ЭЛЕКТР ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
Категориясы: Тарих
Көптеген ғасырлар бойы адамдар электр қуатының бар екенін білмеді. Ал найзағай түсініксіз құдайлық күштердің көрінісі ретінде қабылданды. Электр және магнит өрістерімен қоршалған адамдар оларды толығымен елемеуге қалай қол жеткізді? Бұл тегін электр энергиясы табиғатта өте сирек кездесетіндіктен болды. Дегенмен, материяның серпімділік күші, үйкеліс күші, тіпті бұлшықеттеріміздің күші сияқты таныс қасиеттері электромагниттік күштердің көрінісі болып табылады.
Ежелгі гректер кәріптастың бір бөлігін жүнмен ысқыласаңыз, оның жеңіл заттарды тартатын қасиеті болатынын байқаған. Грек тілінде кәріптас электрон деп аталады, сондықтан осы күйге келтірілген заттар электрленген деп атала бастады. Гректер бұл құбылыстың неліктен пайда болғанын түсіндіре алмады.
Электр тогының табиғатын түсінуге алғашқы қадамдар XVIII ғасырдың ортасында француз физигі Кулон электр зарядтарының өзара әрекеттесу заңын ашқан кезде жасалды. Электр заряды электрлік зарядталған бөлшектердің артық немесе жетіспеуі кезінде пайда болады. Теріс зарядталған кез келген дене, мысалы, жаңбыр бұлты, тарақ, шыны таяқша, протондардың жетіспеушілігін сезінеді, өйткені онда электрондар басым. Керісінше, оң зарядталған денелерде протондардың артық мөлшері болады. Протондар мен электрондардың жалпы саны бірдей болса, денеде электр заряды болмайды.
Еркін электр зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысы электр тогы деп аталады. Өткізгіш металдарда мұндай бос заряд тасымалдаушылар электролит ерітінділерінде электрондар болып табылады, олар иондар (электролит - электр тогын өткізе алатын сұйықтық).
XVIII ғасырдың аяғында итальян физигі Алессандро Вольта бірінші ток көзін жасап, физиктерге электр тогымен тәжірибе жүргізуге мүмкіндік берді.
Тағы оқыңыз: Электр қуатын кім ашты?
Жарияланған-2024-05-06 16:49:50 Қаралды-462
СУТ ЖУРЕК АУРУЫНАН ҚОРҒАЙДЫ
Бала кезінде сүт өнімдерін үзбей қолданған адамдар жүрек талмасымен ауырмайды екен.
СӘУЛЕ АУРУЬІ
Сәуле ауруы - бұл иондаушы сәуленің организмге әсер етуінен пайда болатын аурудың ерекше түрі. Сәуле ауруының адамда жедел (жоғары сәуле дозасын алған жағдайда) және созылмалы (егер төмен сәуле дозасын жиі алса) түрі болуы мүмкін.
ВАНИЛЬДІ ШЕКЕР-ПЕНДЕР
Құмшекер мен сірнеден шырын дайындалады да, 135-145 градусқа дейін қайнатылады. Дайын карамель массасын арнаулы столда 80-90 градусқа дейін салқындатып, аз-аздап ванилин қосылады. Содан соң илеп, машинамен не қолмен ақ жібектей болғанша тартылады, оның ше
СҰЛТАНМАХМҰТ ТОРАЙҒЫРОВ (1893 -1920)
XX ғасыр басындағы қазақ поэзиясының жарық жұлдызы - Сұлтанмахмұт Торайғыров бар-жоғы 27 жас жасады.
ТІКЕН ЖИДЕДЕН (ТОШАЛА) НЕ ІСТЕУГЕ БОЛАДЫ?
Тошала шілде-тамызда піседі. Тошаланы тұқымымен, өркен кесінділермен, өркенді сулатып топыраққа тигізіп, шетін ылғал топырақпен көміп қою жолымен көбейтіледі.