НЕГЕ АНТАРКТИКА ЕҢ СУЫҚ КҮНТИНЕНТ?
Категориясы: География
Жер шарындағы ең суық аймақтар – полюстер. Жердің полюстеріне күн сәулесі тігінен емес, қиғаш түсетіндіктен суық болады. Ол Жерге неғұрлым тігінен түссе, күн сәулесі соғұрлым қарқынды қызады. Полюстерде күн сәулелері жер бетінде сырғып өтетін сияқты, сондықтан жылымайды.
Қай жерде суық - солтүстік полюсте (Арктикада) немесе оңтүстікте (Антарктида)? Ең бірінші ойға оралатыны – солтүстікте күн суытады. Және бұл дұрыс емес! Біздің планетамызда тіркелген ең төменгі температура Оңтүстік геомагниттік полюске жақын орналасқан «Восток» станциясында тіркелді және -86,9°C болды. Оңтүстік континенттің орташа температурасы -49°С, бұл жер шарындағы ең суық климат. Арктикада қыстың орташа температурасы тек -34°С-қа жақындайды, ал жазда ол жерде одан да жылы болады.
Мұның бәрі Арктика - мұхиттың қатып қалған жамылғысы, ал Антарктида - үлкен материк. Территориясы бойынша Антарктида шамамен 14 миллион км2 аумақты алып жатыр, бұл Австралиядан екі есе дерлік және Еуропадан бір жарым есе көп! Сондықтан Оңтүстік Арктикалық шеңбердегі климат Арктикаға қарағанда қатал. Сонымен қатар, Антарктида толығымен мұзбен жабылған, ал мұз күн радиациясының 95% көрсетеді. Ақырында, Антарктиданың суық климаты бұлт түзбейтін төмен қарай ауа ағындары бар жоғары атмосфералық қысым аймағына байланысты. Дәл осы себепті Антарктидада жауын-шашын болмайды.
Антарктиданың суық болғаны сонша, материктің кейбір бөліктеріндегі қар ешқашан ерімейді. Бұл континентте біздің планетамыздың тұщы суының шамамен 3/4 бөлігін құрайтын әлемдегі мұз қорының 90% дерлік бар.
Сіз мұны білесіз бе...
Антарктида ешкімге тиесілі емес, халықаралық ынтымақтастық құрлығы болып табылатын жалғыз материк. Құрлықтың нағыз қожалары – әлемнің әр түкпірінен келген ғалымдар. Антарктиданың байырғы тарихы жоқ және жер мен ресурстарды құрметтеуді және оларды тек бейбіт және ғылыми мақсаттарда пайдалануды талап ететін Антарктика келісімінің юрисдикциясында.
Жарияланған-2024-07-25 13:04:23 Қаралды-1512
ОТТЕГІ ҚАЙДАН КЕЛЕДІ ЖӘНЕ ОЛ НЕ ҮШІН ҚАЖЕТ?
Оттегі - жер бетіндегі ең көп таралған химиялық элементтердің бірі.
ҒАРЫШҚА НЕ ҮШІН ҰШАДЫ ?
Жерден қарағанда жұлдыздар онша анық көрінбейді, өйткені бізге ауа кедергі келтіреді. Ал ауада үнемі шаң-тозаң, су тамшылары, түтін тұнып тұрады.
ШЫМБҰЛАҚ
Шымбұлақ - таудағы және тау бөктеріндегі бұлақтардың жалпы атауы. Алтай, Жетісу (Жоңғар) Алатауы, Іле Алатауы, Талас Алатауы, Күнгей және Теріскей Алатаулар өңірінде кездеседі. Түркі тіліндегі «шың» деген сөз «терең, тік шатқал» деген мағына береді.
ШЫҢҒЫС ХАН
Шыңғыс хан - Орта Азияда бүкіл моңғол тайпаларын бір қолға біріктірген ұлы әмірші, Шыңғыс хан империясының негізін қалаушы, атақты қолбасшы. Ол 1162 жылы Дилпун-Болдан (Дилунь-Булдак) шатқалында Онон өзені жағалауында дүниеге келген.
ОҒЫЗДАР
Оғыздар - түркі тілдес тайпалар. Тарихта V ғасырдан бастап белгілі. Олар ертеректе Жетісу өңірін мекендеген.