түсіргені мына тұрған жиырмасыншы-отызыншы жылдардың іші. Тілдік қорымызға орныққан, күні бүгінге дейін қолданылатын «Тәңірі», «көк соққыр», «тәңірберген», «көкті баспа» деп келетін сөздер мен ұғымдар сол шаман дінінің жаңғырыш. Қазак ұғымында баксы - діни ырым-жораны тұтынатын, ұстаз кызметін атқаратын әрі жыршы әрі күйші, әрі дәрігер, әрі сәуегей. Ш. Уәлихановтың айтуынша да қазақтар шаман дінінің ең «дарынды» өкілі бақсы деп атаған. Бақсы - монгол тілінде ұстаз деген сөз, ұйғырлар өздерінің сауатты адамдарын, ал түрікмендер ақын-жыршыларын бақши дейді. Қазақ арасындағы бақсы-диуананы қара қобызынсыз, сылдырмақты аса таяқсыз елестетү мумкін емес.

  Жарияланған-2016-04-22 18:07:19     Қаралды-3466