БАБЫР-НАМЕ
Категориясы: Әдебиет
«Бабыр-наме» - түркі (шағатай) тілінде 1526-1530 жылдар аралығында жазылған жазбалар мен естеліктер жинағы. Авторы - Заһир әд-Дин Мұхаммед Бабыр.
Бабыр Әмір Темірдің немересі, Ұлы Моғолдар мемлекетінің негізін құрушы, атақты қолбасшы, Ферғананың әмірі болған. Ол Темір әулетінің арасындағы өзара билікке таласта жеңіліске ұшырап, Үндістан аумағына кетеді. Мұнда Үндістанның солтүстік бөлігін бағындырып, Ұлы Моғолдар империясының негізін қалайды. Автор өзінің өмірбаяндық шығармасын «Бабыр-наме» деп атаған. «Бабыр-намада» XV-XVI ғасырлардағы қазіргі Орталық Азия мемлекеттері, Ауғанстан, Пәкстан, Үндістан елдерінің тарихы баяндалады. Осы елдердегі билік пен жер үшін болған соғыстар, көптеген елді мекендер туралы мәліметтер жинақталған. Шығармадан Қазақстанның Сырдария, Жетісу бойындағы жерлері туралы жазылған мағлұматтар алуға болады. Мұхаммед Бабыр орта ғасырлардағы Алмалық (Жаркент түбінде), Алмату (Алматы), Янгикент (Таразкент) қалаларына тоқталып, бұлардың моңғолдар мен Шайбани әулеті билеушілерінің кесірінен қирағанын айтып өткен.
Жарияланған-2015-11-19 12:26:47 Қаралды-5794
ЖЕМІС ҚОСЫЛҒАН СҮЗБЕ
Сарымайға қант қосу керек. Үгілген ірімшік, жүзім, кептірілген өрік, қуырып, ұнтақталған жаңғақ, ванилин қоса отырып, ағарғанша езіледі.
МЕЙІЗ ҚОСЫП, ЖҮГЕРІ ҮЛПЕГІНЕН ЖАСАЛҒАН ТОҚАШ
Салқын белок шайқалып, әбден көпіршітіледі. Оған аз-аздан қант себіледі (қантқа алдын-ала ванилин қосылады).
ӘСЕМДЕЛГЕН ЖАҢҒАҚ ҚАТТАМАСЫ
Сарымай қант ұлпасымен қосылып, жақсылап шайқалады, содан соң жұмыртқаның сары уызы, ұнтақталған жаңғақ, түйілген кепкен нан, какао, оның үстіне жұмыртқаның әбден шайқалып көпіршіген ақ уызы қосылады.
ҚАБАТТАЛҒАН ҚАМЫРҒА ОРАЛҒАН АЛМА
Қабатталатын қамыр былай дайындалады: суға тұз және лимон қышқылы салынып, ерітіледі, жұмыртқа және ұнның оннан тоғыз бөлігін қосып қамыр иленеді.